درباره عجایب و ویژگی‌های خط استوا
سریع‌ترین طلوع و غروب آفتاب
همه ما کم و بیش با خط استوا آشنا هستیم و می‌دانیم استوا خطی فرضی است که زمین را به دو نیمکره شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. شاید کمتر کسی می‌داند که چه کشورهایی در مسیر خط استوا قرار گرفته‌اند و به واسطه همین موهبت جغرافیایی چه ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی دارند. خط استوا که طول آن به 40هزار کیلومتر می‌رسد، بخش هایی از کشورهای آسیایی نزدیک به اقیانوس هند، آرام و بخشی از قاره آفریقا و آمریکای جنوبی را در بر می‌گیرد. به‌طور دقیق‌تر، خط استوا از 13کشور عبور می‌کند و هر کدام از این کشورها به واسطه همین موقعیت جغرافیایی صاحب ویژگی‌های خاصی شده‌اند که دانستن آنها خالی از لطف نیست.
لحظه اعتدالی
2بار در سال، لحظه‌ای به نام اعتدال بهاری و پاییزی به‌وجود می‌آید که در آن نور خورشید به‌طور مستقیم بر خط استوا می‌تابد. پس از اعتدالین، مناطق استوایی وضعیت اقلیمی نسبتاً ثابت و گرمی را سپری می‌کنند و در نتیجه بسیاری از مناطق استوایی فقط 2فصل گرم و بارانی دارند. این وضعیت سبب می‌شود که جنگل‌های گرمسیری و بارانی مثل آمازون پدید بیایند. در خط استوا هوای مناطق استوایی اغلب گرم و مرطوب است و به‌دلیل وجود آب در هوا، با گرم‌ترین هوای ممکن مواجه نخواهید شد. با این حساب، این باور که مناطق واقع در استوا را گرم‌ترین منطقه روی کره زمین بدانیم اشتباه است. ضمن اینکه در فصل‌های بارانی، میزان بارش در مناطق همجوار با خط استوا به قدری زیاد و مدام است که جنگلی مثل آمازون پدید می‌آید.
یخچال‌های طبیعی
کوه کلیمانجارو که به‌عنوان بلندترین کوه در قاره آفریقا محسوب می‌شود در کشور تانزانیا واقع شده و تنها 330کیلومتر از خط استوا فاصله دارد. با این حال، ارتفاع زیاد باعث شده وضعیت جوی این کوه خشک و خنک باشد و حتی یخچال‌های کوهستانی در آن تشکیل شود. رشته‌کوه آند با بیش از 7هزار کیلومتر طول که به‌عنوان طولانی‌ترین رشته‌کوه جهان نیز شناخته می‌شود، از چنین وضعیتی برخوردار است. رشته‌کوه آند در خط استوا واقع شده و بخش‌هایی از آن در کشورهای اکوادور و کلمبیا دیده می‌شود اما مثل کلیمانجارو، آب و هوای گرم و مرطوب نداشته و رشته‌کوه‌ها به بیابانی تبدیل شده‌اند که تقریباً هیچ بارانی در آن نمی‌بارد.
جایی برای اسکی
درجه حرارت در محدوده خط استوا بسیار بالاست اما یک نقطه واحد در این منطقه وجود دارد که در آن می‌توانید برف را مشاهده کنید. این منطقه در دامنه‌های جنوبی کشور اکوادور است و به‌دلیل واقع‌شدن در ارتفاعات، آب و هوای خنکی دارد. در نتیجه با رفتن به این مکان، می‌توان روی خط استوا اسکی کرد. ارتفاع دامنه‌های جنوبی اکوادور به 4 هزارو 690 متر می‌رسد که بالاترین نقطه از سطح دریا روی خط استواست.
1500گونه حشره در یک هکتار
گیاهان و حیوانات بسیاری حیاتشان را با اقیلم استوایی وفق داده‌اند؛ مثل جنگل‌های بارانی آمازون و کنگو که از گوناگونی زیستی غنی‌ای برخوردار شده‌اند. یک هکتار از جنگل‌های بارانی برزیل ممکن است بیش از 750گونه درخت و یک‌هزار و 500 گونه حشره داشته باشد. گرم‌دشت یا ساواناهای در کنیا که یک منطقه استوایی به شمار می‌رود، میزبان گونه‌های جانوری مهمی چون شیر، یوزپلنگ و فیل است. در بخشی از رشته‌کوه آند شیلی هم شترسان‌هایی نظیر لاما، آلپاکا و شتر بی‌کوهان آمریکایی دیده می‌شود.
