شهرداری طرف مردم باشد، نه پیمانکار

جرای برخی پروژه‌های عمرانی در بافت‌های فرسوده شهر نیازمند تملک اراضی و خانه‌هایی است که درون این بافت‌ها یا در حاشیه آنها قرار می‌گیرند. اغلب مالکان مایل به نوسازی هستند، اما اگر شرط این کار فروش خانه‌ها به شهرداری یا مجری پروژه باشد، نمی‌خواهند املاک خود را از دست بدهند. به گزارش همشهری، همیشه گفته می‌شود که قیمت این املاک در سال‌های بعد به‌شدت افزایش پیدا خواهد کرد و قیمت امروزی زمین با قیمتی که بعد از پایان نوسازی خواهد داشت، قابل مقایسه نیست. این، یکی از دلایل اصلی کاهش مشارکت مالکان در طرح‌های وسیع درون بافت فرسوده است. برخی هم چند وقت پس از فروش ملک خود، از کرده‌شان اظهار پشیمانی می‌کنند.
شهردار تهران در جمع شهرداران مناطق تهران در همین ارتباط با اشاره به خرید املاک از مالکان گفت: «ما می‌توانیم یک ملک را ارزان بخریم، اما می‌دانیم عاقبت این ملک چه می‌شود؛ زیرا در آن منطقه یک بارگذاری انجام خواهد شد.» علیرضا زاکانی گفت: «مثلا قرار است بین منطقه 17 و 18 حدود 8.5 تا 9کیلومتر باغ‌راه کشیده شود. این پروژه حتما روی فضای منطقه اثر دارد.» پروژه‌‌ای که زاکانی به آن اشاره کرد، طرح احداث باغ‌راه
حضرت فاطمه‌زهرا(س) در جنوب‌غربی تهران است. 8سال قبل در این پروژه عظیم ریل‌های راه‌آهن به زیر زمین منتقل شدند و محوطه بزرگ روی آنها که با ایجاد سقف بتنی مقاوم ساخته شده است، کاربرد فضای عمومی خواهد داشت. عرض این فضا نزدیک 30متر است و مساحت کلی آن به 27هکتار می‌رسد. در طول اجرای طرح قیمت املاک مجاور باغ‌راه تغییر کرد و پیش‌بینی می‌شود که درصورت بهره‌برداری کامل از آن به سرانه فضای سبز و فضاهای ورزشی و تفریحی 2منطقه افزوده شود. همین تغییرات باعث جلب توجه شهروندان به قیمت املاکی شد که در مجاورت طرح‌ها قرار می‌گیرد، اما مهم‌تر از آن بازآفرینی گسترده بافت فرسوده است که در آن مالک باید از زمین خود صرف‌نظر کند و آن را به فروش برساند.» شهردار تهران در این‌باره گفت: «چرا از مردم ارزان بخریم؛ درحالی‌که می‌دانیم 2سال بعد چه اتفاقی در این منطقه می‌افتد؟ پروژه ما به بهره‌‌برداری می‌رسد و مالک تا آخر عمر حسرت می‌خورد که کاش این چند متر زمین را نگه داشته و نفروخته بودم.»
زاکانی افزود: «در این مناطق محروم، املاک کوچک و 50متر یا کمتر است. در مقابل می‌توانیم آنها را دعوت به مشارکت کنیم به این صورت که به ازای این زمین، 2 سال آینده در همین‌جا به شما مسکن می‌دهیم. باید طرف مردم باشیم و شهرداری باید این نقش را ایفا کند.» او تأکید کرد: «کارآفرین یا سرمایه‌دار اگر می‌خواهد سود کند ما هم موافق هستیم و استقبال و همکاری می‌کنیم که از سود بهره‌مند شود، اما اصل مردم هستند.»

