امیدواریم که مسئولان پیرو مرحوم افروغ باشند

 شاید کمتر شخصیت سیاسی در کشور بتوان یافت که مورد وثوق همه طیف‌ها باشد و فراتر از کشمکش‌های حزبی قرار بگیرد. عماد افروغ اما به گواه شخصیت‌های سیاسی چنین جایگاهی داشت و نه فقط در عالم سیاست بلکه در فضای دانشگاهی نیز از اعتبار و پشتوانه قدرتمندی برخوردار بود؛ موضوعی که محمدرضا باهنر، نماینده ادوار مجلس و دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین نیز بر آن تأکید دارد. باهنر در خلال گفت‌وگو با همشهری از ویژگی‌های کم‌نظیر مرحوم افروغ سخن می‌گوید که امروز در کشور به آنها نیاز داریم؛ از اینکه او دندان قدرت‌طلبی را کاملا کنده بود و برای ماندن بر سر اصول خود حاضر بود به هر جایگاهی پشت پا بزند.

به‌نظر می‌رسد مرحوم افروغ به‌عنوان شخصیتی دانشگاهی و سیاسی مورد وثوق همه طیف‌های سیاسی کشور بود. چه ویژگی شخصیتی وی، چنین جایگاهی به مرحوم افروغ داد؟
متأسفانه خیلی وقت‌ها جریانات چپ و راست در کشور مواضع ژله‌ای و در حال تغییر دارند. جریان‌های موسوم به اصلاح‌طلب و اصولگرا هر دو گاهی مانیفست و تفکرات استاندارد خود را به‌دلیل برخی مسائل زودگذر دور می‌زنند یا کمرنگ می‌کنند. بر این مبنا جناب دکتر افروغ قابل گنجایش در هیچ‌یک از این جریانات سیاسی نبود. ایشان تفکراتی به‌معنای واقعی آزادمنشانه داشت و بر افکار خود پافشاری جدی می‌کرد. من شخصا شاهد بودم که در برهه‌ای ایشان حاضر بود حتی از موقعیت دانشگاهی خود کناره‌گیری بکند، اما بر حرف و موضع خود پافشاری داشت. متأسفانه چنین موارد و شخصیت‌هایی در کشور نادر و بسیار کم‌نظیر است.
شما در مجلس هفتم از نزدیک با مرحوم افروغ کار کردید. کدام وجه فکری، او را از دیگر نماینده‌ها متمایز می‌کرد؟
آقای افروغ با اصرار بسیار حاضر به نامزدی برای مجلس هفتم شد و پس از پایان دوره نیز با وجود درخواست‌ها از سیاست و قدرت کناره گرفت. درحالی‌که بسیاری از افراد زمانی که مسئولیت می‌گیرند نخستین فکر و تلاش‌شان در این مسیر است که چطور صندلی قدرت را برای خود حفظ کنند. این نقد به من و خیلی از مسئولان وارد است. اما ایشان یک نوع آزادگی داشت و دندان قدرت‌طلبی و تکیه بر صندلی مسئولیت را کاملا کنده بود. بر این مبنا به راحتی می‌توانست موضع‌گیری کند و حرف‌های خود را صریح و بی‌پروا در عرصه عمومی مطرح می‌کرد. البته جناب دکتر افروغ مشخصه‌های بسیاری داشت و کسانی که با ایشان رفت‌وآمد بیشتری داشتند حتما می‌توانند ویژگی‌های برجسته دیگر ایشان را نیز بیان کنند. اما من روشن‌ترین وجه فکری ایشان را که شخصا دیدم و از آزمون آن سربلند بیرون آمد، همین آزادگی بود.
شاید بتوان گفت صراحت لهجه و بی‌پروایی از گفت‌وگو و نقد دیگر ویژگی مرحوم افروغ بود. این روحیه از کجا می‌آمد و چقدر امروز در کشور به آن نیاز داریم؟
برای ایشان از نمایندگی مجلس و هر مسئله دیگر، مهم‌تر ایستادن روی اصول خود بود. فردی که سال‌ها برای به‌دست آوردن موقعیت دانشگاهی تلاش می‌کند و پشتوانه برجسته علمی دارد شاید حتی اگر رئیس‌جمهور شود نیز حاضر نباشد به این پشتوانه پشت پا بزند. اما آقای افروغ به‌دلیل پافشاری بر مواضع بحق خود حتی حاضر شد تا مرحله اخراج و پاکسازی از دانشگاه نیز پیش برود. در سوی مقابل نیز آغوش مرحوم افروغ همواره برای گفت‌وگو و تبادل دیدگاه باز بود و این دقیقا همان روحیه‌ای است که امروز در کشور به آن نیاز داریم.
مرحوم افروغ پشتوانه علمی و جامعه‌شناختی قدرتمندی هم داشت. این پشتوانه چه تأثیری در کنش‌های سیاسی و اجتماعی او به جای گذاشت؟
مسائل حکمرانی مطلوب نیاز به دیدگاه‌های کلان منسجم و غیرژله‌ای دارد. یعنی وقتی می‌خواهیم حکمرانی مطلوب را تعریف کنیم اجزای آن باید مستند، قدرتمند و در چارچوب منسجم علمی باشد. نمی‌توان با تفکرات باری به هر جهت و زیگزاگی نگاه درست و دقیق به مسائل سیاسی و اجتماعی کشور داشت. ما در رفتار دکتر افروغ این انسجام فکری و علمی را می‌دیدیم که یکی از دلایل آن پشتوانه علمی و قدرتمند جامعه‌شناختی او بود. او همچنین جدیت کم‌نظیری در پیگیری مسائل و ارائه راهکارهای دقیق داشت. از این جهت امیدواریم که مسئولان پیرو مرحوم افروغ باشند.