در شهر
دردسر متروکه‌های تهران
خلأهای قانونی مانع از رسیدگی جدی شهرداری به موضوع ساختمانهای نیمه‌کاره است
فرخنده رفائی-روزنامه‌نگار
ساختمانهای نیمه‌کاره و رهاشده شهر تهران یکی از چالش‌هایی است که پایتخت به‌ویژه از دهه 90به این‌سو با آن مواجه بوده است. این طرح‌های ساختمانی که به دلایل گوناگون در مراحل مختلف کار، به حال خود رها شده‌اند، بعضا حتی به مرحله فرسودگی مواد و مصالح مصرفی رسیده‌اند، اما همچنان مالک، پیگیر به سرانجام رساندن آنها نیست. برهم زدن زیبایی بصری و ایجاد اختلال در تردد، کمترین مشکلاتی است که می‌توان برای این ساختمانهای رهاشده برشمرد، اما مهم‌تر از این موارد باید به مخاطراتی اشاره کرد که این طرح‌های نیمه‌کاره متوجه ایمنی شهروندان می‌کنند. آمارهای موجود نشان می‌دهد در حال حاضر ۱۲۹۵پروژه ساختمانی نیمه‌کاره در سطح شهر تهران وجود دارند که به حال خود رها شده‌اند و به‌نظر می‌رسد به‌دلیل وجود خلأهای قانونی دست شهرداری هم برای مواجهه با آنها باز نیست.
دلایل اصلی فرار سازندگان
مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران خردادماه 1400فراخوانی را با موضوع «آسیبشناسی ساختمانهای رهاشده شهر تهران و ارائه برنامه اقدام ساماندهی آنها با تأکید بر ابعاد حقوقی و قانونی» برگزار کرد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد ۱۲۹۵پروژه ساختمانی متعلق به مالکان دولتی و خصوصی در مراحل مختلف گودبرداری، اسکلت‌بندی، سفت‌کاری و نازک‌کاری به دلایل مختلف نیمه‌کاره رها شده‌اند. در این گزارش مشکلات اقتصادی و تخلفات ساختمانی به‌عنوان 2دلیل اصلی رها شدن پروژه‌های ساختمانی عنوان شده است. بررسی‌های انجام شده بر این ساختمان‌ها حکایت از آن دارد که این پروژه‌ها بیشتر از 5سال قدمت رهاشدگی دارند و بخش عمده‌ای از آنها در مرحله سفت‌کاری رها شده‌اند.
بسته بودن دست مدیریت شهری
آسیبشناسی فرآیند موجود درخصوص ساختمانهای نیمه‌کاره و رهاشده حکایت از آن دارد که در حال حاضر و طبق قوانین موجود، مالکان ساختمان‌ها اختیاراتی دارند که نمی‌توان آنها را ملزم به تکمیل ساختمان و دریافت پایان‌کار کرد؛ از این‌رو شورای شهر و شهرداری تهران با مجموعه اختیارات حقوقی و قانونی خود نمی‌توانند درخصوص این قبیل فضاهای ناایمن شهری اقدام قابل‌توجهی انجام دهند که علت اصلی آن خلأهای قانونی و حقوقی موجود در این زمینه شناسایی شده است.
ابطال مصوبه شورا توسط دیوان عدالت
حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران درباره موضوع پروژه‌های نیمه کاره و رهاشده تهران و سازوکار مواجهه شهرداری با این پروژه‌ها به همشهری گفت: از آنجایی که این ساختمان‌ها قانونی ساخته شده‌اند و مجوزهای لازم را برای ساخت دریافت کرده‌اند، شهرداری ابزاری برای مقابله با این موضوع ندارد؛ با این‌حال در ادوار مختلف عوارضی برای این پروژه‌ها در نظر گرفته شده تا اگر این ساختمان‌ها بعد از چند سال ساخته و تکمیل نشوند، این عوارض از مالکان دریافت شود، اما هر بار دیوان عدالت اداری این عوارض را ابطال کرده است.صارمی توضیح داد: درحال حاضر شهرداری ابزاری برای مواجهه با ساختمانهای رهاشده در اختیار ندارد و امیدواریم وزارت کشور ردیفی برای این ساختمان‌ها درنظر بگیرد تا شهرداری بتواند از ساختمانهای رهاشده عوارض دریافت کند.
دریافت تضمین از سازندگان
معاون شهردار تهران درخصوص سازوکار پیشگیری از افزایش تعداد پروژه‌های رهاشده افزود: در حال حاضر تضمین‌های لازم را برای اینکه پروژه‌ها متوقف نشوند از سازندگان دریافت می‌کنیم و به همین دلیل در دوره ششم مدیریت شهری و بعد از تعیین این تضامین، پروژه رهاشده جدیدی به این تعداد افزوده نشده است. او اضافه کرد: با رعایت قانون، سازندگان را ملزم می‌کنیم تا پروژه آنها نیمه‌تمام نماند.
