دور تند مذاکره برای حفظ برجام

با نزدیک شدن به اتمام ضرب‌الاجل ایران برای اروپا درباره برجام، مذاکرات بین‌المللی برای تامین شرایط مطلوب ایران بعد از خروج آمریکا از برجام افزایش یافته است. بعد از سفر وزیر خارجه به بروکسل و دیدار با وزیران خارجه 3کشور اروپایی نوبت به رئیس‌جمهور رسیده تا شخصا و راسا شرایط ایران برای ماندن در برجام را برای اروپایی‌ها تشریح کند.

وزیر امور خارجه 10روز قبل به پکن و مسکو سفر کرد و با وزیران خارجه چین و روسیه دو عضو شورای امنیت سازمان ملل و از دست اندرکاران توافق هسته‌ای رایزنی کرد، ازجمله اهداف آن سفر فراهم‌سازی‌ زمینه برای رایزنی سطح بالا بین ایران و این 2کشور بوده است چرا که رئیس‌جمهور ایران قرار است در‌ ماه جاری به چین سفر ‌کند. اگر چه هدف اصلی این سفر به ظاهر شرکت در اجلاس سران شانگهای در روزهای 31خرداد و اول تیر است اما رئیس‌جمهور ایران ملاقات‌های دوجانبه مهمی در حاشیه نشست خواهد داشت، یکی با همتای چینی و دیگری با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه. اصلی‌ترین دستور کار روحانی در سفر به چین رایزنی درباره خروج آمریکا از برجام است.

البته موضوع تبدیل عضویت ایران در پیمان شانگهای از ناظر به اصلی از دیگر موضوعاتی است که شاید بالاخره در دستور کار نشست سران این پیمان قرار بگیرد. گفته می‌شد تاجیکستان به‌دلیل برخی سوء‌تفاهم‌ها با وجود موافقت چین و روسیه با پیوستن ایران، یک تنه در مقابل این طرح ایستادگی کرده تا اینکه در جریان رفت‌وآمد‌های اخیر مقامات تهران و دوشنبه به‌نظر می‌رسد برخی از سوء تفاهم‌ها مرتفع شده است.

همچنین در ادامه رایزنی‌های دیپلماتیک، سوئیس و اتریش نیز مقصد سفرهای اروپایی رئیس‌جمهور خواهند بود.  محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور درباره زمان این سفرها گفته است: هم سوئیس و هم اتریش از رئیس‌جمهور برای سفر دعوت کرده‌اند و ما در حال برنامه‌ریزی هستیم که اگر وقت آقای رئیس‌جمهور اجازه بدهد و طرف مقابل نیز موافق باشد، بعد از‌ماه مبارک رمضان این سفر انجام شود.

روحانی در مراسم افطاری رهبر معظم انقلاب با مسئولان نظام از دیدار خود با رهبران 2کشور چین و روسیه و تماس با 3کشور دیگر اروپایی در هفته‌های آینده خبر داد و گفت: اگر این 5کشور بتوانند منافع کشورمان به‌ویژه منافع اقتصادی ما را در برجام تأمین کنند برجام را بدون آمریکا ادامه خواهیم داد وگرنه تصمیم لازم را می‌گیریم و کشور با برجام یا بدون برجام به‌خوبی اداره خواهد شد.

سفر رئیس‌جمهور به اتریش قرار بود فروردین سال 95برگزار شود، حتی تیم‌های پیشرو هم به وین رفتند و هیأت همراه رئیس‌جمهور هم در هواپیما منتظر تیک آف بودند که ناگهان مشخص شد برخی اعضای وابسته به گروهک تروریستی منافقین برنامه تجمع مقابل محل اقامت رئیس‌جمهور ایران را دارند. هیأت ایرانی انجام سفر را منوط به تامین شرایط امنیتی مناسب کرده بود اما طرف اتریشی استنکاف کرد به همین دلیل رئیس‌جمهور ایران سفر خود را لغو و به زمان بهتر با شرایط مطلوب موکول کرد.

فیشر، رئیس‌جمهور وقت اتریش در آن زمان اعلام کرد که سفر رئیس‌جمهور ایران تا پایان ریاست‌جمهوری او انجام نخواهد شد و با انتخاب رئیس‌جمهور جدید برای اتریش، سفر رئیس‌جمهور ایران قرار است با پایان همه این حاشیه‌ها در چند هفته آینده انجام شود. سوئیس حافظ منافع آمریکا در ایران است که البته نقش مهمی در زمینه‌سازی‌ مذاکرات بین‌المللی درباره موضوع هسته‌ای ایران داشته و سفر روحانی به این کشور نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. سوئیس و اتریش هر دو مقر دفاتر سازمان ملل هستند و رئیس‌جمهور قرار است در این دو سفر درباره توافق هسته‌ای با مقامات اروپایی، سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رایزنی کند. روز جمعه هتل کوبورگ شهر وین میزبان نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور هیأت‌های ایران، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه اروپا برای بررسی خروج آمریکا از برجام بود. این نشست ساعاتی بعد از اعلام شروط ایران برای ماندن در برجام از سوی رهبر انقلاب برگزار شد. نشستی که سیدعباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد ایران که تصاویر او در حال یادداشت کردن شروط رهبری در ضیافت افطار جلب توجه می‌کرد، در آن حضور داشت و ریاست هیأت ایران را عهده‌دار بود. عراقچی پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در وین با اشاره به تعهد کشورهای اروپایی به تامین خواسته ایران اظهار کرد که برای حفظ برجام اطمینان بیشتری حاصل شده است. از سوی دیگر تلویزیون المیادین گزارش داده است  وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا فردا نشستی را برای بررسی تحولات توافق هسته‌ای ایران برگزار می‌کنند.

پیشنهاد ایران برای برگزاری نشست وزیران

هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام بعد از برگزاری نشست اضطراری این کمیسیون به درخواست ایران در روز جمعه ۴خرداد، بیانیه‌ای صادر کرد. در متن این بیانیه آمده است:

اعضای برجام رفع تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای به‌منظور عادی‌سازی روابط اقتصادی و تجاری با ایران را جزء ضروری برجام دانستند. اعضای برجام گام‌های مشترک برای یافتن راه‌حل‌های عملیاتی طی چند هفته آینده در رابطه با موضوعات زیر را مورد بحث و بررسی قرار دادند:

حفظ و تعمیق روابط اقتصادی با ایران، تداوم فروش نفت، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی و نقل و انتقالات مربوطه، تعاملات کارآمد بانکی با ایران، تداوم حمل‌ونقل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی با ایران، تأمین بیشتر اعتبارات صادراتی و ایجاد مسیرهای ویژه در حوزه‌های مالی، بانکی، بیمه و تجاری با هدف تسهیل همکاری‌های اقتصادی و مالی ازجمله از طریق حمایت عملی از تجارت و سرمایه‌گذاری، توسعه بیشتر و اجرای تفاهمنامه‌های همکاری و قراردادهایی که شرکت‌های کشورهای ثالث با همتایان ایرانی خود منعقد کرده‌اند، سرمایه‌گذاری بیشتر در ایران، حمایت از فعالان اقتصادی و تأمین فضای اطمینان‌بخش حقوقی و توسعه بیشتر فضای شفاف و قانونمند کسب و کار در ایران. ایران پیشنهاد کرد که در گام بعدی، نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزرا برگزار شود.