بزرگ‌ترین ادغام تاریخ اقتصاد ایران

با تأیید هیأت دولت قرار است 2شرکت بزرگ هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس و تاپیکو در یکدیگر ادغام شوند. با این ادغام، بزرگ‌ترین شرکت ایرانی به ارزش 36هزار میلیارد تومان متولد و بزرگ‌ترین ادغام تاریخ اقتصاد ایران انجام می‌شود.

به گزارش همشهری، آنطور که مرتضی لطفی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) اعلام کرده قرار است 2غول پتروشیمی دولتی یعنی هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس و هلدینگ نفت و گاز تأمین اجتماعی (تاپیکو) به‌زودی در یکدیگر ادغام می‌شوند. ماجرا از این قرار است که وابستگی این دو شرکت بزرگ به 2وزارتخانه متفاوت، تمرکز مدیریت را در حوزه پتروشیمی در مقابل شرکت‌های خارجی به‌ویژه رقبای منطقه‌ای از بین برده است. هم‌اکنون هلدینگ خلیج‌فارس تحت نظارت شرکت ملی صنایع پتروشیمی و وزارت نفت و تاپیکو تحت نظر تأمین اجتماعی و وزارت رفاه اداره می‌شود. این متمرکز نبودن عرصه مدیریت در این صنعت به کاهش مزیت رقابتی این صنعت در مقابل شرکت‌های خارجی و همینطور ابراز گلایه بیژن زنگنه، وزیر نفت منجر شده بود.

با در نظر گرفتن این موضوع گویا ظرف هفته‌های گذشته به درخواست وزیر نفت مذاکراتی برای ادغام این دو شرکت بزرگ بین 2وزارتخانه انجام شده و آنطور که تازه‌ترین خبر‌های غیررسمی نشان می‌دهد هر دو وزارتخانه با این ادغام موافقت کرده‌اند. بر همین اساس در تازه‌ترین رویداد هیأت دولت هم مهر تأییدش را بر این توافق حک کرده است. برخی خبر‌های تأیید نشده دیگر نیز حاکی از آن است که احتمالا این تصمیم جدید هیأت دولت، در مورد شرکت‌هایی نظیر هلدینگ غدیر و صندوق نفت نیز اجرایی خواهد شد.


اهمیت ادغام

هم‌اکنون در میان ۱۰شرکت بزرگ پتروشیمی منطقه خاورمیانه و آفریقا ۳شرکت از ایران قرار گرفته‌اند و شرکت سابیک عربستان همچنان به‌عنوان بزرگ‌ترین بازیگر صنعت پتروشیمی در منطقه خاورمیانه و آفریقا به‌شمار می‌رود. حجم فروش این شرکت 5برابر نزدیک‌ترین رقیبش یعنی شرکت ساسول آفریقای جنوبی است. مقدار فروش شرکت سابیک عربستان هم‌اکنون 60 میلیارد دلار است و ساسول آفریقای جنوبی با فروش 12میلیارد دلاری‌اش رتبه دوم را به‌خود اختصاص داده است. بعد از این دو شرکت هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس با فروش10میلیارد دلاری در رتبه سوم قرار دارد. به غیر از این شرکت ایرانی، شرکت توسعه نفت و گاز پارس با فروشی معادل 5 میلیارد دلار در رتبه پنجم و شرکت تاپیکو با 4میلیارد دلار فروش محصولات پتروشیمی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. قبل از اجرای خصوصی‌سازی‌ در ایران و واگذاری سهام هلدینگ خلیج‌فارس براساس سیاست‌های اصل44، به جای هلدینگ خلیج‌فارس نام شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در رده‌بندی‌های جهانی و منطقه‌ای از نظر فروش و تولید درنظر گرفته می‌شد اما بعد از خروج هلدینگ خلیج‌فارس از دل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران نام این شرکت از فهرست‌های جهانی خارج شد و ترکیب فروشندگان بزرگ پتروشیمی منطقه تغییر کرد. به بیان بهتر تغییر بزرگ در رتبه‌بندی شرکت‌های پتروشیمی خاورمیانه و آفریقا با حذف شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران اتفاق افتاده است. این شرکت در سال2012 با 9میلیارد دلار فروش در رده سوم منطقه و پنجاهم جهان قرار گرفته بود. خصوصی‌سازی‌ بخش نفت و پتروشیمی در ایران موجب ایجاد 3بازیگر جدید شد که در رده‌بندی‌های جدید جای گرفتند.  شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران قبل از خصوصی‌سازی‌ به‌عنوان یک هلدینگ، 50شرکت تولیدی و خدماتی داشت اما بعد از خصوصی‌سازی‌ اکثر این شرکت‌ها به بخش خصوصی واگذار شدند. هم‌اکنون تنها واحدهای دولتی در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران واحد تحقیق و توسعه (آر‌انددی) منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و پروژه پتروشیمی 4میلیارد دلاری دماوند است. با انجام این تغییرات قدرت رقابتی ایران در فروش محصولات پتروشیمی به‌دلیل تعدد نام‌های تجاری و توسعه برند تحت‌تأثیر قرار گرفت اما ادغام 2تولید‌کننده بزرگ پتروشیمی ایران بار دیگر جایگاه تجاری پتروشیمی ایران را تقویت خواهد کرد.

براساس تازه‌ترین برآورد‌های انجام شده در حال حاضر شرکت سینوپک چین که 16سال از فعالیت آن می‌گذرد، بزرگ‌ترین شرکت پتروشیمی جهان است و سالانه 438میلیارد دلار محصول پتروشیمی می‌فروشد. بعد از آن شرکت ملی نفت چین با فروش 432میلیارد دلار در رتبه دوم است. بازیگران قدیمی مانند رویال داچ شل با 233میلیارد دلار، توتال با 236میلیارد دلار و بریتیش پترولیوم (بی‌پی) با 183میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

بهبود رتبه ایران 

برآوردهای همشهری از جایگاه پتروشیمی ایران در منطقه بعد از ادغام نشان می‌دهد درصورت ادغام 2شرکت بزرگ پتروشیمی، رتبه ایران در منطقه و جهان افزایش خواهد یافت و ایران به اصلی‌ترین رقیب سابیک عربستان در منطقه تبدیل می‌شود.

با این ادغام که بزرگ‌ترین ادغام تاریخ اقتصاد ایران به‌حساب می‌آید، ارزش کل سهام شرکت تازه متولد شده به 36هزار میلیارد تومان خواهد رسید و این شرکت به بزرگ‌ترین شرکت ایران تبدیل می‌شود.

در عین حال بعد از این ادغام جمع کل فروش این دو شرکت به 15میلیارد دلار خواهد رسید که بعد از سابیک عربستان دومین رتبه در منطقه خاورمیانه محسوب می‌شود. هم‌اکنون ارزش کل سهام هلدینگ خلیج‌فارس در بورس تهران 24هزار و 500میلیارد تومان و تاپیکو 11هزار و 500میلیارد تومان است.

این ادغام از یک جنبه دیگر هم قابل اهمیت است. ترکیب سهامداری شرکت هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس نشان می‌دهد بعد از خصوصی‌سازی‌ و اجرای سیاست‌های اصل44 معادل 30درصد از سهام این شرکت به سهامداران سهام عدالت اختصاص یافته است؛ به این ترتیب درصورت ادغام تاپیکو در هلدینگ خلیج‌فارس این کار به تقویت ارزش سبد سهام عدالت و همینطور افزایش دارایی مشمولان سهام عدالت منجر خواهد شد.