روابط اقتصادی تهران – مسکو روی دور تند

نتایج مذاکرات سال‌های اخیر مقامات بلندپایه سیاسی ایران و روسیه به‌تدریج در حال نمایان شدن است و روابط اقتصادی، تجاری و بانکی تهران و مسکو روی دور تند قرار گرفته اما سؤال اینجاست که آیا واقعا تحولی بزرگ در جریان است؟ زیرا برخی این فرضیه را مطرح می‌کنند که افزایش حجم روابط تجاری و اقتصادی آن‌هم به‌صورت دوجانبه با کشوری چون روسیه که در تنگنای تحریم‌هاست، ریسک دارد.
ماجرا چیست؟ یک مقام ارشد بانک مرکزی می‌گوید: دومین بانک بزرگ روسیه در ایران دفتر نمایندگی تاسیس می‌کند و قرار است به‌زودی 2بانک ایرانی هم در روسیه دفترشان را باز کنند. همزمان، قائم‌مقام وزیر جهادکشاورزی از آمادگی2 طرف برای امضای تفاهمنامه تجارت آزاد خبر داد‌ و معاون نخست‌وزیر روسیه هم در سفر به تهران از آمادگی کشورش برای سرمایه‌گذاری در حوزه نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی‌های تجدیدپذیر پرده برداشت.
ایران و روسیه که تحت فشار تحریم‌های سیاسی غرب قرار دارند، مصمم هستند بدون توجه به این فشارها، فصل تازه‌ای از روابط اقتصادی و تجاری را رقم بزنند تا جایی که هدف بلندمدت تهران و مسکو رساندن حجم تجارت‌شان به 40میلیارد دلار است. آیا اراده سیاسی 2کشور در عرصه اقتصاد با دستاوردهای مطلوب اقتصادی همراه خواهد شد؟ چالش نخست ایجاد یک مسیر تازه مالی و بانکی است و آنطور که محسن کریمی، معاون بین‌الملل بانک مرکزی می‌گوید: بانک VTB به‌عنوان دومین بانک بزرگ روسیه در حال افتتاح دفتر نمایندگی در تهران است و 2بانک ایرانی نیز در روسیه به‌زودی دفاتر نمایندگی خود را افتتاح می‌کنند. به‌گفته او تمام همکاری‌های ایران و روسیه، متقابل و دوجانبه است و دوطرف تمام توان خودشان را برای همکاری متوازن به‌کار بستند.کریمی عالی‌ترین سطح برقراری روابط دوجانبه بانکی را، تأسیس شعبه یا دفتر نمایندگی در کشور مقابل عنوان و اعلام کرد: افتتاح حساب‌های کارگزاری به ارزهای ملی بین 7بانک منتخب ایرانی و 5بانک منتخب روسی انجام شده و تجار و مشتریان بانک‌ها می‌توانند از خدمات پول‌های ملی 2کشور بهره‌مند شوند.
علیرضا پیمان پاک، قائم‌مقام‌ وزیر جهادکشاورزی هم اعلام کرد: ایران و روسیه در تدارک امضای موافقت‌نامه آزاد تجاری هستند که به ایجاد جذابیت و ارتقای مراودات تجاری دوجانبه برای حدود 80درصد از کالاهای تولید 2کشور منجر خواهد شد. او افزود: کریدور سبز گمرکی 2کشور که پیش از این به‌صورت آزمایشی بین چند شرکت ایجاد شده بود، گسترش خواهد یافت و تعداد بیشتری از شرکت‌های طرفین برای مبادلات، از تسهیلات گمرکی بهره‌مند خواهند شد.
معاون نخست‌وزیر روسیه هم با بیان اینکه احداث راه‌آهن رشت- آستارا یک تحول بزرگ در مسیرهای مواصلاتی ایران و روسیه خواهد بود، تأکید کرد: رقم سرمایه‌گذاری ارزیابی شده کنونی یک‌میلیاردو۶۰۰ میلیون یوروست و از یک‌سال آینده عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود که امیدوارم زودتر از این تاریخ شاهد عملیات اجرایی آن باشیم.او افزود: افزون بر محورهای انرژی، موافقت‌نامه‌ای در زمینه گمرکی بین ایران و روسیه امضا شد، همچنین در زمینه استفاده از ارز ملی در تبادلات دوطرف و تسویه حساب‌ها و تعامل‌های بانکی مذاکراتی داشتیم. نواک گفت: روسیه علاقه‌مند به گسترش همکاری‌های مشترک با ایران در زمینه‌های مختلف نفت، گاز، پتروشیمی، انرژی‌های تجدیدپذیر است. خبر دیگر اینکه غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران که به روسیه سفر کرده، اعلام کرد: ایران و روسیه، افزایش ارزش تجارت دوجانبه به 40میلیارد دلار را هدف‌گذاری کرده‌اند و با توجه به ظرفیت‌های موجود، این هدف قابل تحقق است.
نتیجه اینکه نمی‌توان روابط اقتصادی و تجاری با هر کشور را معطل رفع تحریم‌ها نگه داشت و باید از همه گزینه‌های روی میز بهره‌برد و آنچه مهم است منافع و مصالح ملی است. چه بخواهیم و نخواهیم روسیه یک کشور مهم در جهان و ایران هم کشور تعیین‌کننده منطقه و اثرگذار بر تحولات آینده است و شکستن سد تحریم‌ها نیازمند ابتکار عمل است.