تجربه پلاسکو در آبادان گره‌گشا شد

زینب زینال‌زاده-روزنامه‌نگار

دوم خرداد، ساختمان متروپل در خیابان امیرکبیر و درست در مرکز آبادان فروریخت تا حادثه‌ای مشابه ساختمان پلاسکو تهران رقم بخورد؛ اما با این تفاوت که پلاسکو ۵۰ساله بود و متروپل بنایی نوپا و در آستانه بهره‌برداری. نیروهای امدادی اعم از آتش‌نشانی، هلال‌احمر و... بلافاصله به محل اعزام ‌شدند ولی به‌دلیل وسیع بودن حادثه، نیروهای کمکی از سایر شهر‌ها به‌ویژه تهران هم به آبادان رفتند. قدرت‌الله محمدی که 2روز قبل از حادثه(31اردیبهشت) فرماندهی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران را عهده‌دار شده بود و به قول خودش «هنوز فرصت نکردم، پشت میزم بنشینم» همراه با 50نیروی زبده عملیاتی و امدادی عازم آبادان ‌شد. احمد وحیدی، وزیر کشور نیز فردای روز حادثه   به آبادان رفت تا پس از تشکیل جلسه اضطراری مدیریت بحران، فرماندهی میدان به سازمان آتش‌نشانی تهران واگذار ‌شود؛ اقدامی که نشان از تجربه و دانش بالای آتش‌نشانان پایتخت کشور برای امدادرسانی و عملیات آواربرداری داشت؛ تصمیمی که محمدی در گفت‌وگو با همشهری، آن‌را هوشمندانه می‌داند. او در این گفت‌وگو ابعاد مختلف عملیات در متروپل را تشریح کرد که در ادامه می‌خوانید.

حادثه متروپل 2روز پس از انتصاب شما در سازمان آتش‌نشانی رخ داد. چه ضرورت و الزامی برای حضور شما و نیروهای سازمان در آبادان وجود داشت؟
در زمان ضرورت نباید نشست و از دور تماشا کرد. به‌عنوان یک مسئول وظیفه خودم دیدم همراه با نیروهای آتش‌نشانی به محل حادثه بروم و به هموطنانم در آبادان کمک کنم. باتوجه‌به شباهتی که حادثه متروپل به حادثه ساختمان پلاسکو داشت، پس از برگزاری جلسه تصمیم گرفتیم نیروها را از میان کسانی که در عملیات ساختمان پلاسکو حضور داشتند، انتخاب کنیم. با این کار قطعا اقداماتمان مفیدتر می‌بود که در 10روز حضورمان در آبادان این موضوع نمایان شد.

علاوه‌بر نیرو، چه تجهیزاتی به آبادان ارسال شد؟
پس از بررسی‌ها 11دستگاه خودروی سبک‌وسنگین و تجهیزات مربوط به آواربرداری، جست‌وجو و نجات محبوس‌شدگان به آبادان ارسال شد.

تجهیزاتی هم بوده که نتوانستید ارسال کنید؟
بله. در این حادثه نیاز به برخی از خودروهای سنگین مانند بولدوزر، بیل مکانیکی و لودر بود که بنا به دلایلی ازجمله دوری مسافت ارسال نشدند و این تجهیزات از پالایشگاه و شرکت پتروشیمی آبادان تأمین شد.

چه عواملی فرایند عملیات را سخت می‌کرد؟
نکته مهم این است که در حادثه پلاسکو مصالح گچ و آجر بود و بلافاصله آواربرداری انجام شد اما در حادثه متروپل با انبوهی از پیچیدگی مصالح مواجه شدیم. وجود بتن، میلگردهای درهم‌تنیده، تیرآهن‌های معلق در آسمان و... فرایند عملیات آواربرداری و امدادرسانی را بسیار سخت می‌کرد و به‌جرأت می‌توان گفت یکی از سخت‌ترین و پیچیده‌ترین آواربرداری‌ها در کشور بود.

چرا اینقدر عملیات آواربرداری در متروپل طول کشید؟
چند عامل در طولانی شدن آواربرداری متروپل دخیل بودند. اول اینکه در متروپل عملیات آواربرداری و نجات همزمان با هم انجام می‌شد و نیروهای آتش‌نشان مجبور بودند بااحتیاط کار کنند و به‌محض دیدن پیکر محبوس‌شدگان، کار با تجهیزات مکانیکی متوقف می‌شد و به‌صورت دستی ادامه می‌یافت. نکته دوم میلگردهای درهم‌تنیده و تیرآهن‌های معلق بودند که امکان داشت هر لحظه سقوط کنند و نیروهای آتش‌نشانی و هلال‌احمر دچار آسیب شوند؛ بنابراین لازم بود میلگردها بریده شوند. مورد سوم هم ناپایداری بخش‌های باقی‌مانده از ساختمان بود که همزمان با عملیات آواربرداری دچار لرزش می‌شدند و احتمال فروریزش آنها وجود داشت و ازاین‌رو باید این بخش پایدارسازی می‌شد. همه این عوامل عملیات را در 4روز اول کند کردند اما از روز پنجم تدابیر لازم اندیشیده شد و عملیات آواربرداری سرعت گرفت.

آیا وضعیت معابر و باریک بودن کوچه‌ای که بنا در آن قرار داشت نیز تأثیری منفی در عملیات آواربرداری داشت؟
خیابان اصلی(خیابان امیرکبیر) عریض بود و مشکلی وجود نداشت اما عملیات در کوچه مجاور به‌دلیل کم‌عرض بودن، کند پیش می‌رفت که با همراهی مردم و با استفاده از تجهیزات اقدامات آواربرداری و نجات انجام شد.

عملیات آواربرداری شبانه‌روزی پیگیری می‌شد؟
بله. علاوه‌بر تهران از چند استان دیگر(ایلام، فارس، اصفهان، خوزستان و...) نیز نیروهای آتش‌نشانی و هلال‌احمر به محل اعزام شده بودند که حدود 1500تا 2000نیرو(امدادگر، آتش‌نشان، انتظامی، مردمی و...) در 3شیفت 8ساعته، شبانه‌روز تلاش می‌کردند.

پس از حادثه مردم به محل هجوم آوردند. آیا این حضور تأثیری در عملیات آواربرداری داشت؟
روزهای اول حضور مردم کار را سخت می‌کرد اما این موضوع مدیریت شد و مردم به نیروهای پشتیبان تبدیل شدند و کمک‌حال نیروهای امدادی و آتش‌نشانی بودند. نکته جالب این است که مردم خونگرم و مهربان آبادان با پذیرایی از نیروهای امدادی و آتش‌نشانی مثل همیشه حماسه نوع‌دوستی خلق‌کردند.