میراث «کاهان»؛ افزایش افراط‌گرایی در اسرائیل

آمریکا ماه گذشته اعلام کرد قصد دارد نام گروه افراطی یهودی «کاهان چای» را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی خود حذف کند. بهانه حذف نام این گروه به همراه 4گروه دیگر از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکایی، منحل شدن احتمالی آنها بوده است. اما این تصمیم آمریکا با واکنش‌های شدید فعالان حقوق فلسطینی‌ها مواجه شد و تشکیلات خودگردان فلسطین تصمیم آمریکا را محکوم کرده و آن را پاداشی برای افراطی‌گری اسرائیل توصیف کرد. اگرچه گروه کاهان چای از سال 2005 تاکنون به‌صورت مستقیم با حملات تروریستی در ارتباط نبوده، اما کارشناسان سیاسی می‌‌گویند که این جنبش افراطی راست‌گرا امروز به نسبت روزهای آغاز به فعالیتش تأثیرگذاری و نفوذ بیشتری در فضای سیاسی رژیم صهیونیستی به‌دست آورده است.

سابقه طولانی خشونت و نژادپرستی
کاهان چای یک شاخه انشعابی از حزب سیاسی اسرائیلی به نام «کاچ» است که در سال 1971توسم «مئیر کاهان» خاخام آمریکایی-اسرائیلی تاسیس شد. کاهان بارها تحت پوشش حزب کاچ نامزد ریاست‌جمهوری شد و در نهایت در سال 1984توانست در پارلمان اسرائیل، کنست، یک کرسی را از آن خود کند.
ایدئولوژی نژادپرستانه ضدفلسطینی و برتری‌طلبی یهودی، کاهان را در کنست به یک چهره به‌شدت تندرو تبدیل کرده بود. او باورهایی نظیر اخراج فلسطینی‌ها و اعراب از سرزمین‌های اشغالی و حمایت از دولتی که مبتنی بر قوانین یهودی پایه‌گذاری شده را تبلیغ می‌کرد. کاهان آنقدر تندرو بود که اعضای کنست معمولا اجازه سخنرانی به او نمی‌دادند و لوایح پیشنهادی او را نادیده می‌گرفتند. کاهان تنها برای یک دور توانست در کنست دوام بیاورد زیرا در نهایت تصویب اصلاحیه‌ای باعث شد احزابی که نژادپرستی را تبلیغ و ترویج می‌کنند، از شرکت در انتخابات کنست منع شوند.
کاهان در نهایت در سال 1990پس از یک سخنرانی تند در نیویورک به‌دست یک آمریکایی مصری‌تبار کشته شد. پس از مرگ او بود که حزب کاچ به دو گروه کاهان چای و کاچ تجزیه شد. کاهان چای (به معنای «کاهان زنده است» در زبان عبری) توسط بنیامین پسر کاهان هدایت می‌شد. روزنامه العربی‌الجدید به نقل از دیوید شین، خبرنگار اسرائیلی می‌نویسد: این نام در اصل به این معنی است که حزب کاچ از طریق پسر کاهان همچنان زنده است. از این‌رو تا زمانی که پسر کاهان زنده بود، محرک اصلی جنبش کاهان، گروه کاهان‌چای بود. به هرحال هردو گروه در سال 1994پس از آنکه «باروخ گلدشتاین» یکی از حامیان حزب کاچ در مسجد ابراهیمی در شهر الخلیل واقع در کرانه باختری 29نمازگزار را به ضرب گلوله به‌شهادت رساند، به‌عنوان گروه‌های تروریستی معرفی شدند. آمریکا در سال‌1997 گروه کاهان‌چای را به فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی خود افزود.
سازمان‌های مرتبط با حزب کاچ طی سال‌های متوالی درگیر فعالیت‌های خشونت‌بار علیه اعراب فلسطینی بوده‌اند. گروه ماخترت، یک واحد زیرزمینی تروریستی یهودی، در دهه 1980چندین حمله تروریستی علیه فلسطینی‌ها ترتیب داد. افراطی‌گری این گروه تا حدی پیش رفت که قصد منفجرکردن مسجد‌الاقصی را داشتند؛ طرحی که مقامات اسرائیلی مانع از اجرای آن شدند. همچنین گفته می‌شود عاملان ترور «الکس عوده» رئیس کمیته آمریکایی-عربی ضد‌تبعیض در کرانه باختری، از اعضای «اتحادیه دفاع یهود» وابسته به گروه کاهان بوده‌اند.
