پرونده ویژه
راه‌آهن، فرصتی برای تجار ایرانی در گیلان
هادی تیزهوش تابان : تجار ایرانی با تجاربی که دارند می‌توانند از ظرفیت حمل و نقل ریلی به وجود آمده از بازارهای هدف بهره ببرند
فرشته رضایی| رشت – خبرنگار:
این روزها نوار مرزی استان بسیار پر رفت و آمدتر از قبل شده است. دلیل این مساله هم راه‌اندازی راه آهن آستارا- آستاراست. راه‌اندازی این خط ریلی به باور دولتمردان و خیلی از کارشناسان استان را وارد فاز جدیدی از کسب و کار خواهد کرد و موجب می‌شود استان از اقتصاد صرفا بومی خود خارج شود و پا به عرصه‌های بین‌المللی بگذارد. از سوی دیگر راه‌اندازی خط آهن قزوین – رشت و اتصال آن به راه آهن آستارا نیز می‌تواند فصل جدیدی از حمل و نقل را نه تنها برای گیلان، بلکه برای کشور رقم بزند. در صورت اتصال این خط می‌توان شاهد راه‌اندازی خط شمال به کشور شد.
بر همین اساس هم مدتی است که شاهد حضور هیات‌های دولتی و اقتصادی 2 کشور جمهوری آذربایجان و روسیه به گیلان هستیم. حضور این هیات خود نشان از اهمیت این ظرفیت تازه استان دارد. به همین دلیل هم به تازگی در آستارا شاهد برگزاری همایشی برای تعاملات اقتصادی و بازرگانی با کشورهای همسایه بودیم؛ همایشی که با خود مخالفت‌ها و موافقت‌هایی نیز به همراه داشت. برهمین اساس با انتشار دیدگاه‌های موافق و مخالف به بررسی این همایش و فصل جدید بازرگانی در گیلان می‌پردازیم. در ادامه پرونده ویژه همشهری گیلان را درباره همایش آستارا می‌خوانید.
زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی، ریلی و حتی زمینی از مهم‌ترین نماد‌های توسعه در دنیای امروز هستند، اما با وجود ظرفیت‌هایی چون مرزهای آبی و زمینی در گیلان، هنوز نتوانسته‌ایم در این زمینه به توسعه لازم دست پیدا کنیم. البته در این زمینه فعالیت‌هایی برای ایجاد خط ریلی صورت گرفته که از آن جمله می‌توان به افتتاح خط ریلی آستارا به آستارا اشاره کرد؛ اتفاقی که می‌تواند تسهیل‌کننده تجارت در روابط گیلان با شهرهای حاشیه خزر از جمله آستراخان باشد. این زمینه، چند روز قبل همایش نقش تجاری راه آهن کریدور شمال ـ جنوب و غرب به شرق در هتل اسپیناس آستارا با حضور تجار و بازرگانان آذری و ایرانی برگزار شد تا همه ظرفیت‌های این طرح تبیین شود. به این بهانه با «هادی تیزهوش تابان» رئیس اتاق بازرگانی گیلان و رئیس اتاق مشترک ایران ـ روسیه و بانی و متولی آن گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در زیر می‌خوانید:
در اجلاس آستارا چه مباحثی مطرح شد؟
همایش ریلی آستارا توسط اتاق بازرگانی استان برای آشنایی صادرکنندگان کالا به کشورهای روسیه، آذربایجان، گرجستان، بلاروس و اروپای شرقی و واردکنندگان کالا از این کشورها برگزار شد تا تجار با ظرفیت‌های ریلی ایجاد شده آشنا شوند.
درصورت تکمیل پایانه و استقرار اپراتور چه نوع داد و ستدی بین ایران و این کشورها ایجاد خواهد شد؟
در صورت تکمیل پایانه و استقرار اپراتور انواع محصولات از قبیل غلات، محصولات سوختی، روغن خوراکی، کالاهای سردخانه‌ای و کالاهای خشک از طریق این پایانه مبادله خواهد شد.
اساسا نگاه باکو به چه بازاری در ایران معطوف است؟
باکو به دنبال جذب مشتری و حمل و نقل کالا از ایران به کشورهای هدف و حمل بار و کالای کشورهای آسیای شرقی به روسیه و اروپای شرقی است که می‌تواند از طریق خاک ایران ترانزیت شود.
تجار ایرانی و فعالان اقتصادی چه نوع فعالیت تجاری می‌توانند در بازار جمهوری آذربایجان داشته باشند؟
تجار ایرانی با هوشمندی و تجاربی که دارند می‌توانند از ظرفیت حمل و نقلی ریلی به وجود آمده برای حمل سریع و ارزان کالای خود به بازار هدف بهره ببرند و باکو نیز وعده همکاری و مساعدت و اعمال تخفیف لازم و ممکن را به تجار ایرانی داده است.
