مسعود کارگر؛ روزنامه‌نگار و منتقد سینما
برای بیان عیان، هنر مفهومی و متعالی در سطح ملی و جهانی که همه ابعاد فرهنگ، سیاست و ایدئولوژی را با زبان هنر ارائه کند، نیازمند یک بستر قوی و غنی برای این منظور است؛ به‌نحوی که هم عرضه‌کننده هنر باشد و هم اندیشیدن و اندیشه‌ورزی را در پی داشته باشد، تا اینکه خروجی آن، همه نوع مدل فکر را در سطح جهان درگیر خود کند. به‌عبارت دیگر هنر مفهومی وقتی با فرهنگی غنی و برآمده از یک تمدن قوی و در کنار آن آرمان‌خواهی متعالی همراه شود می‌تواند تحولاتی حتی بنیادین ایجاد کند که علاوه بر مخاطب داخلی و ملی، مخاطب جهانی را نیز درگیر خود سازد و با خود همراه کند. سینما مهم‌ترین عنصر برای ارائه چنین محتوا و در خیلی از موارد خط‌شکن است و این سینما اگر با خود یک بینش و عقبه تاریخی مناسب داشته باشد و دانش روز را همراه کند، قطعا اتفاقات خارق‌العاده‌ای رخ خواهد داد که یکی از دلایل مهم ضعف در این عرصه، همین عدم‌همراهی بوده که سینما را یا صرفا صنعت و تجارت ارائه کرده و یا مفاهیم توسط آن دچار نقص آشکار در بیان مضمون است. سینما پس از موسیقی، زبان مشترک ملل است که با گزاره‌های مشترک می‌تواند روح آزادی‌خواهی، صلح‌طلبی و به خدا رسیدن انسانی را در فؤاد همگان زنده کند و مانا نگه دارد، اما از بدو تولد تا‌کنون کمتر از آنچه بروز و ظهور داشته این حیات را در دل انسان‌ها ایجاد کرده و نگه داشته است و گویی اهالی سینما این زبان مشترک را گاهی فراموش کرده‌اند و به باقی ابعاد وجودی آن تأکید داشته‌اند.
این را فراموش نکنیم که ذات سینما سرگرمی است و از طریق همین سرگرمی می‌تواند حرف‌هایی بزند که هزاران محتوای دیگر در مدت زمانی کوتاه نتوانند بزنند؛ برای همین این جایگاه آنقدر مهم است که می‌شود ارائه هر مفهوم و عنصری را در این مدیوم حتی با کالبد سرگرمی به منصه ظهور گذاشت؛ یعنی هم مسئله طرح کند، هم تفریح باشد و هم مسئله را در ذهن مخاطب حل یا امکان حل را برای او فراهم کند.
جشنواره‌های سینمایی بهترین فرصت برای ارائه در چنین مدیومی است، اثرات مهم فرهنگی و اجتماعی آن غیرقابل اغماض و مخاطبان حرفه‌ای و یا عادی پس از مواجهه با آن شاهد دگرگونی‌های درونی و بیرونی و نسبت آن با جامعه خواهند بود. جشنواره‌ها در جهان عمدتا در حال تبدیل به بازار عرضه و ارائه فیلم و مطرح شدن سازندگان است که همگان تلاش می‌کنند با مکانیسم اسپانسرینگ، مدلینگ و جذب سرمایه و رسانه‌ها، دیده شوند و مسیر تجاری‌ای را که از راه هنر پیموده‌اند و گاهی به سیاسی‌ترین شکل ممکن پیش می‌برند به مقصد برسانند. عمده اهداف جشنواره‌ها یا رویکردی سیاسی و ایدئولوژیک دارند و یا اگر به صرف هنر و فرهنگ می‌پردازند که کمتر چنین است، به‌دنبال کاسبی سرمایه‌داری از پس آن هستند و جشنواره‌ای در این زمینه که هدفش بینشی و تبلور اندیشه باشد و در کنارش تجاری‌سازی را هم پیش بگیرد یا کمتر داریم یا اصلا نداریم. در