روی پیک ثبات

مریم سرخوش- خبرنگار

پس از گذشت یک‌سال و 3ماه، سرانجام ابتلای روزانه کرونا به زیر 2هزار نفر(1681) رسید و همزمان با آن تنها 3استان(تهران 9مورد، خراسان رضوی و فارس 6مورد) مرگ‌های بالاتر از 5نفر را ثبت کردند. آخرین خبرها حکایت از خروج تمام شهرهای کشور از وضعیت قرمز دارد و دراین میان تنها 8شهر در وضعیت نارنجی، 119شهر در وضعیت زرد و 321شهر در وضعیت آبی قرار گرفته‌اند. آخرین بار 16شهریور سال گذشته بود که ابتلای روزانه کرونا به کمتر از 2هزار نفر رسید. خروج کشور از وضعیت قرمز سبب شد تا رئیس پلیس راهور نیروی انتظامی از توقف اعمال جریمه‌های یک میلیون تومانی مربوط به محدودیت‌های کرونایی خبر دهد و بگوید که با توجه به اینکه هیچ شهری در وضعیت قرمز قرار ندارد، این جریمه دیگر اعمال نمی‌شود اما جریمه 500هزار تومانی مربوط به سفر به / از شهرهای نارنجی، همچنان برقرار است. به‌گفته تیمور حسینی، مبنای جریمه‌های کرونایی، براساس رنگ‌بندی شهرهاست و هنوز از جزئیات طرح قرنطینه هوشمند، بی‌خبرند. پیش از این، کمیته مقابله با کرونا، اعلام کرده بود که شهرها درصورت ابتلای بیش از 25نفر در روز به ازای 100هزار نفر، وارد وضعیت قرمز، درصورت ابتلای 10تا 24نفر، وارد وضعیت نارنجی و درصورت ابتلای یک تا 9نفر در روز، وارد وضعیت زرد می‌شوند. هم‌اکنون در کشور وضعیت نسبتا پایدار در شیوع کرونا گزارش می‌شود؛ روندی که از ابتدای آذر آغاز شده و با اینکه سویه اومیکرون در 63کشور شایع شده و در همسایگی ایران هم مواردی از آن دیده شده، اما هنوز در آمارهای ابتلای کشور تأثیری نداشته است. هرچند که به‌گفته کارشناسان ستاد ملی مقابله با کرونا، وضعیت فعلی شکننده است و اگر رعایت پروتکل‌های بهداشتی به بالای 64درصد نرسد، کشور دوباره با روند صعودی ابتلا مواجه می‌شود. براساس آخرین آمارهای رسیده به همشهری، متوسط میزان بستری در کشور، 5.23در هر صد هزار نفر است، اما میزان بستری در 15استان بالاتر از میانگین کشوری است، در میزان فوتی‌ها هم متوسط کشوری 6.81 در هر یک‌میلیون نفر اعلام شده که 17استان مرگ بیش از این عدد را ثبت کرده‌اند. از سوی دیگر واریانت جدید اومیکرون با قدرت سرایت‌پذیری چند برابری در مقایسه با سویه قبلی دلتا پشت مرزها به کشورهای همسایه رسیده است. به‌گفته کارشناسان مهم‌ترین بخش تداوم وضعیت فعلی کشور با عبور از پیک پنجم، رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی (بهداشت فردی، استفاده از ماسک، فاصله‌گذاری فیزیکی و رعایت تهویه مناسب) و تکمیل هرچه سریع‌تر پوشش واکسیناسیون 80تا 85درصدی است اما تنها در 3استان لرستان، همدان و آذربایجان‌غربی میزان رعایت‌ها 54تا 64درصد اعلام می‌شود و این عدد در دیگر استان‌ها کمتر از 53درصد است. کارشناسان نظام سلامت می‌گویند ثثبیت این وضعیت تنها با به تأخیر انداختن ورود واریانت جدید به کشور، افزایش نظارت و کنترل مرزها، رعایت پروتکل‌ها و تکمیل واکسیناسیون، رصد چرخش ویروس در جامعه با هدف مدیریت طغیان ویروس، امکانپذیر است.

