دستفروشان تهران شناسنامه‌دار می‌شوند
مدیریت شهری قصد دارد با کمک دولت، مشاغل سیار و بی‌کانون را ساماندهی کند
لیلا شریف-روزنامه‌نگار
حضور دستفروشان در سطح شهر گریبانگیر تهران و اهالی‌اش شده است، این مسئله در روزهای منتهی به عید شدت بیشتری می‌گیرد، موضوعی که شهرداری تهران برای رفع آن با تکیه بر برنامه‌های بلندمدت خود وارد میدان شده است تا یک‌بار برای همیشه نسخه نابسامانی‌های دستفروشی را بپیچد. در تمام برنامه‌های پیگیری شده در مورد دستفروشان تلاش شده است تا میان دستفروشان واقعی و نیازمند با مافیا تفکیکی صورت بگیرد، خواسته‌ای که با تکیه بر ثبت درست اطلاعات دستفروشان ممکن است. در همین راستا چندی پیش اعلام شد که برای نخستین بار ثبت‌نام دستفروشان در درگاه ملی مجوزها اجرایی شد. این موضوع در نشست مشترک سعید بیگی مدیرعامل شرکت صنایع و مشاغل شهر تهران و مسعود رنجبریان مدیرعامل شرکت شهربان و حریم‌بان مورد بررسی قرار گرفت.
سعید بیگی، مدیرعامل شرکت صنایع و مشاغل شهر تهران در رابطه با صدور مجوز برای دستفروشان توضیح داد: چند نمونه مجوز برای چند دستفروش صادر شده است. شناسنامه‌دار شدن منجر به این می‌شود که فعالیت دستفروشان نظا‌م‌مند و قابل کنترل باشد. دستفروشی شغل غیررسمی است اما ما می‌خواهیم به این شغل رسمیت بدهیم، منظور از رسمی شدن این نیست که هر کسی، در هر نقطه‌ای که خواست جنس بفروشد. این کار به دلیل خواسته مجلس و دولت انجام می‌شود و شهرداری تهران به‌صورت پایلوت به دولت کمک می‌کند.
راه‌حل دستفروشی رسمیت بخشیدن به آن است
بیگی با اشاره به یک پژوهش فراتحلیلی که دانشگاه تهران انجام داده است، گفت: براساس این پژوهش مشخص شده است که راه‌حل دستفروشی، رسمیت بخشیدن به این کار است. شهرداری با افرادی مواجه است که دستفروشی می‌کنند و هیچ اطلاعات هویتی از آنها وجود ندارد، ما نمی‌دانیم که چه تعداد دستفروش و چه تعداد مغازه‌دار هستند، وقتی دستفروشان شناسایی شوند در گام اول می‌توان دستفروش واقعی را از مافیا جدا کرد.
به‌گفته بیگی«درصورت داشتن اطلاعات درست ما برنامه‌ریزی می‌کنیم که برای چه تعداد دستفروش در کدام نقاط شهر باید غرفه ایجاد کرد. در همین راستا با تکیه بر زمین‌های در دست شهرداری و وزارت راه و شهرسازی، دست به احداث بازارهایی که محل عبور مردم باشد، زده‌ایم.»
او افزود: نکته بعدی این است که دستفروش به یک اتحادیه می‌رود که لباس بفروشد، اتحادیه به‌دلیل اینکه دستفروش مغازه ندارد، به او جواز کسب نمی‌دهد اما این ثبت‌نام در درگاه ملی مجوزها، همچون جواز کسب دستفروش است که بتواند با اصناف و اتحادیه‌ها ارتباط برقرار کند. دستفروش پس از دریافت مجوزها در گام بعدی به غرفه‌های تعیین‌شده از سوی شهرداری می‌رود و دست به فروش کالا می‌زند. ما براساس ماموریتی که به ما سپردند، در وهله اول سیاستگذاری را انجام می‌دهیم و در مرحله بعد دست به شناسایی نقاط بحران می‌زنیم.
جمع‌آوری تمام دستگاه‌های کارتخوان غیرمجاز دستفروشان
مدیرعامل شرکت صنایع و مشاغل شهر تهران با بیان این نکته که به هر دلیل تا سال‌ها بحث دستفروشی رها شده بود، توضیح داد: نقاطی از شهر به کلونی دستفروشان تبدیل شده بود، ما 20نقطه بحرانی تهران را شناسایی کردیم و همزمان در حال رفع بحران در این نقاط هستیم.
بیگی تأکید کرد: درگاه مجوز ملی، شناسه یکتا به دستفروش می‌دهد، گام بعدی این است که دستگاه کارتخوان با یک بارکد کار می‌کند به‌عبارت دیگر تمام دستگاه‌های کارتخوان غیرمجاز به وسیله وزارت اقتصاد جمع‌آوری می‌شود. این مراحل در حال پیگیری است.
دستفروشان بیمه می‌شوند
ثبت‌نام دستفروشان در درگاه ملی و رسمیت یافتن فعالیت آنها، موجب می‌شود تا فعالیت آنها رسمیت بگیرد. بیگی در این رابطه گفت: نکته بعدی این است که دستفروشان بیمه می‌شوند و مالیات از آنها گرفته نمی‌شود. این یک فرصت برای شهروند ایرانی است و از این طریق مشکلات مافیا، اتباع بیگانه غیرمجاز و... قابل‌حل است. رسمیت بخشیدن به دستفروشان چاره کار است. بهره‌بردار مجوزها، خود افراد هستند و نمی‌توانند مجوزشان را به فرد دیگری بدهند.
