نوسازی خانه‌های بافت تاریخی یزد

سامانه بارشی مونسون هفته اول مرداد ۲۴ استان را درگیر کرد و شهر یزد، تنها شهر جهانی کشور هم از تبعات تخریبی این سامانه بی‌نصیب نماند. با وجود اینکه مسئولان میراث فرهنگی یزد اعلام کردند بر اثر بارش‌های سیل‌آسا، آثار شاخص یزد مانند مسجدجامع و مجموعه میدان امیرچخماق آسیبی ندید اما اعلام شد که بیش از ۲۴۰ خانه قدیمی در بافت تاریخی این شهر، بین یک تا ۵۰درصد تخریب شدند.
با فرونشستن باران‌های سیل‌آسا، عملیات نوسازی و ساماندهی آغاز شد. در گپ‌و‌گفت با مدیرکل بحران یزد از اقدامات انجام شده بعد از مونسون در یزد باخبر شدیم.

مرمت بناهای تاریخی
بارندگی مردادماه در  استان یزد در نوع خود بی‌سابقه بود. طی ۲ روز حدود ۱۰۰ میلی‌متر باران در یزد بارید که حدود ۲ برابر میانگین سالانه بارش در این شهر بود. با وجود اینکه اقدامات مدیریت بحران با پیش‌بینی سامانه بارشی مونسون درمیانه تابستان قوت گرفته بود به بافت تاریخی شهرخسارت وارد شد.
این طور که مدیر بحران یزد می‌گوید با آماده‌باش بخشداری‌ها و دهیاری‌های استان از صدمات بیشتر حاصل از بارندگی‌ها جلوگیری شده‌ بود.
محمد‌علی ملک‌زاده به همشهری می‌گوید: پاکسازی رودخانه‌ها موجب شده بود تا از این پدیده جوی خسارت کمتری ببینیم. اقلیم کویری یزد‌ و بارش اندک باران موجب غافلگیری  و  عدم اقدامات پیشگیرانه نشد.
آسیب و خسارت سیل مرداد، بیشتر در بخش‌های غیرمسکونی و مجهول‌المالک بافت تاریخی یزد برآورد شده‌است.
محمدعلی ملک‌زاده تأکید می‌کند: بافت تاریخی شاخص یزد آسیبی ندید و رقم خسارت 6هزار میلیارد تومان برآورد شد که ازسوی دولت 50هزار میلیارد تومان در اختیار استان قرار گرفت.
به‌گفته معاون میراث فرهنگی یزد، مرمت و بازسازی بنا‌های تاریخی و واحد‌های مسکونی این بافت ارزشمند شتاب گرفته و استحکام‌بخشی بنا، کف‌سازی، زیباسازی، مقاوم‌سازی و بازگشایی معابر از اقدامات در حال انجام در بافت تاریخی است.
مجید شاکری شمسی می‌گوید: مرمت‌ها تا پایان سال با اعتبار بیش از ۹ میلیارد تومان ادامه دارد.

خسارت 4هزار واحد
شهرداری یزد نیز با آماربرداری از میزان دقیق خسارتی که به ابنیه و بافت مسکونی وارد شد، اعتباری را در اختیار واحدهایی که خسارت عمده دیده ‌بودند، قرار داده‌است.
مدیرکل بحران یزد ادامه می‌دهد: هزار تسهیلات 50میلیون تومانی برای تعمیر و بازسازی این واحدها تعیین شد و افراد به بانک‌ها معرفی شدند. مالکان نیز توانستند سرپناهی رهن کنند تا تعمیرات و بازسازی ملک‌شان به نتیجه برسد.
در مجموع بیش از 4هزار واحد تجاری و مسکونی شهری و روستایی خسارت 20تا 100درصدی دید. در این میان، 700واحد به‌دلیل حجم بالای خسارت، احداث شدند و مابقی به تعمیرات نیاز داشتند.
ملک‌زاده توضیح می‌دهد: یک‌سری اقلام ضروری منزل ازجمله یخچال و فرش در اختیار خانواده‌هایی که خانه خود را در جریان حادثه سیل مونسون از دست داده‌بودند، قرار گرفت. علاوه بر مساعدت‌های دولتی به‌صورت تسهیلات بلاعوض، از همکاری مردم شهرستان و مساعدت خیران هم در بازسازی و رفع خسارت‌ها نباید غافل شویم.
ملک‌زاده از دیگر اقدامات شهرداری یزد برای بازسازی خانه‌های مسکونی به تصویب 300متر پروانه رایگان اشاره می‌کند و می‌گوید: طراحی نقشه‌ سازمان از سوی نظام مهندسی نیز رایگان است.

پیشگیری راه چاره است
مدیر بحران یزد، راه کاهش خسارات پدیده‌های جوی و طبیعی را پیشگیری می‌داند و یادآور می‌شود: سرمایه‌گذاری برای استحکام‌بخشی و پیشگیری باعث خسارات حداقلی می‌شود. هر چند شهر یزد کویری است و زیرساخت‌های لازم برای بارش‌های مونسون را ندارد، اما این پدیده هشداری است تا با احیای رودخانه مرکزی یزد، احداث سیل‌بند و پاکسازی رودخانه‌ها از خسارات آتی پیشگیری کنیم.

هر چند شهر کویری یزد با اقلیم گرم و خشک خود هیچ‌وقت منتظر بارش‌های سیل‌آسای مونسون نبوده‌است اما توسعه غیراصولی شهری نیز در تخریب بافت تاریخی یزد بر اثر سیل بی‌تأثیر نیست. کف‌سازی غلط و نداشتن شیب کافی، چاه‌های جذبی کاذب، ناودان‌های غیراصولی، از بین بردن مسیل‌ها و سیل‌بندها و مواردی از این دست بیشترین عامل تخریب و نفوذ آب به زیرزمین خانه‌ها و آسیب‌دیدگی بافت تاریخی یزد به‌شمار می‌رود. یزد به‌عنوان یکی از نخستین شهرهای خشتی دنیا و نخستین شهر تاریخی ایران و بیست‌ودومین اثر تاریخی کشور ۱۸ تیرماه سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.