بازی، با هم زیباست...

نیلوفر  ذوالفقاری

بیشترین خاطرات ما از دوران کودکی، به بازی‌ها و سرگرمی‌هایی برمی‌گردد که آن روزها خبر نداشتیم یا در حال یاد دادن مهارت‌های مختلف به ما هستند، یا قرار است همبازی‌هایمان را به بهترین دوستان زندگی‌مان تبدیل کنند اما بازی و سرگرمی چنان نقش مهمی در زندگی همه ما دارد که نمی‌توان آن را مختص دوران کودکی دانست. در هر سن و سالی که باشیم، یک بازی جذاب می‌تواند ما را به چالش بکشد، ذهنمان را قوی کند و اوقات مفرحی برایمان بسازد. این گزارش قرار است به ما بازی‌هایی را پیشنهاد دهد؛ بازی‌هایی متنوع از نوع کامپیوتری و موبایلی گرفته تا بازی‌های بومی و سنتی، بازی‌هایی برای بچه‌ها تا پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها. این پیشنهادهای بازی را، کارشناسان و فعالان این حوزه و افرادی مطرح کرده‌اند که درباره بازی و سرگرمی، دانش و تجربه مرتبطی دارند.

یک بازی برای دورهمی‌های خانوادگی

دکتر سیما فردوسی، روانشناس
برای انتخاب سرگرمی و بازی، باید به سن و سال افراد توجه کنیم. اگر یک دورهمی با حضور اعضای خانواده یا فامیل برپا باشد، انتخاب من برای سرگرمی، یک بازی آشنا مثل اسم‌و‌فامیل است. این انتخاب را به چند دلیل پیشنهاد می‌دهم؛ یکی اینکه این بازی به نوعی بازی فکری است و شرکت‌کنندگان را به فکر کردن وادار می‌کنند. حین بازی ناچاریم در حافظه خود جست‌وجو کنیم، بنابراین بازی در تقویت حافظه هم نقش دارد. جواب‌های بقیه شرکت‌کنندگان در بازی می‌تواند تا حدی بر اطلاعات عمومی ما اضافه کند. امتیاز این بازی هم این است که تقریباً از هر گروه سنی می‌توانند در آن شرکت کنند و چون یک بازی دسته‌جمعی است، با خنده و شوخی و هیجان همراه است که فضایی سرگرم‌کننده برای خانواده می‌سازد. پیدا کردن راهی برای کنار هم جمع شدن خانواده و وقت گذراندن با هم، مهارتی است که باید بر آن تمرکز کنیم و بازی مناسب، یکی از بهترین راه‌ها برای رسیدن به این هدف است.

یک بازی بومی ایرانی

صادق معصومی، کارشناس و مشاور 
از بین بازی‌های مختلف، یک بازی بومی را پیشنهاد می‌کنم. بازی «یه‌قل دو‌قل» یک بازی بومی ایرانی است که سال‌هاست در استان‌های مختلف بازی می‌شود و به اسم‌های مختلفی مانند پنج‌پنج یا سنگ‌چران شناخته می‌شود. این بازی با استفاده از 5سنگ انجام می‌شود، ترجیحاً 5سنگ کوچک و گرد را انتخاب کنید. این سنگ‌ها باید طوری باشند که همزمان در یک دست بازیکنان جا بگیرند. بازی‌های محلی مثل «یه‌قل‌دوقل» علاوه بر سرگرمی، مشارکت، شادابی و جنب‌وجوش را به دورهمی‌های کوچک خانوادگی برمی‌گردانند. پس بهتر است در جمع‌های کوچک خود این بازی را فراموش نکنیم. این بازی اهداف آموزشی نیز دارد.   هنگام انجام این بازی فرد یاد می‌گیرد که هرچه بهتر دستان خود را کنترل کند و از آنها استفاده کند. به این کاربرد تقویت هوش حرکتی جنبشی می‌گوییم. این بازی محدودیت جنسیت و تعداد ندارد و همه از گروه‌های 2نفره تا حتی 6یا 7نفره می‌توانند این بازی را انجام دهند.

