9راهکار نجات خودرو‌سازی‌

مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صنعت با انجام یک پروژه مطالعاتی 9راهکار برای نجات صنعت خودرو‌سازی‌ ارائه داد و پیشنهاد کرد دولت سهام خود را در این شرکت‌ها بفروشد، نظام قیمت‌گذاری خودرو اصلاح شود و همکاری‌های بین‌المللی شرکت‌های خودرو‌سازی‌ با ترکیه، روسیه و هند تقویت شود. به‌گزارش همشهری، با وجود آنکه دولت ظرف سال‌های گذشته هزینه‌های مالی زیادی را صرف خودروسازان کرده اما نه میزان تولید در این شرکت‌ها متناسب با تقاضاست و نه مردم از کیفیت شرکت‌های خودرو‌سازی‌ رضایت دارند. ضمن اینکه شرکت‌های خودرو‌ساز وضع مالی مناسبی ندارند و میزان زیان انباشته شرکت‌های خودرو‌سازی‌ از مرز 100هزار‌میلیارد‌تومان هم عبور کرده است. در چنین شرایطی اکنون بحث برسر این است که راهکار نجات صنعت خودرو‌سازی‌ از بحران چیست. بر همین اساس مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صنعت به تازگی در گزارشی تحت عنوان تدوین نقشه راه؛ ارتقای رقابت پذیری و توسعه صنعت خودرو منتشر شد 9راهکار را برای نجات صنعت خودرو‌سازی‌ ارائه کرد.

   اصلاح ساختار مالکیت
یکی از مهم‌ترین راهکارهای ارائه شده از مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی وزارت صنعت، اصلاح ساختار مالکیت شرکت‌های خودرو‌سازی‌ است. به‌زعم بازوی پژوهشی وزارت صنعت مداخله مستقیم دولت در انتصاب مدیران 2شرکت سایپا و ایران‌خودرو و ترکیب دولتی هیأت مدیره این 2 شرکت موجب شده نگاه کوتاه در نظام مدیریتی و حاکمیتی این شرکت‌ها مسلط شود. این نگاه همچنین باعث شده تمرکز اصلی این شرکت‌ها به جای ارتقای فناوری و عرضه محصولات متنوع و به‌روز بیشتر بر افزایش تولید و فروش متمرکز شود به همین دلیل لازم است ساختار مالکیتی شرکت‌های خودرو‌ساز اصلاح شود. برای این کار باید سهام مستقیم و غیرمستقیم دولت در شرکت‌های خودرو‌ساز در قالب بسته‌های 5درصدی به‌صورت تدریجی به بخش خصوصی، به استثنای قطعه‌سازان، واگذار شود. همچنین لازم است میزان تملک شرکت‌های خودرو‌ساز در سهام خودشان کاهش یابد.

  اصلاح روش قیمت‌گذاری 
طبق این پژوهش، یکی دیگر از موانع توسعه صنعت خودرو‌سازی‌ نظام قیمت‌گذاری در این صنعت است. نامناسب بودن مکانیسم قیمت‌گذاری در طول زنجیره تولید خودرو منجر به زیان خودروسازان و تحمیل بخشی از این هزینه‌ها به قطعه‌سازان شده است. بنابراین لازم است نظام قیمت‌گذاری اصلاح شود.

  توسعه مشارکت‌های بین‌المللی
به‌زعم بازوی پژوهشی وزارت صنعت، یکی دیگر از راهکارهای توسعه صنعت خودرو توسعه مشارکت‌های بین‌المللی است. بالا بودن هزینه‌های تحقیق و توسعه، تولید و عرضه پلتفرم و محصول جدید در صنعت خودرو موجب شکل‌گیری مشارکت‌های بین‌المللی در زنجیره ارزش خودرو و تغییر فرایند تولید از درون‌گرایی به تقسیم کار بین‌المللی شده است. بنابراین برای تامین قطعات، انتقال دانش و توسعه بازار‌های صادراتی صنعت خودرو در شرایط تحریمی، استفاده از ظرفیت پیمان‌های منطقه‌ای یا توافقنامه‌های 2 یا چندجانبه با کشور‌های ترکیه، روسیه و هند برای پیوند به زنجیره ارزش خودرو‌سازی‌ این کشور‌ها راه‌حل مناسبی برای توسعه مشارکت‌های بین‌المللی و افزایش توان رقابت‌پذیری این صنعت در ایران است.

