مردم این شهر پای کار سلامت آمدند

مریم سرخوش-روزنامه‌نگار

خبر کوتاه بود و درباره یکی از شهرهای نسبتا کوچک کشور؛ مراغه. گواهینامه پیوستن این شهر به شبکه جهانی شهرهای سالم با حضور وزیر بهداشت و البته مقامات داخلی حوزه بهداشت و حضور مجازی نماینده سازمان جهانی بهداشت اعطا شد؛ اما این گواهی چیست و اساسا شبکه شهرهای سالم چه هستند و چه کارکردی دارند؟ این گزارش، به این سؤال‌های مهم پاسخ داده است.

شهرهای بعدی کدام‌‌ها هستند؟
اولین شهر ایران که به شبکه جهانی شهرهای سالم پیوسته، سهند بوده است و دومی مراغه. به گفته مدیرکل دفتر آموزش و سلامت وزارت بهداشت اردکان، بجنورد و کنگان نیز این اتفاق را تجربه خواهند کرد. محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت هم می‌گوید:«مهم‌ترین اتفاق شهر سالم شدن مراغه این است که نگرش مسئولان این شهر تغییر کرده که شهر سالم و سلامت یک امر اجتماعی و شبکه‌ای است و فردی نیست.»

شهر سالم چیست؟
شهر سالم جایی است که مشارکت نزدیکی از مردم و دولت برای ارتقای سلامت و مسائل فرهنگی و اجتماعی این حوزه رقم می‌خورد؛ به همین دلیل سازمان‌هایی غیر از وزارت بهداشت به این حوزه ورود می‌کنند.

چرا مراغه؟
چون مردم و مسئولان مراغه توانستند شاخص‌های سلامت را برای توسعه پایدار به شاخص‌های جهانی نزدیک و این گواهینامه را دریافت کنند. همچنین به‌گفته ‌الله‌وردی ارجمند، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مراغه مهم‌ترین سرمایه آنها در این حوزه داوطلبان سلامت بوده که هم کیفیت و هم کمیت‌شان رشد کرده و به شهر خدمت کرده‌اند.

چطور اتفاق افتاد؟
به‌گفته  فرشید رضایی، مدیرکل دفتر آموزش و سلامت وزارت بهداشت، برای گرفتن این گواهینامه نیاز به طی کردن مراحل و مشاوره‌های فنی است. دوره‌های آموزشی با مشارکت سازمان جهانی بهداشت برای شهرها برگزار می‌شود. بازدیدهای گروهی و پیش‌ارزیابی هم توسط مشاور ملی و سازمان جهانی بهداشت انجام می‌شود. در نهایت ارزیابی از سوی کارشناسان منطقه‌ای و همه این مراحل برای مراغه اتفاق افتاده است.

سازمان جهانی بهداشت چه می‌گوید؟
حنانه بلخی، مدیر منطقه مدیترانه شرقی این سازمان، در این‌باره می‌گوید: در حال حاضر مراغه دومین شهر بعد از سهند است که این گواهی را گرفته؛ سهند در اوت۲۰۲۱ موفق به دریافت این گواهینامه شد. بدون شک شهرهای سالم، جوامع بشری را توانمندتر خواهند کرد تا مشکلات بهداشت خود را رفع کنند.

برنامه شهر سالم چیست؟
بلخی در این رابطه گفت: برنامه شهر سالم در دهه۱۹۹۰ آغاز شد که در تهران هم صورت گرفت و شبکه منطقه‌ای بهداشتی آغاز شد. ۲۲شهر از ایران متقاضی شدند و از سال۲۰۲۱ از 15کشور ۱۰۹شهر را داشتیم. ایران هم مشارکت خود را افزایش داده و برنامه‌هایی را برای ارتقای این شهرها به ۳۱عدد ارائه کرده است. جمهوری اسلامی ایران نخستین کشور در منطقه شده است که توانسته شبکه بین‌المللی شهرهای سالم را راه‌اندازی کند و پیشرفت‌های خوبی را در این زمینه شاهدیم.

چرا تهران نه؟
به‌گفته  فرشید رضایی، «درباره تهران شرایط خاص (جمعیت و گستردگی و...) است و اجرای این، نیاز به پیش‌زمینه‌های دیگری دارد، اما ظرفیت برای شهر سالم شدن آن بسیار بالاست و پیش‌تر هم بارها تلاش شده و یکی از شهرهای پیش‌رو در این زمینه است.»

چرا شهر سالم مهم است؟
صدیقه صلواتی، دبیر برنامه شهر سالم مراغه: «ایران نخستین کشوری است که در منطقه مدیترانه شرقی موفق به دریافت این گواهینامه شده است. این مسئله بسیار مهمی است؛ چون تا‌کنون فقط کشورهای با درآمد بالا این گواهی را  گرفته‌اند.»