وسوسه تماشا

گروه فرهنگ

باتجربه‌های جشنواره فیلم فجر چهل و یکم را می‌توان به 2 دسته تقسیم کرد؛ گروهی که کارهای متأخرشان چنگی به دل نزده و در زمره کارگردانان کنجکاوی‌برانگیز نیستند و گروهی که برای تماشای اثر تازه‌شان رغبتی وجود دارد. 11فیلم را کارگردانانی ساخته‌اند که فیلم اولی نیستند و از کیومرث پوراحمد تا محمدعلی باشه‌آهنگر  در این فهرست حضور دارند.

 آنها مرا دوست داشتند
  کارگردان و تهیه‌کننده: محمدرضا رحمانی
  بازیگران: امیرحسین آرمان، مهسا اسماعیلی، شهرام قائدی، نسیم ادبی، علی صالحی، امیر جعفری و لیلا بلوکات
  خلاصه داستان: یک زوج به‌دلیل بیماری فرزندشان با چالشی مواجه می‌شوند ...
«زیباترین رؤیا» (1395) جدیدترین فیلم محمدرضا رحمانی است که تابستان امسال، بدون اینکه در سینماها اکران شود، وارد شبکه نمایش خانگی شد. گفته می‌شد که «زیباترین رؤیا» چند سالی امکان نمایش نداشته، اما زمانی که این فیلم سرانجام در دسترس قرار گرفت، کسی کنجکاو نبود ببیند داستان این فیلم چه بوده که چند سال پشت خط اکران مانده بود. رحمانی کارش را از سال1385 با ساخت فیلم «ستایش» در سینما شروع کرده و هنوز که هنوز است، دومین فیلمش یعنی «دلخون» (1387) با بازی حامد بهداد شناخته‌شده‌ترین کار اوست. کارهای بعدی رحمانی، «گاهی» (1394) و «پریسا» (1396)، هم مورد توجه قرار نگرفتند و نام رحمانی با ناکامی گره خورد. سینمای اجتماعی، سینمای مورد علاقه رحمانی است و فیلم جدیدش را هم در همین فضا ساخته است.


پرونده باز است
  کارگردان: کیومرث پوراحمد
  تهیه‌کننده: علی قائم‌مقامی
  بازیگران: پژمان بازغی، محمدرضا غفاری، نسیم ادبی، حسین پاکدل، سام قریبیان و مه‌لقا باقری
  خلاصه داستان: فرهاد، نوجوان ۱۵ساله ناخواسته مرتکب قتل می‌شود ...
مجموعه تلویزیونی «قصه‌های مجید» (1369) ساخته کیومرث پوراحمد یکی از به‌یادماندنی‌ترین سریال‌ها در بازگویی داستان‌های نوجوانی کتابخوان به نام مجید است که با مادربزرگش زندگی می‌کند و برای رسیدن به خواسته‌ها و آرزوهایش گاه راه‌هایی نامعمول را انتخاب می‌کند. در کنار این سریال و چند فیلمی که پوراحمد براساس «قصه‌های مجیدِ» هوشنگ مرادی‌کرمانی ساخته، فیلم‌های «شب یلدا» (1380)، «اتوبوس شب» (1385) و حتی «خواهران غریب» (1374) از جمله آثار موفق پوراحمد هستند، اما چند سالی می‌شود که پوراحمد در مسیر ناکامی گام برمی‌دارد و تقریبا هیچ‌کدام از ساخته‌های یک دهه اخیرش با استقبال مواجه نشده است. حالا باید دید از «پرونده باز است» - که براساس پرونده واقعی بهنود شجاعی ساخته شده - چطور استقبال می‌شود.