تخریب و رها‌سازی‌
بخش محروم دیگری از شهر که در بازدید‌های چند‌ماه اخیر شهردار مطرح شد، محله نفرآباد شهرری بود. از چند دهه پیش طرح‌های متعددی برای تخریب ساختمان‌های اطراف حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) اجرا شد تا طرح توسعه حرم و بازآفرینی بافت فرسوده را به نتیجه برساند، اما این کار تنها به تملک و تخریب حدود 40درصد از محله‌ منتهی شد. برخی از مالکان هم با مشاهده این شرایط از فروش خانه‌هایشان خودداری کردند. اکنون قسمتی از  این منطقه تبدیل به محلی برای تجمع معتادان شده است. مشکلات ناشی از بافت فرسوده هم پابرجاست، ولی اخیرا شهرداری راه‌حل‌هایی برای رفع مشکل و شروع بازسازی ارائه کرده است. شهردار تهران با بیان مشکلات مردم این قسمت از شهرری گفت: «الان در نفرآباد منطقه 20سال‌هاست که گویی مردم درون منگنه گرفتار شده‌اند. باید کسی که می‌‌‌خواهد مشارکت کند و در بارگذاری‌ها نقش داشته باشد، پولی دریافت کند تا بتواند برای مدتی خانه‌ای اجاره کند و بعد از پایان ساخت و ساز‌ها به محل خانه سابق خود برگردد.» او افزود: «باید کاری کنیم که از ابتدای شروع طرح جانمایی املاک هرکس و قدرالسهمش معلوم باشد. در این شرایط حتی اگر سهم نهایی او به اندازه 3دانگ نصف زمین اولیه مشخص شود، باز هم در آینده به‌اندازه 6دانگ زمین و شاید بیش از آن ارزش خواهد داشت.»

مشارکت مردم حرف اول را می‌زند
جعفر بندی‌شربیانی، عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران

برای آنکه کالبد شهر تغییر کند و چهره جدیدی در آن نقش ببندد، نیاز است تا شهروندان همراه با مسئولان شهری باشند و به قول‌هایی که به آنها داده شده اعتماد کنند. در این‌باره مشارکت مردم حرف اول را می‌زند؛ به‌طوری که می‌توان در ساخت‌وسازهای طرح تفصیلی و چه بسا پروژه‌های بزرگ‌تر از همراهی آنها بهره‌مند شد. مردم باید برای آبادانی به طرح‌های پیشنهادی ارائه شده از مسئولان و مدیران اعتماد کنند. ساکنان محله نفرآباد در شهرری حدود 3دهه با طرح‌های مختلف به دوره‌های بعدی ارجاع داده شده‌اند و همین زمینه‌های بی‌اعتمادی را سبب شده است؛ درحالی‌که مردم باید باور کنند که در دوره کنونی مدیران برای حل مشکل آمده‌اند و قرار است مشکلات مرتفع شود. در این دوره قصد زیر سؤال بردن عملکرد دوره‌های قبل را نداریم و نگاهمان به جلوست، اما مردم باید اعتماد کنند و با افزایش اعتمادها، شاهد نتایج مطلوب خواهیم بود. در این‌باره محله نفرآباد مثال خوبی است؛ چون این طرح در دوره‌های پیش مغفول ماند و به دوره‌های بعدی واگذار شد و اکنون مدیران با طرح‌های موضوعی و موضعی قصد تعیین‌تکلیف وضعیت‌ها را دارند و برای به نتیجه رساندن طرح نیاز به اعتماد و مشارکت داریم. حضور پیمانکار و حضور مردمی برای به ثمر نشاندن طرح هر دو لازم و ملزوم هستند و در‌واقع هیچ‌کدام نافی دیگری نیستند. مدیران نباید فراموش کنند که با هدف خدمت به مردم روی کار آمده‌اند و این باید سرلوحه کار قرار بگیرد. خوشبختانه همیشه مردم حامی طرح‌های پیشنهادی بوده‌اند و می‌توان گفت در همه مراحل و اجرای طرح‌ها از مسئولان جلوتر هستند و در بیشتر مواقع موتور محرکه موضوعات در 4دهه اخیر بوده‌اند. نمی‌توان نادیده گرفت که مردم همیشه در صف‌های اول و با اقتدار حامی بودند و برای مردمی که در طرح‌های ملی پیش‌قدم بوده‌اند، مشکلات محلی و منطقه‌ای معنایی ندارد.