ترامپ در محضر پوتین

جواد نصرتی/ خبرنگار
دونالد ترامپ، در سفر یک‌هفته‌ای خود به بلژیک و بریتانیا، به اندازه کافی هم‌پیمانانش را سردرگم و متعجب کرد اما همه اینها می‌تواند در برابر کابوس ملاقات او با ولادیمیر پوتین، روزهای خوش گذشته اروپا و آمریکا باشد.

ترامپ، حتی اگر تئوری‌های توطئه‌ای که او را یکی از مهره‌های روسیه در ساختار سیاسی غرب می‌دانند نادیده بگیریم، شخصا ارادت زیادی به پوتین دارد و بارها زبان به تمجید از همتای روس خود گشوده و به نوعی مرعوب و شیفته شخصیت اقتدارگرا و قاطع پوتین است.

به همین‌خاطر است که سیاستمداران در آمریکا و کشورهای هم‌پیمان، به‌شدت نگران تقابل امروز در فنلاند هستند. از دید آنها و بسیاری از کارشناسان در سراسر دنیا، ترامپ، مردی که ادعا می‌کند به خوبی هنر معامله را می‌داند، برابر پوتین، یک سیاستمدار کارکشته که از قضا یک جاسوس آموزش‌دیده کا‌گ‌ب بوده است، شانس زیادی ندارد و برتری پوتین در این نشست، می‌تواند در نهایت دست بالا را به روسیه در مناقشات بزرگ بین‌المللی بدهد.

این مناقشات و مشکلات، هرچند امروز تنها بین هیأت‌های آمریکا و روسیه مطرح می‌شوند، اما عواقبی جهانی و منطقه‌ای دارد و حتی می‌تواند نظم لیبرال دنیای غرب را به چالش بکشد. وادادگی احتمالی ترامپ در این نشست، می‌تواند از خاورمیانه گرفته تا شرق اروپا و خود آمریکا، دست آمریکا را در موضع ضعف قرار دهد و به اعتبار بین‌المللی این کشور لطمه وارد کند.


دخالت روسیه در انتخابات آمریکا
یکی از داغ‌ترین موضوعاتی که در این نشست مطرح می‌شود، مسئله دخالت روسیه در انتخابات سال 2016در آمریکاست که با پیروزی ترامپ برگزار شد. مدت‌هاست که اتهام ارتباط کارزار انتخاباتی ترامپ با روس‌ها مطرح است و رابرت مولر بازرس ویژه دادگستری آمریکا به‌صورت مستقل روی این پرونده کار می‌کند. او در آستانه برگزاری نشست ترامپ و پوتین، 12افسر روسیه را متهم کرد که مشخصا در هک شدن ایمیل هیلاری کلینتون رقیب ترامپ در انتخابات نقش داشته‌اند و علیه آنها اعلام جرم کرد. انتشار این لیست، ‌چنان در آمریکا سر و صدا کرد که بسیاری، ازجمله برخی نمایندگان مجلس در این کشور خواستار لغو نشست ترامپ و پوتین شدند. با این حال، کاخ سفید در واکنش به این درخواست‌ها اعلام کرد که نشست طبق برنامه برگزار خواهد شد. به گزارش گاردین، ترامپ، در آستانه سفر به فنلاند، اعلام کرد که در این‌باره با پوتین صحبت خواهد کرد، اما انتظار زیادی از رسیدن به نتیجه نخواهد داشت؛ «ببینید، او احتمالا دوباره دخالتش را انکار خواهد کرد. من چه کار باید کنم؟ همه کاری که می‌توانم انجام بدهم این است که بپرسم آیا (در انتخابات) دخالت کردی یا اینکه بگویم دیگر از این کارها نکن.»

ترامپ در ملاقات‌های پیشین خود با پوتین هم از او در این‌باره پرسیده و پوتین هم هر بار این موضوع را رد کرده است.


