خانه‌های خالی زیر ذره‌بین شهرداری تهران

لیلا شریف-روزنامه‌نگار

مالیات بر خانه‌های خالی موضوعی است که از سال‌99 با اصلاحیه ماده ۵۴ قانون مالیات‌های مستقیم در مجلس به شکل جدی کلید خورد و در گذر زمان با چکش‌‌کاری‌های مختلفی همراه شد تا بخشی از التهاب بازار مسکن با تکیه بر این قانونگذاری رفع شود. این قانون در همان ابتدای راه با اما و اگرهای بسیاری همراه بود چرا که از یک سو نحوه جمع‌آوری اطلاعات خانه‌های خالی دشواری‌های بسیاری داشت و از سوی دیگر برخی این نسخه‌‌ را به‌عنوان راهی برای حل معضل مسکن مناسب نمی‌دانستند. این نقدها موجب شد تا مجلس در خرداد سال‌جاری، شهرداری‌ها را به‌عنوان بازوی جمع‌آوری اطلاعات در این ماده قانونی معرفی کند.
براساس تصمیم نمایندگان خانه ملت در جلسه هشتم خرداد‌ماه مجلس، دو فوریت طرح کنترل و ساماندهی اجاره بهای املاک مسکونی بررسی و مواد ۶ و ۷ این طرح تصویب شد. نکته مهم در این مصوبه مربوط به ماده 6بود که در آن سازوکار ورود شهرداری‌ها به شناسایی خانه‌های خالی مشخص شده بود. براساس ماده ۶ این مصوبه شهرداری‌ها در شهرهای دارای بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت مکلف هستند واحدهای مسکونی خالی از سکنه واقع در شهرها را شناسایی کنند و اطلاعات آن را در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند. در گام بعدی نیز وزارت راه و شهرسازی باید براساس اطلاعات سامانه ملی املاک کشور، اطلاعات دریافتی را صحت‌سنجی کرده و پس از تأیید، جهت اخذ مالیات به سازمان امور مالیاتی معرفی کند.
هر چند این مصوبه دایره فعالیت شهرداری‌ها را مشخص‌تر کرد اما چند روز قبل از آن یعنی در اواخر اردیبهشت‌ماه نیز مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران برای شهردارهای استان تهران یک ضرب‌الاجل 10روزه تعیین کرده بود:«مقرر است شهرداری‌های استان تهران آمار شهرهای خود را به استاندار ارائه کنند و استاندار تهران برای این موضوع ضرب‌الاجل ۱۰ روزه درنظر گرفته است.»

چه خانه‌هایی در دسته خانه خالی قرار می‌گیرند؟
برای تعریف خانه‌های خالی باید بر ماده ۵۴ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سال‌۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی تکیه کرد. براساس این قانون، واحد خالی باید مسکونی باشد، بنابراین واحد‌های تجاری و اداری مشمول این مالیات نیستند، واحد مسکونی در شهر‌های بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت قرار داشته باشد، در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد و در نهایت اینکه واحد مسکونی توسط سامانه املاک و اسکان کشور به‌عنوان خانه خالی شناسایی شده باشد.
شناسایی خانه‌های خالی راه‌های مختلفی دارد و هر سازمان و نهادی براساس میزان دسترسی به اطلاعات در روند تکمیل آمار به ایفای نقش می‌پردازد. گشت میدانی، استفاده از اطلاعات مربوط به آب، برق و گاز، پایان کار پروژه‌ها، پروانه‌های ساختمانی و... ازجمله مواردی هستند که با تکیه بر آن، تا حدودی شرایط برای شناسایی خانه‌های خالی مهیا شده است. در این میان نیز شهرداری تهران به‌گفته صارمی، پس از تأکید علیرضا زاکانی شهردار تهران اطلاعات لازم را جمع‌آوری کرده و در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار داده است. حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران و اقبال شاکری، نماینده مجلس در گفت‌وگو با همشهری به بررسی اقدامات شهرداری در شناسایی خانه‌های خالی پرداختند.