چند متهم دیگر اختلال درشبکه موبایل

عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار

 از چند ماه پیش که کاربران موبایل و اینترنت سیار، گلایه‌های متعددی را در مورد اختلال و افت کیفیت مطرح کردند، تاکنون چند عامل برای این مسئله مطرح شده است. ازجمله عوامل مطرح شده، می‌توان به کاهش پهنای باند اینترنت بین‌الملل، قطع شدن کابل‌های دریایی و لایه میانی اشاره کرد. حالا یک متهم جدید دیگر شناسایی شده است. این متهم که البته سابقه طولانی در ایجاد اختلال دارد، همان تجهیزات غیرقانونی حوزه تلفن همراه است. تکرارکننده‌ها یا ریپیترها، دستگاه‌های مختل‌کننده(jammer)، تقویت‌کننده‌های آنتن تلویزیون و رادیو شناسه
(Radio Frequency Identification) دستگاه‌هایی هستند که به‌گفته مدیرکل نظارت بر طیف رگولاتوری به‌عنوان مختل کننده‌های شبکه تلفن همراه معرفی شده‌اند. عظیم فرد، طی نشستی با مدیران عامل اپراتورهای سیار و شرکت ارتباطات زیرساخت با اشاره به اینکه بیشترین تداخلات در باندهای فرکانسی ۹۰۰ و ۱۸۰۰ مگاهرتز وجود دارد، 65درصد اختلالات را مربوط به تکرارکننده‌های غیرمجاز می‌داند. اگر در اینترنت یک جست‌وجو کنید، هزاران سایت وجود دارند که این دستگاه‌های غیرمجاز را علنی و بدون مشکل به فروش می‌رسانند.

نصب ریپیتر؛ یعنی حذف دکل
«با توجه به معماری شبکه تلفن همراه و براساس طراحی و نظام مهندسی خاصی که برای هر شبکه در یک منطقه خاص صورت می‌گیرد، تعیین می‌شود که در کدام باند، فرکانسی در کدام مناطق، در چه ارتفاع و با چه توانی، یک شبکه سلولی تلفن همراه می‌تواند یک شهر را تحت پوشش خود قرار دهد.»
آرش کریم بیگی، مدیرعامل شاتل موبایل در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به این مطلب می‌گوید: «همانطور که حذف یک دکل موبایل(BTS) می‌تواند پوشش و کیفیت اینترنت یک منطقه را تحت‌تأثیر قرار دهد، به همان نسبت هم نصب یک فرستنده یا تکرارکننده(repeater) رادیویی که بدون اطلاع اپراتور و خارج از طراحی مدنظر اپراتور و بدون مجوزهای لازم از طرف مرجع متولی حوزه فرکانس(رگولاتوری) و اپراتور صورت گرفته، می‌تواند یک منطقه را دچار اختلال کند و باعث هم‌پوشانی آنتن شود.»

اختلال در شعاع بالا
کریم بیگی به مواردی اشاره می‌کند که بعضی از افراد برای منزل یا محل کار خود که از آنتن‌دهی خوبی برخوردار نبوده، به‌طور غیرقانونی یک دستگاه ریپیتر را خارج از رادار سازمان تنظیم مقررات و خارج از رادار اپراتور به راحتی خریداری و نصب می‌کنند.
کارشناس ارتباطات و فناوری اطلاعات کارکرد این دستگاه را دریافت امواج یک دکل موبایل از یک منطقه و تکرار آن امواج در منطقه مورد نظر(خانه یا محل کار) می‌داند.
کریم بیگی تأکید می‌کند که «این تکرار وقتی خارج از طراحی اپراتور صورت می‌گیرد، باعث ایجاد اختلال در یک شعاع قابل توجه و به‌ویژه در ساختمان‌های اطراف می‌شود.»
او با اشاره به اینکه اپراتورها به‌خاطر ریپیترها با اختلال مواجه هستند، از عدم ‌برخورد با فروشندگان و استفاده‌کنندگان این دستگاه‌های غیرقانونی، طی سال‌های اخیر اظهار تأسف می‌کند.

استفاده غیرمجاز از جمرها
مدیرعامل شاتل موبایل، همچنین با اشاره به اینکه جمرها هم باعث اختلال شدید در سرویس تلفن همراه یک منطقه می‌شود، می‌گوید: «طی سال‌های اخیر مختل کننده‌های شبکه‌های همراه(jammer) به کرات در ابعاد و توان‌های مختلف، بدون استاندارد(حتی بدون استاندارد حد تشعشع) و بدون دریافت مجوز از رگولاتوری و اپراتورها، در اماکن مختلف(مناطق نظامی و انتظامی، سفارتخانه‌ها و حتی مدارس) مورد استفاده قرار گرفته‌اند.»
کریم بیگی موردی اشاره می‌کند که یک شرکت تجاری برای اینکه کارکنانش در هنگام کار، از تلفن همراه استفاده نکنند، اقدام به نصب جمر در ساختمان شرکت کرده بود.
این کارشناس با اشاره به اینکه ایران یکی از کشورهای سختگیر در حوزه حد تشعشع فرکانس است، در عین حال تأکید می‌کند که «هم جمرها و هم ریپیترها، اگر استانداردهای حوزه سلامت را نداشته باشند که ندارند، علاوه بر اینکه شبکه تلفن همراه یک منطقه را برای شهروندان مختل می‌کنند و علاوه بر اینکه در مواقع بحران باعث مخاطرات گسترده می‌شوند، در مواقع غیربحرانی هم با توجه به اینکه در حوزه توان و در حوزه فرکانس از استاندارد خاصی تبعیت نمی‌کنند و مجوزهای لازم را هم دریافت نکرده‌اند، حتما می‌توانند برای سلامت انسان‌ها خطرناک و مضر باشند».

چه باید کرد؟
کریم بیگی در پاسخ به این پرسش که آیا ریپیترها و جمرها قابل شناسایی و رهگیری هستند یا نه، می‌گوید: «امکان شناسایی آنها وجود دارد، اما رگولاتوری باید با خودروهای پایش که در سطح شهر می‌چرخند آنها را پیدا کند.»
او همچنین به کاربران موبایل توصیه می‌کند که درصورت اختلال شکایت کنند تا این دستگاه‌ها سریع‌تر شناسایی شود.
این کارشناس فناوری اطلاعات تأکید می‌کند که «فروش و استفاده از این دستگاه‌ها باید به‌عنوان یک جرم کیفری تلقی شود تا فضا برای فروشندگان و استفاده‌کنندگان این قبیل تجهیزات ناامن شود. این در حالی است که ظاهرا استفاده‌کنندگان این دستگاه‌ها، برای جمع‌آوری تجهیزات غیرقانونی، فقط اخطار می‌گیرند».