روایت قتل مهرجویی به سبک هیچکاک
افخمی: کسانی که به من فحش میدهند، عوامل خودم هستند
سعید مروتی-روزنامهنگار
جنایت هولناک سال، دستمایه فیلم تازه بهروز افخمی میشود و ویدئوی پربازدید او که مقابل ویلای مهرجویی به سؤالات خبرنگاران پاسخ میدهد، جنجالی تازه را رقم زده و عدهای منتقد رفتار این کارگردان شدهاند؛ منتقدانی که افخمی میگوید آنها در حال تبلیغ برای فیلم تازهاش هستند.
وقتی افخمی از مراسم تشییع و تدفین پیکر داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر، تصویربرداری کرد، زمزمههایی مبنی بر اینکه او قصد ساخت مستندی درباره این موضوع را دارد، به راه افتاد. یک روز بعد اما همزمان با حضور مأموران و متهمان برای بازسازی صحنه جنایت در ویلای شخصی مهرجویی، افخمی هم آنجا حاضر بود و در حضور خبرنگاران توضیحاتی داد که خروجیاش تصمیم این کارگردان به ساخت فیلمی جنایی بود. بهروز افخمی که به همراه همسرش مرجان شیرمحمدی در شهرک محل حادثه قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر حاضر شده بود، به خبرنگاران گفت: «ما آمدهایم اینجا فضا را ببینیم که اگر خواستیم در داستان توصیفی داشته باشیم، به واقعیت نزدیک باشد.» او گفت قصد دارد به سبک هیچکاک، درباره جنایت داستانی بنویسد و آن را بسازد. بهگفته افخمی، این فیلم نه مستندی درباره به قتل رسیدن داریوش مهرجویی که اثری جنایی خواهد بود که دستمایهاش این اتفاق است. البته او احتمال ساخت مستند درباره این رخداد را هم رد نکرد.
از صبح اعدام تا شب واقعه
افخمی بهتازگی ساخت فیلم «صبح اعدام» را به پایان رسانده است. او با ساخت «صبح اعدام» به دوری ۹سالهاش از سینما پایان داد. او در سال۱۳۹۳ فیلم سینمایی «روباه» را جلوی دوربین برد؛ فیلمی که در اکران نتوانست انتظارات را برآورده کند.
افخمی بعد از ساخت این فیلم بیشتر وقت خود را صرف کارهای تلویزیونی کرد؛ از آن جمله میتوان به سردبیری و اجرای برنامه «هفت» اشاره کرد. او طی این سالها و در سال۹۸ سریالی به نام «رعد و برق» را هم کارگردانی کرد که این سریال بعد از گذشت 4سال هنوز در وضعیت بلاتکلیفی بهسر میبرد.
افخمی بعد از اتفاقات سال گذشته اعلام کرد که قصد دارد فیلمی سیاهوسفید با نام «صبح اعدام» را جلوی دوربین ببرد؛ فیلمی که بهگفته او فیلمنامهاش براساس گزارشی که از ساعات پایانی و نحوه چگونگی اعدام طیب حاجرضایی در روزنامه کیهان منتشر شده، به نگارش درآمده است. با پایان فیلمبرداری صبح اعدام حالا افخمی درگیر جنجالیترین ماجرای جنایی سال شده است؛ جنایتی که به قتل یکی از بزرگترین کارگردانان تاریخ سینمای ایران و همسرش انجامید و افخمی میگوید فیلمی هیچکاکی دربارهاش خواهد ساخت.
خداحافظی با کارگردانی سینما در ایران
بهروز افخمی ۲۷دیماه۱۴۰۰ و در روزهایی که عضو هیأت داوران جشنواره فیلم فجر بود، در گفتوگویی با ایسنا اعلام کرد که دیگر در ایران فیلم نمیسازد. افخمی با اعلام رضایت از نسخه نهایی «فرزند صبح» گفت: «فرزند صبح، بهترین فیلمی است که ساختهام و دوست دارم این آخرین فیلم من بهعنوان کارگردان سینما در ایران باشد. شاید اگر عمری بود در خارج از کشور فیلم سینماییای برای پخش جهانی و عرضه در پلتفرمها بسازم و فکرهایی هم از این بابت دارم، اما در سینمای ایران دوست دارم با همین «فرزند صبح» کارگردانی را تمام کرده باشم.» در نهایت اما افخمی تصمیم گرفت دوباره در ایران روی صندلی کارگردانی بنشیند و «صبح اعدام» را بسازد و حالا هم با ماجرای ساخت فیلم جنایی براساس پرونده قتل مهرجویی و همسرش، جنجالآفرین شده است.
