دام بزرگ معدنکاوی برای آهوان موته

هرجا پای صنعت، اشتغال و عمران در میان باشد حفاظت از محیط‌زیست، محلی از اعراب ندارد.حالا در تازه‌ترین رویداد در پناهگاه حیات وحش موته (اصفهان) که یکی از مهم‌ترین  زیستگاه‌های آهوی ایرانی است پروانه اکتشاف معدن صادر کرده‌اند؛ پروانه‌ای که البته سازمان حفاظت محیط‌زیست با آن مخالف است.

ماجرا از این قرار است که کارگروه ماده 24قانون معدن در استان اصفهان براساس تبصره 5این ماده قانونی، پروانه اکتشاف معدن در پناهگاه حیات وحش موته صادر کرده است. 
آنطور که رضا اقتدار، کارشناس دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست به ایسنا گفته است: صدور پروانه اکتشاف معدن در منطقه حیات وحش موته براساس توافق‌ سال 1354ممنوع است ؛ پناهگاه حیات وحش موته جزو بند «الف» این موافقتنامه است و براساس ردیف ۲۰ همین بند از همان سال قرار شده در داخل پناهگاه حیات وحش موته مجوز معدنکاوی صادر نشود.

اقتدار با بیان اینکه مجوز اخیر مربوط به صدور پروانه اکتشاف برای معدن تراورتن میمه است، تأکید کرد: تاکنون سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت صنعت هیچ‌گونه مجوزی برای صدور پروانه اکتشاف معدن در این منطقه صادر نکرده‌اند زیرا فعالیت‌های معدنی در پناهگاه حیات وحش موته از حساسیت بالایی برخوردار است و زیستگاه مهمی برای آهو محسوب می‌شود.

او با انتقاد از قانون معدن مصوبه سال ۹۰ به‌دلیل بی‌توجهی این قانون به حوزه محیط‌زیست گفت: براساس این قانون از سازمان حفاظت محیط‌زیست، صرفا در مورد فعالیت‌های معدنی در مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست استعلام می‌شود اما از این سازمان برای صدور مجوز فعالیت‌های معدنی در سایر مناطق استعلام نمی‌شود  و همین رویکرد، مشکلات زیادی را در سراسر کشور ایجاد کرده است. متأسفانه قانون معدن، بدون توجه به ملاحظات زیست‌محیطی به تصویب رسید چون براساس تبصره ۵ ماده ۲۴ قانون معدن اگر سازمان حفاظت محیط‌زیست مخالف اجرای طرح معدن در مناطق تحت مدیریت محیط‌زیست باشد و در روند استعلام این مخالفت را اعلام کند، تصمیم‌گیری در مورد آن موضوع به «کارگروه حل اختلاف استانی» ارجاع می‌شود؛ برهمین اساس موضوع به کارگروه اختلاف استانی محول می‌شود و در آنجا تنها مخالف، نماینده محیط‌زیست استان است و در نتیجه با اجرای طرح موافقت می‌شود.

کارشناس دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست ضمن اشاره به اعضای کارگروه ماده ۲۴ تأکید کرد: در این کارگروه رئیس سازمان صنعت و معدن، نماینده خانه معدن، نماینده جهادکشاورزی، نماینده محیط‌زیست و نماینده دستگاه قضایی استان عضو هستند؛ بنابراین واضح است که اگر کلیه درخواست‌های صدور پروانه اکتشاف معدن به کارگروه ماده ۲۴ ارجاع شود، یک فاجعه در مناطق چهارگانه محیط‌زیست کشور به‌وجود می‌آید. پروانه اکتشاف معدن در پناهگاه حیات وحش موته هم در این کارگروه صادر شده است.


نامه سازمان حفاظت محیط‌زیست به استانداران سراسر کشور

اقتدار در پاسخ به این پرسش که سازمان حفاظت محیط‌زیست در برابر تصمیم کارگروه ماده ۲۴ استان اصفهان مبنی بر صدور پروانه اکتشاف معدن در موته چه اقدامی انجام داده است، گفت: از آنجا که متولی اصلی و رئیس کارگروه حل اختلاف استانی، استاندار است، قبل از این ماجرا و برای جلوگیری از وقوع چنین اتفاقی، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست طی نامه‌ای به استانداران کل کشور درخواست کرده است که از صدور پروانه معدن در مناطق چهارگانه محیط‌زیست از طریق کارگروه حل اختلاف استانی خودداری کنند. متأسفانه با وجود این نامه، پروانه اکتشاف در پناهگاه حیات وحش موته از طریق کارگروه ماده ۲۴ صادر شده است. با وجود این، موضوع از طریق دفتر حقوقی و دفتر بازرسی سازمان محیط‌زیست در حال پیگیری است.