حل مسئله دستفروشان نیازمند همکاری ملی است
در بخش دیگری از نشست مسعود رنجبریان، مدیرعامل شرکت شهربان و حریم‌بان گفت: ما در مرحله آزمایشی ثبت‌نام‌ها هستیم، افراد در مرحله پایانی مجوزها، دست به انتخاب فضاهای موجود می‌زنند و با تأیید نهایی شهرداری در آن نقطه ساکن می‌شوند. لازمه کار این است که این روند به‌صورت ملی انجام شود تا کسی از شهرهای دیگر به تهران نیاید.
او افزود: فراموش نکنیم که این طرح زمانی به شکل درست و کامل اجرا خواهد شد که تمام شهرها دست به چنین کاری بزنند. ظرفیت ما در تهران محدود است و اگر بیشتر از ظرفیت درخواست داشته باشند، ما برای دستفروشان به شکل آنلاین زمانبندی مشخص خواهیم کرد. تمام پرداخت‌ها در سامانه الکترونیکی انجام می‌شود تا مبلغ اضافه دریافت نشود، از سوی دیگر افراد می‌توانند غرفه را رزرو کنند. در حال حاضر برخی از دستفروشان برای آنکه جای خود را از دست ندهند، در آن محل می‌نشینند تا فضای خود را از دست ندهند.
ثبت‌نام تمام دستفروشان تا اواخر فروردین
بیگی در توضیح بیشتر این موضوع تأکید کرد: پایلوت این کار در بازارهای محلی گذاشته شده است. دستگاه‌های نظارتی نیز بر فرایند حضور دستفروشان در بازارهای مشخص‌شده، نظارت می‌کنند. ۵هزار دستفروش در گام اول شناسایی شده‌اند. در گام اول براساس افراد شناسایی‌شده، غرفه داده خواهد شد. طبق برنامه ثبت‌نام دستفروشان تهران در اواخر فروردین تمام خواهد شد.
او در پاسخ به این سؤال که «چه تضمینی وجود دارد که کالای ایرانی از سوی دستفروشان فروخته شود؟» گفت: اتحادیه‌ها بر فعالیت دستفروشان نظارت می‌کنند، در مرحله اول دستفروش با ثبت‌نام مجوز دریافت می‌کند و در مرحله دوم باید از اتحادیه مجوز بگیرد، تا به امروز اتحادیه‌ها قبول نمی‌کردند که به افرادی که مغازه ندارند، خدمات بدهند. براساس قانون نظام صنفی، اتحادیه‌ها مکلف هستند به فروشندگان سیار جواز کسب بدهند. تا به امروز سازوکار مهیا نبود.
آخرین جزئیات از ساماندهی دستفروشان چهارراه ولیعصر و مترو
افزایش دستفروشان مترو موضوعی است که مورد انتقاد برخی مسافران قرار می‌گیرد. رنجبریان در این رابطه توضیح داد: یک جلسه با دوستان مترو داشتیم و اصرارشان این است که خودشان دست به ساماندهی بزنند. ماموریتی به ما ابلاغ نشده است. مترو الزامات خاص خود را دارد. دستفروشان مترو نیز می‌توانند در درگاه مجوز ملی ثبت‌نام کنند.
جابه‌جایی دستفروشان تئاترشهر پس از پایان سال
چهارراه ولیعصر یکی از مهم‌ترین نقاط شهر است که به تسخیر دستفروشان در آمده است و در همین راستا تلاش شد تا با ایجاد بازارچه‌ای در نزدیکی چهارراه ولیعصر راهی برای کاهش هیاهوی اطراف تئاترشهر اندیشیده شود.
سعید بیگی در رابطه با مورد ساماندهی دستفروشان چهارراه ولیعصر توضیح داد: زمینی را برای دستفروشان آماده کردیم و بازارچه هم با ۱۲۰ غرفه ایجاد شد اما فعالیت ما با ایام پایان سال همزمان شد و دستفروشان اکثرشان نیازمند هستند. آنها از ما درخواست کردند که چند هفته مانده به آخر سال را صبوری کنیم و به آنها مهلت بدهیم. او با اشاره به تأکید شهردار تهران بر حفظ عزت دستفروشان گفت: بعد از روزهای پایانی سال دستفروشان به بازارچه منتقل می‌شوند تا مسئله حضور دستفروشان از این چهارراه مهم- که خواسته مردم و هنرمندان است- رفع و رجوع شود.
بیگی تأکید کرد: نهایت حضور دستفروشان در چهارراه ولیعصر تا پایان سال است و ان‌شاءالله در سال آینده به بازارچه‌ای که شهرداری درنظر گرفته است، منتقل خواهند شد. بزرگ‌ترین مانع برای ساماندهی دستفروشان مربوط به پرهیز از آسیب به این قشر ضعیف است. چند نمونه مجوز هم برای چند دستفروش ایجاد کرده‌ایم که در درگاه ملی ثبت شده است.
مسعود رنجبریان نیز در رابطه با این موضوع تأکید کرد: با کمک شهرداری‌های منطقه ۱۱ و ۶ دو فضا در ضلع جنوبی و شمالی چهارراه ولیعصر آماده شده است. ما خواهان ساماندهی بساط‌گستران شامل شناسنامه‌دار شدن و ثبت هویتشان در درگاه ملی مجوزها هستیم. با توجه به اینکه درگاه ملی مجوزها به تازگی کار خود را آغاز کرده است، نیاز به زمان داریم تا هنگام جابه‌جایی تمام موارد به‌درستی اجرا شود.
