اوکراین سومین واردکننده تسلیحات جهان
در شرایطی که واردات تسلیحات در اروپا و بهویژه اوکراین افزایش چشمگیری داشته سایر قارهها شاهد روند کاهشی در واردات تسلیحات بودهاند
جنگ، واردات تسلیحات در اروپا بهویژه اوکراین را افزایش داده است. در شرایطی که نقلوانتقال تسلیحات در سطح جهانی در فاصله سالهای 2013 تا 2017 و سالهای 2018 تا 2022 حدود 5.1درصد کاهش یافته، واردات تسلیحات در این دوره در اروپا بیش از 47درصد افزایش یافته است.
مؤسسه بینالمللی تحقیقات صلح استکهلم (سیپری) در تازهترین گزارش خود اعلام کرده است واردات تسلیحات بهطور کلی در آفریقا (40درصد)، قاره آمریکا (21درصد)، آسیا و اقیانوسیه (7.5درصد) و خاورمیانه (8.8درصد) کاهش یافته است اما واردات تسلیحات علاوه بر اروپا، در بخشهایی از شرق آسیا و مناطقی که تنشهای ژئوپلیتیک بالا گرفته، بهطور چشمگیری افزایش یافته است. در این میان اوکراین سومین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان در سال2022 شده است و تنها قطر و هند در این سال سلاح بیشتری از کییف وارد کردهاند. از تسلیحاتی که اوکراین وارد کرده است میتوان به ۲۳۰توپ از سوی آمریکا، ۲۸۰خودروی زرهی لهستانی و بیش از ۷هزار موشک ضدتانک انگلیسی اشاره کرد.
براساس دادههای جدید مربوط به انتقال تسلیحات جهانی، سهم آمریکا از صادرات تسلیحات جهانی از 33درصد به 40درصد در سال2022 رسیده است درحالیکه سهم روسیه از 22 به 16درصد کاهش یافته اما همچنان رتبه دوم جهانی را دراختیار دارد. فرانسه با ۱۱درصد و چین با ۵درصد در رتبههای بعدی صادرکنندگان تسلیحات قرار دارند. «پیتر دی ویزمن» محقق ارشد اندیشکده سیپری میگوید: «با وجود کاهش نرخ جهانی جابهجایی تسلیحات، انتقال اسلحه به اروپا بهدلیل تنش میان روسیه و سایر کشورهای اروپایی، بهشدت افزایش یافته است.»
خلاف اروپا، سایر قارهها شاهد روند کاهشی در واردات تسلیحات خود بودهاند؛ بزرگترین کاهش متعلق به آفریقا با ۴۰درصد، آمریکای شمالی و جنوبی با ۲۰درصد، آسیا با ۷درصد و خاورمیانه با ۹درصد بوده است. در این میان، خاورمیانه نیز یکی از مقاصد اصلی صادرات تسلیحات در سال گذشته میلادی بوده است و ۳۲درصد از کل صادرات جهان را بهخود اختصاص داده است. بیشترین صادرات تسلیحات به خاورمیانه از سوی کشورهای آمریکا با 54درصد، فرانسه با 12درصد، روسیه با 8.6درصد و ایتالیا با 8.4درصد بوده است. این تسلیحات شامل بیش از 260هواپیمای جنگی پیشرفته، 516تانک جدید و 13ناوچه بوده است. در گزارش اخیر سیپری آمده که کشورهای عربی در منطقه خلیجفارس به تنهایی بیش از 180فروند هواپیمای جنگی دیگر را سفارش دادهاند.
صادرات تسلیحات آمریکا به ترکیه در سالهای 2013-2017 و سالهای 2018 تا 2022 بهدلیل تنشهای دوجانبه بهطور چشمگیری کاهش یافته است و آنکارا در این دوره زمانی از هفتمین واردکننده تسلیحات آمریکا به رتبه بیستوهفتم رسیده است.
در آسیا نیز بیشترین واردات تسلیحات را کشورهای متحد آمریکا ازجمله کرهجنوبی و ژاپن بهترتیب با 61درصد و 171درصد داشتهاند. واردات تسلیحات استرالیا نیز نزدیک به 23درصد افزایش یافته است. بهگزارش مؤسسه بینالمللی تحقیقات صلح استکهلم، هند گرچه همچنان بزرگترین واردکننده تسلیحات در جهان است، اما واردات تسلیحاتی این کشور در 2دوره 5ساله میان 2013-2017 و 2018 تا 2022 میلادی حدود 11درصد کاهش یافته است. ازجمله دلایل این کاهش خرید سیاستهای هند برای تنوع بخشیدن به تامینکنندگان تسلیحات و جایگزینی واردات با تسلیحات ساخت داخل عنوان شده است. واردات تسلیحات از سوی پاکستان که هشتمین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان در سالهای 2018 تا 2022 بوده است نیز حدود 14درصد افزایش یافته است. عمدهترین تامینکننده تسلیحات پاکستان کشور چین است.