در اهمیت ری؛ مادر تهران

‌احمد ابوحمزه، تهران‌پژوه‌؛ تهران فقط خودش نیست. تهران به مادر خودش، ری، وصل است. وقتی صحبت از تهران می‌شود باید از ری که از حدود 8000سال قبل جایگاه رفت‌وآمد مردم جهان از شرق به غرب و از شمال به جنوب بود‌ نیز یاد شود. همه راه‌ها به نوعی به ری ختم می‌شد.

‌یک شهر باستانی
‌تهران بزرگ جا پای ری گذاشت. ری هم از نظر تاریخی و هم آب و هوایی و همچنین زمین‌های فراوان کشاورزی، قبل و بعد از اسلام، منطقه مهمی محسوب می‌شد. شناخت تهران بدون درنظر گرفتن ری کامل نیست. اگر بخواهیم به پیشینه تهران و جایگاه تاریخی آن بپردازیم باید به گذشته ری و شمیران اشاره کنیم. گذشته است که باعث هویت تهران می‌شود و تأثیر ری را در این میان نمی‌شود نادیده گرفت. ری یک شهر باستانی است که با تاریخ‌ زاده شده و در هر کتاب تاریخی نامی از آن برده شده است. به قول دکتر کریمان «ری، مادر تهران است»، اما متأسفانه به آن نگاهی نمی‌شود.

‌ خانه‌های اربابی
ری موجب انقلاب مشروطه شد و مهاجرت صغری به این شهر‌ در خانه‌های اربابی‌‌ انجام شد. شیخ‌فضل‌الله نوری و آیت‌الله طباطبایی مدتی در همین خانه‌ها ساکن بودند و توسط مردم آنجا پذیرایی می‌شدند.

‌ثبت بیش از 40اثر باستانی
 آثار بسیاری زیرمجموعه شهرری است. اگر بخواهیم ری را به‌عنوان منطقه 20ببینیم، شاید بیش از 40اثر ثبتی و بیش از هزاران اثر غیرثبتی در آن وجود دارد. هیچ شهری در ایران نیست که این همه آثار و جاهای دیدنی، حتی مواردی که هنوز زیر خاک هستند، داشته باشد. بنابراین اگر بناهای تاریخی و سنت‌ها و اتفاقات گذشته در شهر تهران را نادیده بگیریم، برای نسل بعدی چیزی از هویت این شهر باقی نخواهد ماند.‌در این شرایط اما مرکز تهران‌پژوهی مؤسسه همشهری کار نویی را آغاز کرده است که کمک زیادی به بازشناسی هویت تهران می‌کند. امیدوارم با کمک پژوهشگران آنچه روایت می‌کنند قابل استناد باشد و به‌عنوان منبعی قابل اعتماد از آن استفاده‌های گوناگونی صورت گیرد.