حداقل این 10درصد را حفظ کنید

اسماعیل کهرم، استاد حیات وحش ضمن ابراز نگرانی از صدور پروانه اکتشاف معدن در پناهگاه حیات وحش موته به همشهری گفت: در حالی برای اکتشاف معدن در پناهگاه حیات وحش موته پروانه صادر شده است که طی 45سال گذشته 120محیط‌بان برای حفاظت از حیات‌وحش در مصاف با شکارچیان متخلف شهید و خانواده‌های آنها بی‌سرپرست شده‌اند حالا چطور می‌خواهند بی‌توجه به این خون‌های ریخته شده، پناهگاه حیات وحش موته را قربانی اکتشاف معدن کنند.

آن طور که این استاد دانشگاه می‌گوید: براساس قانون ما باید 10درصد از خاک کشور را درقالب مناطق چهارگانه (پارک ملی، پناهگاه حیات وحش، مناطق حفاظت‌شده و آثار طبیعی) از هرگونه دخل و تصرف اعم از شهرسازی، جاده‌کشی، راه‌اندازی کارخانه، معدنکاوی و کشاورزی برای نسل آینده حفظ کنیم. با این وصف آیا صدور مجوز در پناهگاه حیات وحش موته نقض غرض نیست؟ 

کهرم ضمن انتقاد از سیاست‌های فعلی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: وقتی فردی که سکان هدایت این سازمان را در دست دارد اعلام می‌کند مملکت پیشرفت و توسعه می‌خواهد و ما نمی‌توانیم توسعه را قربانی حیات وحش کنیم دیگر چه انتظاری می‌توان برای حفظ محیط‌زیست داشت؟ آیا 90درصد خاک کشور برای جولان وزارت صنایع، وزارت راه و وزارت نفت کافی نیست که این 10درصد تحت حفاظت را هم می‌خواهید به آنها بدهید.‌آن هم در شرایطی که بعضی کشورها 40درصد از خاک خود را تحت حفاظت قرار داده و هرگونه دخل و تصرفی را در آن ممنوع کرده‌اند.

کهرم درباره اثرات ناگوار معدنکاوی بر حیات وحش موته گفت: معدنکاوی یعنی ایجاد سروصدا، یعنی انفجار، یعنی نورافکن در شب، یعنی مواد شیمیایی، یعنی احداث جاده‌های مواصلاتی برای حمل ونقل نخاله‌ها و مواد معدنی. با این وضعیت آیا جایی برای حیات وحش باقی می‌ماند؟ آیا امکان حفظ و رویش گونه‌های گیاهی وجود خواهد داشت؟ آیا تنوع زیستی حفظ می‌شود؟


چرا باید حیات وحش را حفظ کنیم


اسماعیل کهرم درباره اهمیت پناهگاه حیات وحش موته به همشهری گفت: جمعیت آهوان کشور 21تا 22هزار رأس برآورد می‌شود.  این تعداد کمتر از یک پنجم آهوانی است که تا 5دهه قبل در زیستگاه‌های مختلف کشور وجود داشت. باوجود این، موته یکی از پایگاه‌های اصلی آهو و جبیر است و البته این پناهگاه حیات وحش مجموعه‌ای از حیات وحش اعم از گرگ وکفتار را در خود دارد. این استاد حیات وحش افزود: اگر می‌خواهید گرگ به گوسفندان شما حمله نکند آهوان موته را حفظ کنید. آهو طعمه گرگ است و ما هرجا طعمه‌ها را شکار کردیم دچار مشکل جدی شدیم. وقتی در همدان پلنگ را از بین بردیم جمعیت گرازها زیاد شد و کشت و زرع منطقه را با چالش جدی مواجه کرد. وقتی جمعیت آهوان کم شود گرگ‌ها حتی سراغ مرغ و خروس‌ها هم خواهند رفت. همچنان‌که اگر گرگ‌ها را بکشیم جمعیت آهوان به اندازه‌ای زیاد می‌شود که مراتع را نابود و چرای دام را با مشکل مواجه خواهند کرد. او گفت: متأسفانه برخی مشاورانی که تخصص ندارند به مسئولان ارشد سازمان حفاظت محیط‌زیست مشاوره غلط می‌دهند و براساس همین مشاوره‌های غلط رئیس سازمان محیط‌زیست می‌گوید چون قوچ‌های پیر زیاد آب می‌خورند مجوز شکار دادیم.