در نهایت بنیامین پسر کاهان هم در سال‌2000 ترور شد و پس از او یک خاخام خُبادی به نام «یتسخاک گینزبرگ» برای رهبری جنبش کاهان جانشین او شد. جنبش مذهبی خُباد جنبشی سنت‌گرا است که بیشتر بر ترویج ارزش‌های یهودیت تمرکز دارد. این خاخام یهودی در سالگرد بزرگداشت کاهان اعلام کرد راه او باید ادامه پیدا کند. گینزبرگ مدیر مؤسسه آموزشی مذهبی(یشیوا) در یتزهار، یکی از شهرک‌های صهیونیست‌نشین در سرزمین‌های اشغالی است. پیروان و شاگردان او در سال 2015خانه مسکونی خانواده‌ای فلسطینی به نام «داوابشه» را به آتش کشیدند، حمله‌ای که منجر به شهادت کل خانواده، ازجمله نوزادی 18ماهه شد.
وزارت خارجه آمریکا تصمیم خود برای حذف کاهان‌چای از فهرست تروریست‌های خارجی را اینگونه توجیه کرده که این گروه سال‌هاست که در حملات تروریستی نقشی نداشته است؛ توجیهی که از نظر فلسطینی‌ها بی‌پایه و اساس است. آخرین حمله تروریستی اعضای کاهان‌چای در سال 2005انجام گرفت؛ زمانی که یک سرباز رژیم صهیونیستی پست نگهبانی خود را رها کرد و 4شهروند فلسطینی سرزمین‌های اشغالی را به گلوله بست. کارشناسان معتقدند اینکه اعضای کاهان‌چای تحت نام گروه خود فعالیت خشونت‌آمیزی انجام نداده‌اند به معنی غیرفعال بودن گروه آنها نیست. به‌گفته شین، منزجرکننده‌ترین بخش بیانیه آمریکا تظاهر به این موضوع است که کاهان‌چای طی 17سال گذشته مرتکب حمله تروریستی نشده است، درحالی‌که این کاهانی‌ها بودند که همین چند هفته پیش برنامه‌ای خشونت بار علیه مسلمانان تحت عنوان راهپیمایی پرچم در سرتاسر سرزمین‌های اشغالی به اجرا گذاشتند. در جریان این راهپیمایی، هزاران نفر از هواداران این گروه و دیگر گروه‌های راست افراطی، با حرکت در محله‌های مسلمانان، پرچم رژیم صهیونیستی را حمل کردند. حمله به کسب‌و‌کارهای مسلمانان و عابران فلسطینی، بخشی از برنامه هرساله در این روز است.

جنبش کاچ، زنده‌تر از همیشه
چندین دهه پس از بنیان‌گذاری حزب کاچ و مرگ کاهان، باورهای کاهانی همچنان درجامعه اسرائیل پابرجاست. ایتمار بن غفیر، یکی از طرفداران قدیمی جنبش کاهان، در سال 2021از طریق حزب «اُتسما یهودیت»، حزبی افراطی و پیرو گروه کاهان، به‌عنوان نماینده کنست انتخاب شد. بسیاری از فعالان حقوق فلسطینی‌ها، حزب اُتسما یهودیت را شکل جدید حزب کاچ می‌دانند. با این‌همه اگرچه در گذشته جنبش کاهان در کنست منزوی بود، محبوبیت بن غفیر در پارلمان رژیم صهیونیستی روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند. روزنامه العربی الجدید نوشته است که این افزایش محبوبیت، ناشی از تغییر رویه فضای کلی سیاست‌ورزی در اسرائیل و چرخش سیاستمداران میانه‌رو به باورهای راست‌گراهاست. در چنین شرایطی، قبح افراطی‌گری حزب کاچ در فضای سیاسی اسرائیل ریخته است. از این‌رو فعالیت فردی مانند بن غفیر چندان جلب توجه نمی‌کند زیرا افکار او اکنون دیگر به جریان غالب در میان سیاستمداران اسرائیلی تبدیل شده است.
