یادی از صاحب قدیمی‌ترین شکلات‌فروشی تهران
موسیو روبن؛ از اوکراین تا تهران
مغازه قدیمی روبه‌روی بیمارستان امیراعلم در خیابان سعدی‌شمالی با درها و چارچوب‌های رنگی و سایه‌بان قدیمی‌اش که هنوز با اهرم‌های دستی باز و بسته می‌شود برای بسیاری از پایتخت‌نشین‌ها یک تصویر کاملا آشناست. ممکن است نمای بیرونی و لوکیشن مینیون برای نسل جدید چندان جذاب نباشد اما بوی شیرینی و قهوه‌ای که از چندمتر جلوتر به مشام می‌رسد از هر رهگذری استقبال می‌کند و یک‌جورهایی دعوت به یک ضیافت شیرین است. خیلی‌ها برای خرید شیرینی، کیک و دانه‌های سیاه قهوه به اینجا می‌آیند، اما کمتر کسی از طعم شکلات‌های دست‌ساز این قنادی بی‌خبر است. مینیون نخستین مغازه شکلات‌سازی تهران است و آنطور که از شواهد و مستندات تاریخی پیداست، قدمتی نزدیک به یک‌قرن دارد. روبن ترپوسیان، تنها بازمانده خانواده‌ای بود که چنددهه قبل، از اروپا به تهران مهاجرت کردند و برای نخستین بار در این مغازه، شیرینی و شکلات‌هایی با طعم‌های متفاوت به مشتریان ایرانی ارائه کردند. ایرانی‌ها به‌خاطر مرام و خلق و خوی آقای روبن به او لقب «موسیو» داده بودند و حالا از پیرمرد محبوب اوکراینی که چند‌ماه قبل به دیار باقی شتافت همین مغازه قدیمی خیابان سعدی به یادگار مانده است.
شکلات‌های 100ساله
برای پیدا کردن قدیمی‌ترین قنادی تهران نیازی به پرس‌وجو نیست. به نزدیکی این قنادی در خیابان سعدی که می‌رسید بوی قهوه و شکلات به مشام می‌رسد و فروشندگان آن با لهجه ارمنی و لبخندی که همیشه بر لب دارند از شما استقبال می‌کنند.
110سال قبل بود که پدر و مادر آقای روبن در اوکراین با هم ازدواج کردند و یک قنادی جمعوجور در همان کشور راه انداختند. با شروع جنگ جهانی و انقلاب کمونیستی شوروی سابق، پدر آقای روبن که از اهالی منطقه خارکیف در اوکراین بود خانواده‌اش را به ایران می‌فرستد و خودش هم پس از مدتی به تهران مهاجرت می‌کند.
زوج اوکراینی بعد از مدتی کوتاه و به اتفاق هم یک نانوایی در خیابان سعدی‌شمالی باز می‌کنند و همان‌جا مشغول به‌کار می‌شوند.
نانوایی کوچک و جمعوجور آقا و خانم طرپوگوسیان بعد از مدتی تبدیل به شیرینی‌پزی می‌شود و کم‌کم پای شکلات هم به میان می‌آید. خانواده طرپوگوسیان که حالا تنها بازمانده‌اش آقای روبن است، دستگاه‌های شکلات‌سازی را خودشان از اروپا به ایران می‌آورند و اسم مغازه را می‌گذارند مینیون که به زبان فرانسوی یعنی ظریف و زیبا و دوست‌داشتنی.
روبن تا وقتی زنده بود خاطرات بسیاری درباره روزگار تهران قدیم نقل می‌کرد. او روزهایی را به یاد می‌آورد که ماموران، خیابان سعدی را آب‌پاشی می‌کردند تا گرد و خاک بلند نشود.
خیلی‌ها با شنیدن خاطرات او، قدمت قدیمی‌ترین شکلات‌فروشی تهران را تخمین زد. با توجه به این خاطرات احتمالا قدمت این قنادی بین 90تا 100سال برآورد می‌شود و کمتر مغازه‌ای را با این قدمت می‌توان در تهران پیدا کرد.
شعبه در آمریکا
شیرینی‌‌فروشی مینیون 2شعبه هم در آمریکا دارد که پسر و دختر آقای روبن آنها را می‌گردانند. شعبه‌های دیگر هم به اندازه مینیون خیابان سعدی شناخته‌شده هستند و مشتری‌‌های مخصوص دارند. پسر آقای روبن شعبه‌ای در گلندل آمریکا را اداره می‌کند و دخترش در پاسادنا شعبه دوم را راه‌انداخته است اما هر دوی آنها پیشینه مینیون خیابان سعدی را ندارند. مشتریان مینیون برای خرید قهوه و نسکافه هم به این مغازه می‌آیند. لئون که پشت میز صندوق می‌نشیند خوش‌ذوقی به خرج داده و روی تکه‌های کوچک کاغذ طرز تهیه قهوه را هم به مشتریانی که بخواهند، هدیه می‌دهد. البته پیشرفت تکنولوژی کار او را راحت کرده و دست‌نوشته‌های کاغذی دیگر خواهان چندانی ندارد. در روزگاری که با یک سرچ ساده می‌توان طرز تهیه انواع قهوه و نسکافه را یاد گرفت، مشتریان هم به این هدیه‌های کاغذی روی خوش نشان نمی‌دهند. لئون از اینکه چای، جایگزین قهوه در سفره ایرانیان شده راضی نیست؛ «قدیم‌ها خوردن قهوه، به‌خصوص بین ارامنه بسیار رایج بود و به همین دلیل سنت قهوه‌خانه رفتن مد بود. کسی نمی‌گفت چایخانه چون مردم چای را یک نوشیدنی مضر می‌دانستند اما حالا چای حسابی جای قهوه و نسکافه را گرفته و طبیعی است که مشتریان هم سراغ این نسخه‌های کاغذی که طرز تهیه قهوه روی آنها نوشته شده را نمی‌گیرند.»