  متنوع‌سازی‌ سبد مالی خودروسازان
یکی دیگر از راهکار‌های افزایش توان رقابتی صنعت خودرو‌سازی‌ در ایران، متنوع‌سازی‌ سبد مالی این صنعت است. با توجه به سهم بالای پیش فروش در تامین مالی خودروسازان و وابستگی ساختار مالی خودروسازان و قطعه‌سازان به نظام بانکی و نیز پر شدن حد اعتباری دریافت تسهیلات شرکت‌های خودرو‌ساز از بانک‌ها لازم است روش‌های تامین مالی صنعت خودرو‌سازی‌ متنوع‌تر شود و برای این کار بهتر است از ابزار‌های مالی در بازار سرمایه‌ای کمک گرفته شود. در سال‌های گذشته به ظرفیت‌های موجود در بازار سرمایه کم‌توجهی شده است.

  متنوع‌سازی‌ سبد محصولات
شرکت‌های خودرو‌ساز همچنین باید سبد محصولاتشان را متنوع‌تر کنند. برای این کار لازم است صندوق تخصصی پژوهش و فناوری خاص صنعت خودرو‌سازی‌ فعال و صندوق‌های پروژه تاسیس شوند. ضمن اینکه باید میزان داخلی‌سازی‌ خودرو از 20درصد به 40درصد افزایش یابد و قطعات و مجموعه‌های خودرو در دو کلاس A و B طبقه‌بندی و تولید شوند.

  بهره‌گیری از پنجره‌های فرصت فناورانه
طبق راهکار‌های ارائه شده در این پژوهش، لازم است با توجه به الزامات جهانی فعالیت شرکت‌های خودرو‌ساز به سمت تولید خودرو‌های پاک افزایش یابد و تولیدات آنها در دوره‌های 5 یا 10ساله به سمت تولید این گونه خودرو‌ها سوق پیدا کند.

  توانمند‌سازی‌ قطعه سازان
طبق استدلال مرکز پژوهش‌های وزارت صنعت یکی از مشکلات صنعت خودرو‌سازی‌ توسعه نیافتن صنعت قطعه‌سازی‌ متناسب با نیاز‌های این صنعت است و این موضوع توان شرکت‌های خودرو‌سازی‌ را در برابر تحریم‌ها و همینطور عرضه محصولات جدید محدود کرده است به همین دلیل صنعت قطعه‌سازی‌ در ایران باید توسعه یابد. به‌طور مثال لازم است مراکز تحقیق و توسعه کوچک و متوسط تاسیس و برنامه اعتبارسنجی و رتبه‌بندی قطعه‌سازان انجام شود.

  تکمیل حلقه بالادست
طبق نظر وزارت صنعت در کنار توانمند‌سازی‌ قطعه‌سازان لازم است سرمایه‌گذاری برای تکمیل زنجیره تولید در بخش‌های ورق فولاد، پلاستیک، شیشه، مواد شیمیایی و یا منسوجات موردنیاز در ساخت خودرو افزایش یابد.

  تکمیل زنجیره ارزش
بازوی پژوهشی وزارت صنعت یکی دیگر از راهکار‌های نجات صنعت خودروسازی را تکمیل زنجیره ارزش اعلام و تأکید کرده برای این کار باید زیرساخت‌های لازم برای احداث مراکز آزمون خودرو، آزمون مونتاژ خودرو، آزمون تصادف و آزمایشگاه تجهیزات ایمنی فراهم شود.