فوتبال؛ بازی محبوب همیشگی


بهمن هاشمی ،مجری تلویزیون
شاید انتخاب عجیب و غریبی به‌نظر نرسد اما فوتبال بازی محبوب و مورد‌انتخاب من است که همیشه از آن لذت می‌برم. هرچند حالا که از سال‌های جوانی گذشته دیگر خیلی هم راحت نیست پا به توپ شدن، اما هنوز هم اگر فرصتی دست دهد و با 5،4 نفر دیگر دور هم جمع شویم، دوست دارم بازی فوتبالی برپا کنیم و خودم هم درون دروازه می‌ایستم. به‌نظرم فوتبال علاوه بر اینکه ورزش است و به سلامت جسمی کمک می‌کند، به‌دلیل گروهی بودن و همکاری تیمی جذابیت دارد. شاید در نبود امکان بازی فوتبال، رفتن سراغ فوتبال‌دستی هم گزینه بعضی افراد باشد اما من چندان طرفدار فوتبال‌دستی نیستم. تا قبل از شیوع کرونا راحت‌تر از حالا می‌شد دور هم جمع شد و بازی راه‌انداخت. در دورهمی‌های خانوادگی، بازی‌های جمعی مثل اسم‌فامیل هم جذابیت دارند اما در نهایت انتخاب و پیشنهاد من فوتبال است که هم تماشای آن جذابیت دارد و هم پا به توپ شدن و بازی کردن آن.

دو نفر لازم است

فاطمه احمدنژاد،بازیکن حرفه‌ای ویدئوگیم (استریمر)
پیشنهاد من بازی ویدئویی It Takes Two است. این بازی نشان داد که خلاقیت در بازی‌های ویدئویی پایانی ندارد. بازی «دو نفر لازم است» یک بازی همکاری مشترک است که به‌صورت انفرادی قابل‌بازی نیست و حتماً باید دونفره آن را بازی کنید. داستان بازی در مورد پدر و مادر دختری است که در آستانه جدایی هستند اما اتفاقاتی باعث می‌شود که تبدیل به موجودات کوچکی شده و برای برگشتن به حالت اصلی خود تلاش کنند. چیزی که این بازی را متمایز می‌کند، نه داستان آن، بلکه طراحی مراحل خیره‌کننده است. هر بازیکن نقش یکی از والدین را بر عهده می‌گیرد و در تمام مراحل باید با همکاری یکدیگر معماها را حل کرده و از مراحل مختلف عبور کنند. گرافیک هنری بازی هم بسیار چشم‌نواز است و ترکیب آن با موسیقی باعث می‌شود بازیکن ساعت‌ها با این بازی سرگرم شده و ارزش تکرارپذیری بسیاری هم به بازی بخشیده است. این بازی جدا از انبوه جوایزی که دریافت کرده، برنده عنوان بهترین بازی سال هم شده است.

بردگیم‌ها؛ سرگرمی جمعی

امیر کیانی‌زاده، تولیدکننده بردگیم
بردگیم‌ها یا بازی‌های رومیزی کارتی به‌عنوان یک سرگرمی می‌توانند باعث جمع‌شدن افراد، مخصوصاً خانواده‌ها دور هم برای ایجاد تعامل و افزایش مهارت‌های مختلف شوند. در بازی «رسام» بازیکنان در نقش نقشه‌بردارانی بازی می‌کنند که باید نقشه سرزمین‌های شمالی را در اختیار ملکه قرار دهند. آنها در این راه باید از اقلیم‌های مختلف گذر کنند و با انواع هیولاها دست‌و‌پنچه نرم کنند. در این بازی، بازیکنان به‌صورت همزمان حرکت خود را انجام داده و سعی می‌کنند با استفاده از کارت‌های رو شده، بهترین الگوها را روی نقشه خود کشیده و بالاترین امتیازها را کسب کنند. از نکات مثبت این بازی می‌توان به تقویت قدرت تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و تمرکز در بازیکنان اشاره کرد. این بازی یکی از موفق‌ترین بازی‌های فکری در سطح بین‌المللی است که سال گذشته موفق به اخذ بسیاری از عناوین ازجمله بهترین بازی سال و بهتری بازی خانوادگی شده است.