سینما متروپل
  کارگردان: محمدعلی باشه‌آهنگر
تهیه‌کننده: سیدحامد حسینی
  بازیگران: مجتبی پیرزاده، رضا کیانیان، هومن برق‌نورد، مهتاب نصیرپور و پریوش نظریه
خلاصه داستان: ماجرای راه‌اندازی سینمای متروکه متروپل آبادان در دل جنگ و محاصره شهر ...
محمدعلی باشه‌آهنگر، فیلمساز دفاع ‌مقدس است و معمولا فیلم‌هایش در جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار می‌گیرد. او در «فرزند خاک» (1386) سراغ موضوع تفحص پیکر شهدا در کردستان عراق رفت، در «بیداری رؤیاها» (۱۳۸۸) به تبعات جنگ بر زندگی نسل‌های بعد پرداخت، در «ملکه» (1390) عینیت و ذهنیت را به هم آمیخت تا مفهوم مرگ و زندگی را به چالش بکشد و در «سرو زیر آب» (1396) موضوع شهدای گمنام اقلیت مذهبی را دستمایه کار قرار داد. تقریبا همه فیلم‌های باشه‌آهنگر را می‌توان نوعی سفر درنظر گرفت که شخصیت‌هایش در پایان به نگاه جدیدی می‌رسند. «سینما متروپل» هم تجربه دیگری از باشه‌آهنگر در ژانر دفاع ‌مقدس است.


شماره ۱۰
  کارگردان: حمید زرگرنژاد
  تهیه‌کننده: ابراهیم اصغری
  بازیگران: مجید صالحی، حسام منظور، سیامک صفری، مهدی زمین‌پرداز، بهرنگ علوی و احمد کاوری
  خلاصه داستان: مردی که در آخرین ماه‌های جنگ تحمیلی به اسارت نیروهای عراقی درآمده، وارد اردوگاهی مخوف در نزدیکی‌های مرز می‌شود ...
این‌طور که از خلاصه داستان فیلم مشخص است، حمید زرگرنژاد در چهارمین فیلمش باز سراغ داستانی از سال‌های جنگ رفته است. پیش‌تر، در دومین فیلمش، «ماهورا» (1395)، او داستانی عاشقانه را در بستر جنگ به تصویر کشیده بود که تجربه‌ای موفقیت‌آمیز نبود و با تماشاگر ارتباط برقرار نکرد. امسال هم «برای مرجان» که سومین ساخته زرگرنژاد است، اکران شد که تنها در حدود 125میلیون تومان در گیشه فروخت و نتوانست نظر سینماروها را جلب کند. زرگرنژاد تمایل به سینمای داستانگو و حادثه‌محور دارد، اما فعلا در فیلم‌هایی که ساخته نتوانسته موفقیتی در این زمینه به‌دست آورد. باید دید آیا او بالاخره با جدیدترین فیلمش توفیقی در سینما به‌دست می‌آورد یا نه.


عطرآلود
  کارگردان: هادی مقدم‌دوست
  تهیه‌کننده: یوسف منصوری
  بازیگران: مصطفی زمانی، هدی زین‌العابدین، کورش تهامی و همایون ارشادی
  خلاصه داستان: فهم و درک فرصت کوتاه زندگی، علی را که استعداد خوبی در عطرسازی دارد و در آستانه پدر شدن است، با چالش‌های جدیدی مواجه می‌کند؛ او در همین فرصت کوتاه باید تمام کارهای باقیمانده‌اش را به سرانجام برساند ...
هادی مقدم‌دوست را بیشتر به‌عنوان فیلمنامه‌نویس، همکار حمید نعمت‌الله در فیلم‌های «بی‌پولی» (1386)، «آرایش غلیظ» (1392) و «شعله‌ور» (1395) و سریال تلویزیونی این کارگردان یعنی «وضعیت سفید» (1390) می‌شناسند. مقدم‌دوست بار اول در سال 1389، در فیلم سه اپیزودی «ملاقات»، در اپیزود «چسب زخم» طعم کارگردانی را چشید. بعد در سال 1391نخستین فیلم انفرادی‌اش، «سر به‌ مهر» را با موضوع نماز ساخت که با وجود اینکه ویژگی‌های فیلمی تلویزیونی را داشت، به مذاق برخی سینمایی‌نویسان و دست‌اندرکاران جشنواره سی‌ویکم فجر خوش آمد. در سال 1394، باز هم در تجربه‌ای مشترک، مقدم‌دوست یکی از 4کارگردان فیلم اپیزودی «هیهات» بود که درونمایه‌ای مذهبی و مرتبط با عاشورا داشت. مقدم‌دوست را می‌توان از علاقه‌مندان به سینمای معناگرا دانست که زمانی بنیاد سینمایی فارابی، متولی این نوع فیلم‌ها شناخته می‌شد. احتمالا فیلم جدید مقدم‌دوست هم تجربه‌ای در این نوع سینماست.