سرای تجاری ایرانیان در آستراخان چه کارکردی دارد؟ حجم سرمایه‌گذاری آن چقدر است و چه نوع بازاری ایجاد می‌شود؟
سرای تجاری مرکز بازاریابی و محل جلسات BTOB تجار ایرانی و روس است. همچنین سایت این مرکز با هدف راه‌اندازی تجارت الکترونیک طراحی شده است و این مرکز روابط بدون واسطه‌ای را بین تجار ایرانی و روس ایجاد خواهد کرد. این سایت در مرحله آزمایشی است و به زودی از تجار و تولیدکنندگان برای اجاره کردن فضای مورد نیاز در سایت الکترونیک سرای تجاری در آستراخان دعوت به عمل خواهد آمد. همچنین برای تکمیل چرخه زیرساخت‌های صادرات به روسیه مراکزی تحت عنوان بازارهای عمده فروشی با مشارکت بخش خصوصی کشورمان در چند استان روسیه راه‌اندازی خواهد شد.
با توجه به زیرساخت‌های بخش بندری و کاهش واردات و صادرات کالاهای عمومی در بنادر شمالی، هدف اصلی از ایجاد ایستگاه و راه آهن آستارا - آستارا تقویت ترانزیت است یا بخش صادرات و واردات را تقویت می‌کند؟
به علت یخ‌زدگی رود ولگای روسیه درزمستان، عملا تردد کشتی‌ها با مشکل روبه‌رو می‌شود. به همین دلیل روس‌ها به ناچار از یخ‌شکن‌ها استفاده می‌کنند که این مساله موجب افزایش کرایه حمل کالا و طولانی شدن زمان حمل می‌شود. به همین دلیل در این فصل نقش خط ریلی بسیار برجسته می‌شود و می‌تواند در حمل و نقل کالاهای دو طرف تسهیل ایجاد کند. در واقع در همایش آستارا هدف آشنایی تجار ما با این ظرفیت جدید ایجاد شده بود و حال باید به انتظار بنشینیم تا ببینیم تجار چگونه و در چه حد توان برداری از آن را خواهند داشت. امیدواریم با استفاده از مسیر دریایی و ریلی و برخورداری کشور از معافعیت‌های گمرکی اتحادیه اوراسیا شاهد رشد قابل توجه صادرات باشیم.
چرا تجار ایرانی یا گیلانی در همایش خط ریلی آستارا حضور نداشتند؟ آیا جذابیتی نداشت؟
در همایش مدیران شرکت راه آهن جمهوری آذربایجان، استاندار، نمایندگانی از کمیسیون مشترک ایران – آذربایجان، تجار و بازرگانان و مسئولان سازمان‌های ذی‌ربط حضور داشتند. در این همایش بیش از 200 نفر از تجار ایرانی دعوت شدند که اکثریت دعوت‌شدگان مشتاقانه شرکت کردند.
چرا دولتمردان رده‌های بالای ایران و آذربایجان در این اجلاس شرکت نکردند؟ انتظار این بود که حداقل «جاوید قرن اوف» مدیرعامل راه آهن جمهوری آذربایجان یا از سوی ایران سعید محمد‌زاده، رئیس راه آهن جمهوری اسلامی شرکت می‌کردند. حتی «محمد خزاعی» معاون سرمایه‌گذاری وزارت اقتصاد یا فرود عسگری، رئیس گمرک کشور، هم شرکت نکردند.
دکتر خزاعی و سایر مسئولانی که نام بردید کار اصلی خود را انجام داده‌اند و باید برنامه‌های ستادی را پیگیری کنند و انجام دهند. در واقع این همایش نتیجه اقدامات همان مسئولان نامبرده بود و هدف آن آشنایی بخش خصوصی با ظرفیت ایجاد شده بود که انجام شد.
با این ریل‌گذاری آیا بنادر در تجارت کالا حذف می‌شوند؟
حمل و نقل دریایی جایگاه خاص خود را دارد. حمل و نقل دریایی نه تنها کم رنگ نخواهد شد، بلکه فعال‌تر عمل خواهد کرد. چرخه کامل حمل و نقلی شامل حمل و نقل دریایی، ریلی، جاده‌ای و هوایی است و با تکمیل خطوط ریلی در استان، باید اعلام کنیم گیلان صاحب چرخه کامل حمل و نقلی می‌شود که نشان‌دهنده توان و قدرت اقتصادی استان است.