یک بازی برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها

حامد نصیری، معاون پژوهش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای
بین بازی‌هایی که می‌توان برای گروه‌های سنی مختلف پیشنهاد داد، کمتر پیشنهادی را می‌بینیم که برای میانسالان و کهنسالان طراحی شده باشد. به همین دلیل قصد دارم یک بازی موبایلی برای پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها پیشنهاد دهم. نام این بازی «چل چلی» و یک بازی کاملاً هدفمند است. هدف این بازی این است که به میانسالان و کهنسالان کمک کند حین سرگرمی، گام‌هایی برای جلوگیری از زوال حافظه و قدرت شناختی خود بردارند. همانطور که می‌دانیم با ورود به میانسالی ممکن است نشانه‌های زوال حافظه بروز پیدا کند. این بازی توسط یک تیم تخصصی و حرفه‌ای با تحقیقات علمی ساخته شده تا زوال حافظه را در کاربرانش به تأخیر بیندازد. مراحل بازی به این ترتیب است که کاربران با گرفتن یک فهرست خرید و نشانی تحویل، بازی را شروع می‌کنند و مراحل لازم را طی می‌کنند تا بازی جلو برود. این بازی موبایلی در فضاهایی مانند کافه‌بازار در دسترس علاقه‌مندان است.

از گل‌کوچک تا بازی‌های آپارتمانی

علی فروتن، بازیگر و کارگردان
اگر انتخاب را به من واگذار کنید، پیشنهاد من همیشه بازی محبوب خودم، یعنی گل‌کوچک است؛ آن هم با توپ پلاستیکی دولایه، به همان راه و روشی که در دوران بچگی بازی می‌کردیم. چندان طرفدار بازی‌های سالنی نیستم و ترجیح می‌دهم در فضای باز بازی کنیم اما واقعیت این است که انتخاب بعضی بازی‌ها مثل همین گل‌کوچک، به شرایط جسمی هم بستگی دارد. وقتی سن و سالی می‌گذرد دیگر بازی‌هایی که دوندگی و جست‌وخیز دارد مثل سابق ممکن نیست. ضمن اینکه این روزها ما ناچاریم سراغ بازی‌هایی برویم که در آپارتمان بتوان بازی کرد. برنامه‌ای برای شبکه استانی اصفهان ساختیم که در آن، 40بازی با ساده‌ترین وسایل در دسترس و قابل انجام در آپارتمان آموزش داده شد. نام این برنامه «یک بازی ساده‌تر» بود. در این بازی بچه‌ها با وسایل دم‌دستی مثل لیوان یک‌بار مصرف یا توپ پلاستیکی و امثال اینها، بازی‌های ساده‌ای را انجام می‌دادند.

سرانگشتی؛ بازی مهارت‌ساز

ملیحه‌سادات یاالله ،مدیر وب‌سایت بازی‌دونه
اگر بخواهم برای خوانندگان همشهری یک پیشنهاد در حوزه بازی‌‌ داشته باشیم، پیشنهاد من، بازی فکری سرانگشتی است. این بازی برای افراد 4سال به بالا و حتی بزرگسالان کاملاً مناسب است. این بازی جزو گروه بازی‌های کاربردی محسوب می‌شود چون همزمان باعث افزایش تمرکز، سرعت‌عمل و مهارت‌های مربوط به‌دست می‌شود. این بازی شامل تعدادی صفحات پازلی است که باید طبق الگوی رنگ‌ها چیدمان شود. در نتیجه همزمان باید به کارت‌ها دقت کنیم؛ بنابراین مهارت‌های دیداری ما افزایش پیدا می‌کند. از طرف دیگر توجه طولانی به کارت‌ها، باعث افزایش قدرت تمرکز می‌شود. با انتخاب این بازی، سرعت عمل افراد هم بیشتر می‌شود چون بازیکن باید تلاش کند در زمان کمتری، کارت‌ها را تکمیل کند و هربار این کار را با سرعت بیشتری انجام دهد. جز این، این بازی هیجان زیادی به همراه دارد و آن را می‌توان به‌صورت انفرادی یا دونفره بازی کرد.