غریب
  کارگردان: محمدحسین لطیفی
  تهیه‌کننده: حامد عنقا
  بازیگران: بابک حمیدیان، مهران احمدی، پردیس پورعابدینی، رحیم نوروزی، فرهاد قائمیان و جعفر دهقان
  خلاصه داستان: «غریب» شمایلی است از وقایع کردستان در سال‌های ۵۸ و ۵۹ که آغاز مسیری برای تبدیل شهید محمد بروجردی به مسیح کردستان شد ...
برای متولیان و دوستداران سینمای دفاع‌مقدس، «روز سوم» (1385) ساخته محمدحسین لطیفی یکی از بهترین فیلم‌های این ژانر است و میزان توجهی که به این فیلم در بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر با اهدای 3 جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول زن شد، جایگاه آن را در سینمای دفاع‌ مقدس نشان می‌دهد، اما عجیب است که بعد از این فیلم لطیفی دیگر سراغ ساخت فیلم‌های دفاع ‌مقدس با پروداکشن بزرگ نرفت و ترجیح داد در ژانرهای دیگر کار کند. فیلم آخر لطیفی، «مرد نقره‌ای» (1398)، فیلمی استراتژیک بود که نه داستان گیرایی داشت و نه پرداختی حرفه‌ای. در واقع، چند فیلم آخر لطیفی در سینما کلا موفق نبودند، اما او حالا با داستان یکی از سرداران بزرگ جنگ ایران برگشته و دوستدارانش امیدوارند که او بار دیگر خاطرات خوش «روز سوم» را برای آنها تداعی کند.


 گُل‌های باواردِه
  کارگردان: مهرداد خوشبخت
  تهیه‌کننده: سعید سعدی
  بازیگران: بانیپال شومون، امیررضا دلاوری و نادر سلیمانی
  خلاصه داستان: در سال۱۳۵۹ همزمان با جنگ تحمیلی، تعدادی از مهندسین پالایشگاه نفت آبادان در تلاش هستند با امکانات و تجهیزاتی که در داخل انبارهای آن است، پالایشگاه‌های دیگر را ترمیم کنند ...
فیلم پیشین مهرداد خوشبخت، «آبادان یازده ۶۰» (1398)، روایت تلاش گروهی از کارکنان رادیو نفت آبادان برای حفظ این ایستگاه رادیویی در زمان جنگ و مخابره اخبار بود. حالا به‌نظر می‌رسد این شیوه داستان‌گویی که بر قهرمانی منفرد تکیه ندارد و درام را بده‌بستان گروهی از شخصیت‌ها پیش می‌برد، در فیلم جدید خوشبخت باز مورد آزمایش قرار گرفته است. «تک‌تیرانداز» (1399) دیگر تجربه خوشبخت در سینمای دفاع‌ مقدس بود که اول در تلویزیون به نمایش درآمد و بعد اکران محدودی در سینما داشت. همچنین، این کارگردان سینما در فیلم «به وقت شام» (1396، ابراهیم حاتمی‌کیا) به‌عنوان کارگردان دوم، سرپرست و ناظر پس‌تولید حضور داشته است. بعید است که «گُل‌های باواردِه» هم برای گیشه ساخته شده باشد.


وابل
  کارگردان: تورج اصلانی
  تهیه‌کننده: سپهر سیفی
  بازیگران: آزاده زارعی، نوید پورفرج، فرید سجادحسینی و رامین راستاد
  خلاصه داستان: اهالی یک روستا، بعد از سیل، بی‌خانمان شده‌اند و به‌طور موقت در یک ایستگاه متروک قطار زندگی می‌کنند، اما اتفاقی مسیر حوادث را تغییر می‌دهد ...
تورج اصلانی با اینکه تاکنون 2 فیلم «حمال طلا» (1397) و «جینگو» (1392) را ساخته، ولی عمده شهرتش به واسطه فیلم‌های متعددی است که فیلمبرداری کرده است. 2 فیلم اصلانی آنچنان که باید و شاید  مورد توجه قرار نگرفت؛ حتی با اینکه سازندگان‌شان روی «مستقل» بودن آنها تأکید بسیار داشتند. با اینکه بسیار مشکل است، اما شاید «وابل» این بار بتواند برای اصلانی، در مقام کارگردان مستقل، اعتباری دست و پا کند.