شین یکی از افرادی است که معتقد است کاهانیسم در فضای اصلی سیاست در سرزمین‌های اشغالی ترکیب شده است. به‌گفته این خبرنگار، اگرچه نسل قدیمی‌تر نخبگان سیاسی اسرائیلی، کاهانیسم را منفور می‌دانند، اما دوران این نسل به سر رسیده و نسلی دیگر درحال جایگزینی آنها هستند. این نسل جدید، همان شهرک‌نشینانی هستند که بن‌غفیر را قهرمان خود می‌دانند. دیگر نمایندگان کنست هم از بن‌غفیر و اقدامات تحریک‌آمیزش، مانند تاسیس دفتر در منطقه مورد مناقشه شیخ‌جراح یا همراه شدن با تندروهای اسرائیلی برای ورود به مسجد‌الاقصی و حضور در مراسم پرچم حمایت می‌کنند. محله شیخ ‌جراح در بیت‌المقدس شرقی در ماه‌های اخیر به یکی از پرتنش‌ترین مناطق در سرزمین‌های اشغالی تبدیل شده است زیرا نیروهای رژیم صهیونیستی عملیاتی گسترده برای بیرون راندن فلسطینی‌ها از این محل آغاز کرده‌اند. فلسطینی‌ها این عملیات را نمادی از تلاش اسرائیل برای بیرون راندن آنها از بیت‌المقدس شرقی می‌دانند و مقابل آن ایستاده‌اند.
بن‌غفیر علاوه بر اینکه مورد حمایت نسل جدید سیاستمداران در رژیم صهیونیستی است، در میان افکار عمومی هم از محبوبیت بالایی برخوردار است. باافزایش محبوبیت بن‌غفیر، محبوبیت کاهانیسم افزایش پیدا خواهد کرد؛ اتفاقی که تاکنون کمابیش رخ داده است. حزب اُتسما یهودیت در انتخابات پیشین کنست موفقیت بزرگی به دست آورد زیرا بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر سابق رژیم صهیونیستی با آنها متحد شد. اما در نهایت قرار نیست آینده سیاسی این حزب متکی بر حمایت نتانیاهو باشد. زیرابه‌گفته کارشناسان اینطور به‌نظر می‌رسد که در انتخابات بعدی کاهانیست‌ها رأی قابل توجهی کسب کنند و برای خود به یک قطب قدرت سیاسی تبدیل شوند. به‌عبارت دیگر، جامعه اسرائیل با ترویج تفکرات کاهانیسم، به سمت افراط‌گرایی بیشتر پیش می‌رود.

مکث
رژیم صهیونیستی به‌دنبال اشغال تمام فلسطین
در شرایطی که جامعه اسرائیل به سمت افراط‌گرایی میل کرده، کمیسیون مستقل شورای حقوق بشر سازمان ملل گزارش داده که رژیم صهیونیستی به‌دنبال کنترل کامل سرزمین فلسطین است؛ چشم‌اندازی نگران‌کننده در موردسرنوشت مردم فلسطین و تشدید تنش‌ها میان نیروهای اشغالگر و گروه‌های فلسطینی‌. براساس گزارش این کمیسیون، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد رژیم صهیونیستی هیچ قصدی برای پایان دادن به اشغال سرزمین فلسطینی‌ها ندارد و به‌دنبال دستیابی به کنترل کامل بر تمامی قلمرو سرزمین‌های اشغالی فلسطین، ازجمله بیت‌المقدس شرقی است که در سال 1967طی جنگی توسط رژیم صهیونیستی اشغال شد. در گزارش این کمیسیون آمده است: اشغال و تداوم سرکوب فلسطینی‌ها به علاوه مصونیت از مجازات برای نیروهای اسرائیلی، ریشه اصلی شدت گرفتن تنش‌ها در سرزمین‌‌های اشغالی است. با انتشار این گزارش، اسرائیل این کمیسیون را بایکوت کرده و از ورود محققان آن به سرزمین‌های اشغالی جلوگیری کرده است. این کمیسیون تحقیق پس از جنگ 11روزه غزه در سال 2021که منجر به شهادت 250فلسطینی و کشته شدن 13اسرائیلی شد، با هدف بررسی موارد نقض حقوق بشر پیش و پس از این جنگ آغاز به‌کار کرد و همچنین به‌دنبال ریشه‌های اصلی درگیری‌ها در منطقه بود. آمریکا و رژیم صهیونیستی این گزارش را یکجانبه و مغرضانه توصیف کرده‌اند.