ایران نیز جشنواره‌ها عمدتا تأثیرپذیر از مدل‌های جهانی بوده و حتی ماهیت و هویت اصلی خود را نیز فراموش کرده‌اند. در این میان و درگیر و دار نمادین بودن جشنواره‌ها در ایران و جهان و فاصله گرفتن از شناسنامه اصلی خود، هستند برخی جشنواره‌ها که سعی کرده‌اند با مبنایی عمیق و پرداختی مفهومی گزاره‌های ملی، مذهبی و آرمانی را پیش ببرند و گفتمان انقلاب اسلامی را در سطح ملی و جهانی تداوم بخشند. «جشنواره فیلم مقاومت» یکی از این جشنواره‌هاست که با توجه به هویتش در این
40 سال سعی کرده مانیفست انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در قالب جهاد و مبارزه علیه استکبار، ظلم و بی‌عدالتی در عرصه جهانی را با توجه به تولیدات با محوریت این مضمون خط‌مشی خود قرار داده و سعی کرده محفلی باشد برای حضور، بروز و ظهور آثاری که دغدغه الهی انسانی در بعد جهادی و مقاومت داشته‌اند و تا حدودی هم در معرفی و بها دادن به تولیدات این حوزه موفق بوده است.
«جشنواره مقاومت» با نگاه جهانی‌ای که داشته توانسته در این سال‌ها در چند کشور مختلف نیز با قوت برگزار شود و نگرش فراملی را به منصه ظهور گذاشته و در دیدگاه محدود داخلی گیر نکند که خود این جریان، نویدبخش تحولات در سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌سازی‌‌های عرصه هنر و سینما خواهد بود. عنصر مقاومت با هر سطح و عمقی که تعریف و با هر نوع نگاهی که به آن وجود داشته باشد، عنصری مهم است برای جذب حداکثری بشریت؛ بشریتی که تمایل زیاد ذاتی او برای آزادی‌خواهی و حق‌طلبی، ناخودآگاه او را به این ورطه می‌کشاند و بهترین فرصت است برای زدن حرف‌هایی که در قالب و فرم‌های دیگر نمی‌شود زد یا سخت می‌شود آن را تبیین کرد.
«جشنواره فیلم مقاومت» راهبردی والا و بهترین فرصت برای بر هم زدن نظم و ساختار سیاسی فرهنگی کنونی در جهان است که می‌تواند با حمایت از آثار سینمایی شاخص بین‌المللی در زمینه مضمون مقاومت و جهاد، اذهان جامعه جهانی را به خود معطوف کرده و حتی نوع نگرش به رخدادها در همه حوزه‌ها را چه در نگاه ملی و چه بعد جهانی تغییر دهد و با پرداختی درست نسبت به ایده‌ها و سوژه‌های بیوگرافی و پرتره بین‌المللی، گزاره مبارزه علیه ظلم را عمومیت‌بخشی کرده و افکار را برای جهادی جدی علیه استکبار جهانی با ارائه و معرفی آثار این حوزه، آماده و منسجم کند. «جشنواره فیلم مقاومت» اگر با نگرشی درست بتواند جهان‌بینی ملی را که در سال‌های اخیر در برخی موارد آغشته به سازوکار ضد‌مقاومت شده است با بها دادن و تأکید بر آثار مهم این حوزه و به دور از شعار و اگزجره‌سازی محتوا، معطوف کند، به راحتی زمینه همراهی و همکاری مقتدر ملی و دهکده جهانی با این المان را فراهم و راه را برای عرض اندام بین‌المللی برای انتقال درست مفاهیم و گفتمان و گام دوم انقلاب اسلامی فراهم سازند.
جشنواره‌ای ملی برای مقاومتی جهانی
در همینه زمینه :
گزارش
یادداشت
اول شخص مفرد