کریمه
داغ‌ترین موضوعی که امروز بین پوتین و ترامپ مطرح خواهد شد، موضوع انضمام شبه‌جزیره کریمه به خاک روسیه است. ترامپ، برخلاف مواضع پیشین آمریکا و متحدانش که اشغال نظامی شبه‌جزیره کریمه (بخشی از خاک اوکراین) را خلاف قوانین بین‌المللی خوانده‌ و آن را محکوم کرده‌اند، در هفته‌های اخیر از خود در این زمینه نرمش نشان داده و قطعا پوتین روی این تغییر موضع حساب باز کرده است. ترامپ در اجلاس گروه7، با این توجیه که مردم در این منطقه روسی صحبت می‌کنند، از انضمام آن به خاک روسیه دفاع کرد. نگرانی بزرگ، با توجه به مواضعی که ترامپ اخیرا گرفته، این است که او به‌صورت یکجانبه، انضمام کریمه به روسیه را به رسمیت بشناسد. این بدترین سناریویی است که اوکراین و هم‌پیمانان آمریکا می‌توانند متصور شوند. مشکل آنها این است که احتمال گرفتن چنین تصمیمی از سوی ترامپ، واقعا بالاست. خود ترامپ در پاسخ به خبرنگاران درباره این موضوع گفته است که باید ببینیم چه خواهد شد. با انجام چنین کاری، ضربه سنگینی به اتحاد غرب علیه روسیه و بلندپروازی‌هایش در شرق اروپا وارد خواهد شد.


کاهش تحریم‌ها علیه روسیه
پوتین، قطعا امید زیادی دارد تا از موقعیتی که نسبت به ترامپ دارد برای کاهش تحریم‌های آمریکا علیه روسیه استفاده کند. با وجود حضور ترامپ در کاخ سفید‌، دولت آمریکا، نه‌تنها تحریم‌هایی را که از سال 2014و در پی حمله مسکو به اوکراین حفظ کرده که در سال‌های 2017و 2018آنها را تشدید هم کرده است. این تحریم‌ها، که طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های روسیه را در برمی‌گیرد، با ادامه حضور و دخالت این کشور در سوریه تشدید هم شده است. با این حال، ‌ترامپ با وجود امضای تحریم‌های جدید، با توجیه تمایل به شروع روابط جدید با روسیه، از این تحریم‌ها چندان استقبال نمی‌کند. او علاوه بر این، به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا این اختیار را دارد که جلوی تحریم‌های بیشتر علیه روسیه را بگیرد. برای روس‌ها، همین که موضوع تحریم‌های جدید مطرح نباشد یک پیروزی به شمار می‌رود. با این حال پوتین امید زیادی دارد با دست پر از فنلاند برگردد.


سوریه، ایران، اسرائیل
پوتین، ‌در این نشست، ‌احتمالا موضوع سوریه را برای معامله با آمریکا درباره تحریم‌ها پیش خواهد کشید. ترامپ، مشخصا علاقه چندانی به حضور نیروهای آمریکایی در سوریه ندارد اما با حملات موشکی به اهدافی در سوریه در‌ماه آوریل، عملا در مقابل روسیه ایستاد. با این حال، موفقیت‌های ارتش سوریه با پشتیبانی روسیه در پس گرفتن اراضی اشغال‌شده از شورشیان، به این کشور دست بالا را داده است. پوتین احتمالا امیدوار است بتواند با توجه به شرایطی که سوریه هم‌اکنون دارد، با آمریکا برای کاهش تحریم‌ها معامله کند. در این شرایط، پای ایران و اسرائیل هم به معامله پوتین و ترامپ باز خواهد شد. بنیامین نتانیاهو آخر هفته گذشته، با سفر به مسکو به پوتین وعده داد تا از بشار اسد حمایت کند؛ به شرطی که نیروهای ایرانی، خاک سوریه را ترک کنند. او در بازگشت از مسکو، با رویکردی مثبت از مذاکراتش با روس‌ها صحبت کرد. با این حال، سرنوشت آن توافق، به مذاکرات امروز پوتین و ترامپ بستگی دارد. بنیامین نتانیاهو، با علم به این موضوع، در آستانه نشست ترامپ با پوتین در فنلاند، با رئیس‌جمهور آمریکا صحبت کرد. به گزارش رویترز، نتانیاهو در این تماس تلفنی، درباره ایران و سوریه با ترامپ صحبت کرده است. درصورتی که ترامپ در زمینه کم کردن و یا حتی برداشتن تحریم‌ها به پوتین وعده‌هایی بدهد، امکان چرخش مواضع روسیه در خاورمیانه به نفع آمریکا و اسرائیل وجود دارد.


