ثبت جهانی داروی ایرانی ضدکرونا

زهرا خلجی-روزنامه‌نگار

یک شرکت دانش بنیان ایرانی که سال گذشته موفق به تولید داروی کاهش عوارض کرونا به نام سالیراویرا شده بود، به تازگی با موفقیتی در سطح جهان توانسته برای این داروی گیاهی، گواهی ثبت اختراع جهانی (پتنت) دریافت کند. گواهی ثبت اختراع جهانی در مواردی ارائه می‌شود که برای سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) تازه و مبتکرانه بودن مورد اختراع شده، اثبات شود. این دارو نیز پس از گذراندن تمام مراحل دقیق و حساس این سازمان توانسته است پتنت جهانی را دریافت کند تا مسیر برای صادرات آن نیز باز شود. رضا رمضانی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان سازنده این دارو در گفت‌وگو با همشهری از جزئیات دریافت پتنت جهانی، ترکیبات دارو و عملکرد آن می‌گوید.

روند دریافت گواهی ثبت اختراع جهانی داروی سالیراویرا چگونه بود؟
اخذ گواهی ثبت اختراع جهانی یک دارو کار ساده‌ای نیست. باید برای سازمان جهانی مالکیت معنوی، به‌طور شفاف و دقیق ثابت شود که این کار کاملا نو و پیش از این انجام نشده است. بنابراین بسیار موشکافانه عمل می‌کند. در مسیر سخت و طولانی دریافت این پتنت که برای داروی ما یک سال به طول انجامید، این سازمان علاوه بر دریافت مدارک مختلف، سؤالات و ایراداتی را مطرح کرد که با دفاع از آنها در نهایت موفق به کسب این گواهی معتبر شدیم. البته باید به این نکته اشاره کنم که یکی از همکاران ایرانی مستقر در اروپا پیگیری‌های این پتنت را انجام داده و در این مسیر بسیار به ما کمک کرده است.
این دارو از چه لحاظ نو و مبتکرانه است؟
سالیراویرا سال گذشته با دریافت مجوز سازمان غذا و داروی ایران به 4شکل ارائه شد. یکی به شکل اسپری بینی که ویروس را در فضای بینی و بدو ورود به بدن از بین می‌برد، دیگری اسپری حلقی که ویروس را در مسیر حلق و گلو گرفتار کرده و می‌کشد، یکی هم به شکل قطره که 2 بار در روز با انجام بخور ویروس را در ریه مهار می‌کند و در آخر به شکل قرص خوراکی که ویروس را در سراسر بدن مورد حمله قرار می‌دهد.
این دارو هم پیشگیرانه است و هم درمانی؟
بله دقیقا. بینی و حلق 2 محلی است که ویروس از آنجا وارد بدن شده و تکثیر خود را آغاز می‌کند به همین دلیل این مجموعه دارویی هم می‌تواند برای افرادی که در فضای پرمخاطره حضور دارند پیشگیرانه باشد و هم درصورتی که فرد به ویروس مبتلا و وارد شش‌ها شد، منجر به کاهش عوارض شود.
منظور از کاهش عوارض چه مواردی است؟
این دارو در حقیقت ضد‌کروناست. طول درمان بیماری حدود 14روز است اما با مصرف این دارو به حدود 7و نیم روز می‌رسد. طبق سنجش‌های ما بار ویروسی و علائم بیماری پس از ابتلا با مصرف این دارو به‌شدت کاهش پیدا می‌کند و نصف می‌شود.
ترکیبات دارو در هر 4 شکل یکی است؟
بله، پایه همه اشکال این دارو یکی است. در همه این اشکال از مجموعه 6 گیاه دارویی شیرین‌بیان، سرخارگل، جینسینگ، زوفا، ریواس و رزماری استفاده شده است.
کمی به عقب برویم، کارآزمایی‌های بالینی و پیش بالینی به‌صورت پیشرفته است؟
ما سال گذشته کد اخلاق را از دانشگاه شهید بهشتی و کد کارآزمایی بالینی را از دانشگاه علوم پزشکی ایران که نمایندگی سازمان بهداشت جهانی است گرفتیم. تولید دارو نیز در مجتمع بیمارستانی امام خمینی تحت نظر دانشگاه تهران و همچنین آزمایش‌های ژنتیک این دارو توسط یکی از استادان ممتاز دانشگاه تربیت مدرس انجام شده است. 40نفر از استادان دانشگاه تهران، شهید بهشتی و علوم پزشکی و تربیت مدرس در روند تولید دارو حضور داشته‌اند.
می توانیم به صادرات سالیراویرا امیدوار باشیم؟
بله، حتما. مقدمات صادرات این دارو در حال انجام و پیگیری است.

نحوه اثرگذاری ترکیبات روی ویروس کرونا
از زمان پیدایش ویروس انسانی کرونا در سال 1961مطالعات بسیار گسترده‌ای به شکل مقالات و گزارش‌های علمی و رساله‌های کارشناسی ارشد و دکترا انجام شده است. ما با بررسی این مجموعه‌ها به ترکیبات شیمیایی رسیدیم که در محیط آزمایشگاه موفق به کشتن ویروس شده بود. ما با جمع‌آوری این ترکیبات متوجه شدیم برخی کمتر و برخی بیشتر توانایی از بین بردن ویروس را دارند. دو راه در پیش روی ما بود یکی اینکه از راه شیمیایی این ترکیبات را فراهم کنیم و دیگری اینکه مانند شرکت‌های بزرگ جهان این ترکیبات را در مواد طبیعی جست‌وجو کنیم و راه دوم را انتخاب کردیم. بنابراین به سراغ گیاهانی رفتیم که این ترکیبات شیمیایی را به ما می‌داد. پاره‌ای از آنها اولیه هستند و پاره‌ای ثانویه که ترکیبات اولیه پشت جعبه دارو نوشته شده است. البته در پتنت جهانی هم مواداولیه و هم مواد ثانویه گزارش شده است. این ترکیبات در حقیقت مانع از چسبیدن و پیوند بخش بیرونی ویروس به سلول‌ها می‌شود. پیش از ابتلا استفاده از این دارو مانع از این پیوند می‌شود و پس از ابتلا هم ویروس را از سلول جدا می‌کند.