زندانیان البرز شاغل می‌شوند

راحله عبدالحسینی - روزنامه‌نگار

نشسته‌اند پای دار قالی و رج به رج می‌بافند. عده‌ای دیگر سفالگری می‌کنند و برخی هم با پارچه و چرم، خود را با دنیای صنایع‌دستی پیوند زده‌اند. این تصویری از کارگاه اشتغال‌زایی و مهارت‌آموزی زندانیان استان البرز است که از چند سال پیش به قوت خود باقی است. سازمان زندان‌ها رویکرد جدیدی را در روند اصلاح و تربیت مددجویان در پیش گرفته و در جدیدترین طرح اشتغال زندانیان، آنان می‌توانند از ندامتگاه خارج و در شهرک‌های صنعتی استان البرز مشغول به کار شوند. به‌گفته رئیس دادگستری استان البرز، در اجرای طرح اشتغال مددجویان، زمینه اشتغال ۱۳۰زندانی در شهرک صنعتی اشتهارد البرز فراهم شده است؛ طرحی که با قوت پیگیری می‌شود تا با ایجاد انگیزه و توانمندسازی زندانیان، راهی برای خداحافظی همیشگی با دنیای جرم و بزه برای آنان فراهم کند. اهمیت اشتغال‌زایی برای زندانیان چه در دورانی که در زندان هستند و چه بعد از آزادی‌شان را در گفت‌وگو با کارشناسان بررسی کردیم که در این‌گزارش زیر می‌خوانید.

حقوق و مزایا برای زندانیان
گرداندن چرخ زندگی یکی از دغدغه‌‌های افرادی است که پشت میله‌های زندان، روزهای پشیمانی را می‌گذرانند. زندانیانی که در طرح اشتغال‌زایی زندانیان در شهرک صنعتی اشتهارد البرز مشغول کار شدند، به‌عنوان نیروی کار مجانی تلقی نمی‌شوند و برای خود حقوق و مزایایی دارند. علی حاج‌کاظم، مشاور ویژه استاندار کرج در امور زندان‌ها، در این‌باره به خبرنگار همشهری می‌گوید: «هم و غم سازمان زندان‌ها همواره بحث اشتغال‌زایی و درآمدزایی برای زندانیان بوده و هست. خواه این درآمدزایی بیرون از زندان باشد و خواه داخل زندان در کارگاه‌های صنایع‌دستی کوچک. حقوق زندانیانی که مشغول کار می‌شوند به زن و بچه و خانواده آنان تعلق می‌‌گیرد تا روزگار را بگذرانند. از این‌رو آنها به هیچ عنوان نیروی کار مجانی نیستند.»

نیروی کار نداریم
حاج‌کاظم به کمبود نیروی کار برای شهرک‌‌های صنعتی اشاره می‌کند و در توضیح بیشتر می‌گوید: «درخواست نیروی کار از سوی شهرک‌های صنعتی، نقطه قوتی است تا زندانیان در این شهرک‌ها‌ ‌ به‌کار گرفته شوند. پیش از این نیز با عقد تفاهمنامه بین اداره کل زندان استان البرز و سازمان پارک‌ها، کمربند سبز به وسعت 200هکتار از سوی زندانیان ایجاد شد.» 
یک مقایسه سرانگشتی بین تعداد شهرک‌های صنعتی استان البرز، ندامتگاه‌های استان و وسعت 8533کیلومترمربعی نشان می‌دهد که اشتغال‌زایی فقط برای 130زندانی در شهرک صنعتی، هنوز با شکوفایی طرح فاصله زیادی دارد. موضوع را با مشاور ویژه استاندار کرج در امور زندان‌ها در میان می‌گذاریم. اینطور پاسخ می‌دهد: «قطعا با توجه به ظرفیت ویژه استان البرز در شهرک‌های صنعتی، فرصت اشتغال‌زایی برای افراد بیشتری ایجاد خواهد شد. نکته اینجاست که زندانیان باید توانایی وثیقه یا سند گذاشتن داشته باشند. در صورت امکان اشتغال در شهرک‌های صنعتی برای آنان فراهم است.» 