درخواست اعمال نفوذ در پرونده کره‌شمالی
با توجه به روابط ویژه روسیه و کره‌شمالی، ترامپ احتمالا از روسیه خواهد خواست تا از نفوذ خود روی پیونگ‌یانگ، برای خلع سلاح شبه‌جزیره کره استفاده کند. ترامپ، بعد از نشست با کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی، امید زیادی به یک موفقیت بزرگ دارد و شکست در این باره، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای دولتش داشته باشد. روسیه، هرچند به اندازه چین در کره‌شمالی نفوذ ندارد، اما ‌یکی از حامیان اقتصادی پیونگ‌یانگ است و ترامپ امیدوار است مسکو از این روابط اقتصادی، به‌عنوان اهرم فشار به رژیم کره‌شمالی استفاده کند. قرار است مایک پمپئو وزیر امورخارجه آمریکا هم در فنلاند با سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه دیدار کند. احتمالا در این نشست، نقش روسیه در موضوع خلع سلاح هسته‌ای کره‌شمالی با جزئیات بیشتری به بحث گذاشته شود.


محدود کردن زرادخانه هسته‌ای
موضوع زرادخانه‌های هسته‌ای آمریکا و روسیه هم یکی از محورهای گفت‌وگوی 2طرف خواهد بود. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، ترامپ مشخصا گفته است که در این‌باره با پوتین صحبت خواهد کرد: «شاید این رؤیایی باشد اگر بتوانیم کاری کنیم که آنها (سلاح‌های هسته‌ای) را کاهش بدهیم، یا در واقع از دست آنها خلاص شویم. این موضوعی است که قطعا با او (پوتین) مطرح خواهم کرد.» یک گزینه محتمل این است که توافقنامه هسته‌ای جدیدی به روسیه پیشنهاد شود.

   ملاقات شرق و غرب در کاخ ریاست‌جمهوری فنلاند



دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، امروز در کاخ ریاست‌جمهوری زردرنگ فنلاند در کناره دریای بالتیک با هم دیدار می‌کنند. این ساختمان قدیمی که در قرن نوزدهم ساخته شده است، پیش از این هم میزبان رهبران آمریکا و روسیه بوده است. در سال 1990میلادی، جورج بوش پدر رئیس‌جمهور آمریکا و میخائیل گورباچف رهبر شوروی در همین کاخ با هم ملاقات کردند. این ساختمان زیبا، 7سال بعد هم میزبان بیل کلینتون رئیس‌جمهور وقت آمریکا و بوریس یلتسین رئیس‌جمهور وقت روسیه بود. پیمان معروف هلسینکی بین جرالد فورد رئیس‌جمهوری آمریکا و لئونید برژنف رهبر شوروی در سال 1957هم در همین شهر امضا شد. این کاخ، دفتر ریاست‌جمهوری سول نینیستو رئیس‌جمهور فنلاند است. او قرار است به‌صورت جداگانه با ترامپ و پوتین ملاقات کند. هلسینکی، در کنار وین پایتخت اتریش، یکی از مراکز جاسوسی دنیا و پل‌های ارتباطی شرق و غرب در دوران جنگ سرد بوده است.