قنادی بااصالت
شمایل بیرونی و دکوراسیون داخلی مینیون با گذشت سال‌های طولانی تغییر نکرده و حفظ دکوراسیون مغازه هم ایده آقای روبن برای نشان‌دادن قدمت و اصالت آن بود. برخی میزهای داخل مغازه متعلق به همان سال‌های ابتدایی راه‌اندازی این قنادی است که فقط در آن نان باگت پخته می‌شد. یخچال سفید‌رنگ گوشه قنادی هم متعلق به همان سال‌هاست و بعد از اینکه موتورش از کار افتاد به جایی برای نگهداری انواع و اقسام روبان‌های رنگارنگ بدل شد. آنطور که آقای روبن روایت می‌کرد، در سال‌های قدیم که یخچال قنادی هنوز ساخته نشده بود، شیرینی‌ها را داخل جعبه‌های چوبی می‌ریختند و دمای داخل جعبه را با کمک یخ به حدی پایین نگه می‌داشتند تا شکلات‌ها آب نشوند. اما شکلات‌های معروف مینیون از همان سال‌ها مشتریان پروپا‌قرصی داشته و چند ساعت بعد از تولید، اثری از آنها باقی نمی‌ماند. طعم شکلات‌های الکر و شکلات‌های پوست‌پرتقالی مینیون که آوازه جهانی هم دارند با گذشت سال‌ها عوض نشده و شیرینی‌ها و شکلات‌های قدیمی‌ترین قنادی تهران، هنوز رنگ و بوی خود را حفظ کرده است.
آگهی قدیمی
مینیون نه تابلو دارد و نه نشانه‌ای که بتوان آن را از سایر مغازه‌های قدیمی و رنگ‌و‌رو رفته خیابان سعدی متمایز کرد اما تابلویی که در منتهی‌الیه داخل مغازه نصب شده حکم شناسنامه قدیمی‌ترین قنادی و شکلات‌سازی تهران را دارد و یک سند محکم برای قدمت مینیون است که احتمالا به یک قرن می‌رسد. داخل قاب، تصویر آگهی قنادی مینیون در یکی از صفحات روزنامه ناهید به تاریخ اول فروردین 1308است که متن جالبی هم دارد. در متن آگهی آمده که با 3عباسی و یک قران می‌توانید به ضیافت مینیون در خیابان سعدی بروید و روز خاطره‌انگیزی را تجربه کنید. این آگهی در واقع نوعی دعوت به یک ضیافت است و جنبه تبلیغ و اطلاع‌رسانی هم دارد. نکته جالب دیگر آگهی مینیون در روزنامه ناهید این است که از زاکوسکی به‌عنوان یکی از خوردنی‌های ویژه نام برده شده است. زاکوسکی به زبان روسی یعنی تنقلات و مشتریان ثابت مینیون خوب می‌دانستند که بعد از خرید رولت و ناپلئونی و شکلات پوست پرتقالی باید سراغی هم از تنقلاتی بگیرند که برخی از آنها منحصر‌به‌فرد بوده است.
یک راز روسی
اگر از مشتریان قدیمی و جدید مینیون درباره بهترین و خوشمزه‌ترین محصول قدیمی‌ترین قنادی تهران بپرسید حتما از طعم ویژه شکلات‌های پوست پرتقالی برای شما می‌گویند. این نوع شکلات دستپخت همسر آقای روبن است و ترکیب و شیوه تهیه آن را همچون راز سر‌به‌مهری می‌داند که هرگز نباید برملا شود. شکلات‌های پوست پرتقالی میراث خانوادگی خانواده طرپوگوسیان است و کسی حاضر نیست درباره طرز تهیه آن صحبت کند. دلیل‌شان هم منطقی است؛ آنها می‌گویند اگر ترکیب و فرمول ساخت این نوع شکلات که روسی است لو برود، دست زیاد خواهد شد و انحصار تولید این نوع شکلات از دست آقای روبن خارج می‌شود. لئون پیرمرد خوشرویی که از دوستان خانوادگی و چندین و چند‌ساله آقای روبن است، 4-3سالی می‌شود که در قنادی به دوست دیرینه‌اش کمک می‌کند. او درباره یکی دیگر از محصولات این قنادی صحبت می‌کند که مخصوص زمستان است و در مقایسه با رولت‌های مخصوص، ناپلئونی‌ها و شکلات‌های قدیمی و خوش‌طعم گمنام مانده است؛ «زمستان‌ها نوعی شیرینی به نام بنچیک به مشتری عرضه می‌شود که شکل و شمایل آن مثل پیراشکی است اما خمیر آن سرخ نمی‌شود. وسط این نوع پیراشکی کرم ریخته می‌شود و روی آن هم با پودر قند تزئین می‌شود.»
در همینه زمینه :