تجربه ساخت فیلم معمایی با «جهانپهلوان تختی»
بهروز افخمی در چند فیلمش علاقه به ساخت فیلم پلیسی- معمایی را نمایان کرده است؛ از «روز شیطان» که اقتباسی از رمان فردریک فورسایت و فیلم معروف فرد زینهمان (روز شغال) بود تا «روباه» که اوایل دهه90 ساخته شد. اما بهترین فیلم افخمی در این زمینه، «جهانپهلوان تختی» است که البته علاقهمندان علی حاتمی (که مرگش در میانههای فیلمبرداری جهانپهلوان تختی، فیلم را نیمهکاره گذاشت) تا دوستداران پرشمار پهلوان افسانهای ایران، از نسخهای که افخمی کارگردانی کرد، رضایت نداشتند. افخمی در روزهایی که درگیر فیلمنامه «شوکران» بود، وارد پروژه نیمهتمام زندهیاد علی حاتمی شد و تصمیم گرفت جای ادامهدادن فیلم حاتمی، یک اثر معمایی بسازد؛ فیلمی درباره کوشش کارگردان جوانی که جایگزین علی حاتمی شده و بهدنبال کشف معمای مرگ تختی است. این روایت افخمی در یک برنامه تلویزیونی از ورود به پروژه جهانپهلوان تختی است: «اولین باری که ساخت فیلم «تختی» به من پیشنهاد شد، هنوز علی حاتمی زنده بود. شخصا هم زمانی که بیماریاش شدت گرفت و برای درمان به لندن رفته بود، به او پیشنهاد داده بودم که دستیاریاش را بکنم تا فیلمی که میخواهد بسازد به سرانجام برسد. آن زمان خیلی به لحاظ جسمی ضعیف شده بود و از پیشنهاد دستیاری من هم استقبال کرد اما بعدها پی آن را نگرفتم. 3ماه بعد و زمانی که دیگر محرز شده بوده معالجات لندن هم پاسخ نداده و بیماری همچنان در حال پیشروی است، به من پیشنهاد دادند که بیا و دستیاری او را قبول کن. آن زمان گفتم حالا دیگر معنای این پیشنهاد این است که قرار است فیلم نیمهتمام را بعد از درگذشت علی حاتمی من تمام کنم و این کار را نمیکنم، چون نمیتوانم این فیلم را به پایان برسانم؛ به این دلیل که آن جنس فیلمسازی شبیه به مینیاتور و با رنگبندی و جزئیاتی مشابه نقاشی و فرش ایرانی را بلد نبودم. زمستان سال۷۵ داشتم فیلم «عقرب» را کارگردانی میکردم که خبر فوت علی حاتمی رسید و بار دیگر با این پیشنهاد مواجه شدم که بیا و فیلم علی حاتمی را تمام کن. باز هم نپذیرفتم. عید آن سال که گذشت، 3، 4ماه بعد از درگذشت علی حاتمی، گفتند بیا و هر کار که دلت میخواهد، انجام بده. بعدها معلوم شد چیزی به نام فیلمنامه هم وجود نداشته و آنچه به نام سناریو داشتند، یک خط توضیح بود با 2صفحه علائم و نشانه!» جهانپهلوان تختی افخمی فیلم محبوب منتقدان در سالهای ۷۶ و ۷۷ بود؛ فیلمی که در گیشه شکست خورد ولی سینمایینویسان از آن حمایت کردند. در آن زمان نعمت حقیقی مدیر فیلمبرداری شاخص سینمای ایران با افخمی کار میکرد و بهگفته کارگردان، این نعمت حقیقی بود که روز دوم فیلمبرداری گفت این فیلم نوآر است و همهچیز از لحن تا سبک بصری و حال و هوا، با همین جمله نعمت حقیقی مشخص شد.
آقای افخمی
چرا اینقدر «کول» هستی؟!
حالا ۲۵سال از آن دوران گذشته و افخمی در این فاصله فرازونشیبهای بسیاری را پشتسر گذاشته است؛ دورانی که فضای مجازی در آن نقش پررنگی دارد. ویدئوی مصاحبه افخمی در مقابل ویلای مهرجویی پربازدید و البته پرواکنش بود. افخمی مثل همیشه راحت و کول مقابل دوربین ایستاده و در حال توضیح درباره فیلم تازهاش یکی، دوبار هم لبخند میزند و ظاهرا همین مسئله به مذاق عدهای خوش نیامده است. اینکه او چگونه با پرونده قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر مواجه خواهد شد، هنوز معلوم نیست. فعلا خیلیها معترض به لحن خونسرد و آرام افخمی هستند.
در فضای مجازی معمولا این حاشیه است که متن را تحتالشعاع قرار میدهد. اینکه به قول افخمی، روایت هیچکاکی جنجالیترین پرونده جنایی سال که در مورد کشتهشدن بهترین کارگردان تاریخ سینمای ایران (به گفته آخرین رأیگیری مجله فیلم در سال۱۳۹۸) و وحیده محمدیفر، همسر و همراه فیلمنامهنویسش در 2دهه اخیر است، چگونه ساخته خواهد شد، فعلا در حاشیه این پرسش قرار دارد که «آقای افخمی در برابر ویلای همکار تازه درگذشتهات چرا اینقدر کول تشریف داشتی؟» در فضای مجازی واکنشهای تعدادی از اهالی سینما و روزنامهنگاران نسبت به خونسردی و لبخندی که افخمی بر لب داشته، تند بوده است. جدای از این، افخمی به فرصتطلبی هم متهم شده. تصمیم به ساختن فیلمی جنایی به ماجراهای جایگزینشدن به جای ناصر تقوایی در دهه60 (سریال کوچک جنگصصلی) و ادامه فیلم ناتمام علی حاتمی در دهه70 (فیلم جهانپهلوان تختی) پیوند یافته است. این ماجرای تازه بهروز افخمی است؛ کارگردانی که با گذر از دهه70، دههای که بهترین فیلمهایش را ساخت، بیشتر با جنجال و حاشیه خبرساز شده است و باید دید سرنوشت فیلمی که در مرحله ابتدایی تحقیقات، با این میزان واکنش مواجه شده، چه خواهد شد.