شغل متناسب با روحیه زندانیان
حضور سالم در جامعه، مهم‌ترین نکته‌ای است که طرح اشتغال‌زایی زندانیان دنبال می‌کند. بدین معنی که فرد بعد از آزادی از زندان، بار دیگر به سمت و سوی بزه نرود و به‌اصطلاح دور خلاف را خط بکشد.
حسین فاضلی، رئیس دادگستری استان البرز هم بر این موضوع تأکید کرده و گفته: «به‌دنبال این هستیم تا با اشتغال زندانیان در واحدهای تولیدی زمینه اصلاح آنان را برای بازگشت سالم به جامعه فراهم کنیم؛ چراکه بیکاری منشأ فساد است.» عمار ایزدیار، عضو شورای شهر کرج هم از نکته‌هایی برای اشتغال زندانیان می‌گوید که طرح را با جدیت به پیش ببرد. ایزد‌یار می‌گوید: «هماهنگی و تناسب شغل با روحیه افرادی که تجربه زندان را داشته‌اند یا همچنان زندانی هستند، بسیار حائز اهمیت است. به‌نظر می‌رسد اگر افرادی با روحیه همسان و شرایط تقریبا مشابه در یک کارگاه صنعتی مشغول به‌کار شوند، مقدمات معیشتی هم برای آنان، فراهم شود.» 

بهره‌مندی از ظرفیت صنعتی استان
سیده‌زهره آثاری، سرپرست دفتر امور زنان و خانواده استانداری کرج نیز یکی از مهم‌ترین دلایل آسیب‌‌های اجتماعی را بحث اقتصاد و مشکلات معیشتی می‌‌داند. آثاری در این‌باره می‌گوید: «توانمندسازی زندانیان در کارگاه‌های داخل زندان را پیش از این داشته‌ایم. به‌طوری که هم حقوقی دریافت کنند و هم حرفه‌ای یاد بگیرند تا بعد از آزادی بتوانند گلیم خود را از آب بیرون بکشند.»
 آثاری، درباره تسهیلات درنظر گرفته‌شده برای کارفرما هم‌ می‌گوید: «از آنجا که البرز یک استان صنعتی است، برای کارفرمایانی که نیروهای خود را از افراد دارای سوءپیشینه انتخاب کنند، تسهیلات درنظر گرفته شده‌است. خوشبختانه استان البرز صنعتی است و با پیگیری چنین طرح‌‌هایی می‌توانیم از این ظرفیت بهره بگیریم.» اشتغال زندانیان در شهرک‌های صنعتی استان البرز، طرحی است که به زندانیان فرصت داده تا هر‌چند که آزادی کامل ندارند، حقوق و مزایا داشته‌باشند و از سویی نیروی کار صنعتگران را نیز فراهم کرده است.

مکث
ترویج فرهنگ صلح و  اصلاح مجرمین 

ششمین روز از هفته قوه قضاییه امسال به‌نام «ترویج فرهنگ صلح و سازش و اصلاح مجرمین» نامگذاری شده‌است. سازمان زندان‌ها رویکردهای جدیدی را در روند اصلاح و تربیت مددجویان در پیش گرفته تا این هدف را در قالب مواردی همچون اشتغال و حمایت از خانواده زندانیان در پیش گیرد. این برنامه‌ریزی در زندان‌های کشور در حال اجراست. استان البرز با داشتن ۱۳شهرک صنعتی فعال و بیش از 3500واحد تولیدی در کنار 4ندامتگاه قزلحصار، رجایی‌شهر، کچویی و ندامتگاه مرکزی، در طرح اشتغال‌زایی زندانیان در واحدهای صنعتی پیشقدم شده است. گام نخست طرح اشتغال‌زایی زندانیان در شهرک صنعتی اشتهارد صورت گرفت.