بدون سایه
بازدید از مناطقی که در خط استوا قرار گرفته‌اند، می‌تواند یک چالش منحصر‌به‌فرد باشد. خط استوا بیشتر از مناطقی عبور می‌کند که توریستی نیستند یا دسترسی به آنها کار آسانی نیست اما از جاذبه‌هایی به شمار می‌روند که به‌دلیل واقع شدن در خط استوا شهرت یافته‌اند. یکی از عجیب‌ترین جاذبه‌های خط استوا در شهر «کایامبه» اکوادور قابل‌مشاهده است؛ جایی که به راحتی می‌شود خط کشیده شده در زمین نیمکره‌شمالی، جنوبی و مبدأ عرض جغرافیایی را دید و شاهد ستونی بود که در وسط خط استوا ساخته شده است. نکته عجیب این ستون این است که هنگام تابش نور خورشید، هیچ سایه‌ای اطراف آن دیده نمی‌شود.
افت جاذبه
بد نیست کمی از دیدنی‌های خط استوا فاصله بگیریم و به نکات علمی آن هم بپردازیم. نیروی جاذبه ضعیف‌تری که از استوا می‌گذرد یکی از عجایبی است که دانشمندان بارها درباره آن صحبت کرده‌اند. به‌دلیل قرارگیری خط استوا روی بزرگ‌ترین محیط کره‌زمین، اتفاقات فیزیکی خاص و جذابی در این بخش رخ می‌دهد. به‌عنوان نخستین نکته باید به این موضوع اشاره کرد که زمین بسیار سریع می‌چرخد، بنابراین نیروی گریز از مرکز بیشتری در این منطقه وجود دارد و همین موضوع باعث می‌شود نیروی جاذبه در خط استوا ضعیف شود. شدت نیروی جاذبه زمین را ۹.۸ متر بر ثانیه اندازه‌گیری کرده‌اند، اما این اندازه در این منطقه به ۹.۷۸ متر بر ثانیه کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل است که سایت‌های پرتاب موشک معمولاً در نزدیکی خط استوا قرار دارند. البته نکته مهمی که باید بدانید این است که انسان‌های معمولی در هنگام انجام کارهای روزمره خود به سختی ممکن است که این تفاوت را احساس کنند اما برای انجام فعالیت‌های فیزیکی که محاسبات حساسی دارند، لازم است تا این موضوع بسیار مهم را درنظر گرفت.
فصول نابرابر
مناطقی که در خط استوا واقع شده‌اند، سریع‌ترین غروب را نسبت به سایر نقاط کره‌زمین تجربه می‌کنند. مدت زمان غروب خورشید تا تاریکی شب ممکن است تنها چند دقیقه طول بکشد. در خط استوا علاوه بر اینکه کره‌زمین به 2نیمکره‌شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود، مدت روز و شب هم در آنها مساوی است. به‌عبارتی در خط استوا 12ساعت روز و 12ساعت شب خواهیم داشت. نکته دیگر این است که باید بدانید در مدار خط استوا، هیچ فصلی برابر نیست. در مناطق گرمسیری شاهد بارش‌های کم و زیاد هستیم و دور شدن از استوا از شدت بارش می‌کاهد. در استوا می‌توانید برف را ببینید، ولی این مورد بسیار کم اتفاق می‌افتد و برای اینکه شاهد آن باشید باید به کوه‌های مرتفع بروید. استوا یکی از بهترین مقاصد برای گردشگرانی است که عاشق نور خورشید هستند. در استوا گیاهانی می‌روید که برای رشد به نور بسیار زیادی نیاز دارند؛ بنابراین می‌توانید در کشورهایی که روی استوا قرار دارند نخل‌های بسیار بلند و زیبا را مشاهده کنید. استوا یکی از کمربندهایی است که خورشید به خوبی به آن می‌تابد و یکی از بهترین نقاطی است که در آن تاریکی بسیار زیادی وجود ندارد. شاید برایتان سؤال باشد که چه زمانی بهترین زمان برای بازدید از استوا و سفر به کشورهای استوایی است، ماه‌های فروردین، اردیبهشت و شهریور بهترین زمان سفر به مناطق مختلف استواست.