نقشه کشوری میزان مرگ و بستری کرونایی در هفته دوم آذر

2عامل مهم برای  ماندن در وضعیت کنونی
براساس اعلام وزارت بهداشت درحال‌حاضر ۱۹ استان یا بدون مرگ بوده‌اند یا تنها یک مورد فوتی ثبت کرده‌اند. با اینکه اعلام‌ می‌شود وضعیت نسبتا باثبات و کاهشی ابتلا به کرونا در کشور وجود دارد، اما درباره اینکه چه باید کرد تا این وضعیت در فاصله زمانی کوتاه تغییر نکند و دوباره منحنی فوتی و ابتلا در کشور صعودی نشود، حمید سوری، اپیدمیولوژیست توضیحاتی به همشهری می‌دهد. او می‌گوید: «موضوعی که هم‌اکنون با آن مواجهیم، ناشی از روند نسبتا طبیعی است که در اپیدمی‌ها رخ می‌دهد، البته پوشش واکسیناسیون در کشور هم به سرعت افزایش پیدا کرده و اکنون نتایج آن را مشاهده می‌کنیم. اما با ورود واریانت‌های جدید دقیقا نمی‌دانیم در کجا قرار داریم و وضعیت ابتلا در جامعه چگونه است. این تغییر و تحرک جدید در دنیا هم رخ داده و با وجود عبور و مدیریت خوبی که درباره کرونا رخ داده و حتی ورزشگاه‌های آنها نیز بازگشایی شده بود اما با توجه به تغییرات اخیر در الگوی اپیدمی به‌دلیل شیوع واریانت جدید اومیکرون، شرایط اکنون به همان وضعیت قبل و سختگیری‌های گذشته برگشته است.» سوری با تأکید بر اینکه این وضعیت در چند هفته آینده در کشور ما هم رخ خواهد داد، ادامه می‌دهد: «ممکن است مرگ‌های کرونا به‌شدت قبل نباشد اما موارد ابتلا افزایش خواهد داشت. با افزایش موارد ابتلا هم بخشی از جامعه از فعالیت‌های روزمره و معمول حذف می‌شوند و این مسئله تأثیر کلی بر روند اجتماعی، اقتصادی و روانی جامعه خواهد داشت. بنابراین چیزی که می‌تواند ما را حداقل درباره وقوع دیرهنگام موج جدید ناشی از اومیکرون کمک کند، خرید زمان و به تأخیر انداختن ورود ویروس به کشور است.» به‌گفته این اپیدمیولوژیست، افزایش نظارت و کنترل مرزها برای محدود کردن ورود ویروس به کشور، جدی ‌گرفتن پروتکل‌های بهداشتی و رصد چرخش ویروس و واریانت جدید از عوامل خرید زمان و تثبیت این وضعیت است، چرا که در این وضعیت جامعه جهانی روش‌های مدیریت واریانت جدید کرونا را بهتر خواهد آموخت و می‌توان با یک نسخه بهتری با موج جدید مقابله کرد. او در توضیح بیشتر می‌گوید:‌ «به‌طور معمول در کشور ما با توجه به واریانت‌های جدید، تغییرات اساسی در اپیدمی براساس منطقه شیوع جهش‌های جدید صورت می‌گیرد. مثلا دلتا از شرق و هند، بتا از غرب و انگلیس وارد کشور شد و حالا اومیکرون هم از آفریقا و غرب کشور ممکن است به کشور وارد شود. ما همواره بایک تأخیر دو، سه ماهه، در ورود واریانت‌ها مواجهیم، مگر اینکه واریانت جدی و اساسی در کشور خودمان شناسایی شود که تاکنون چنین اتفاقی رخ نداده است».

کمیته واکنش‌سریع به‌زودی تشکیل می‌شود
حمید سوری، اپیدمیولوژیست با اشاره به شیوع گسترده اومیکرون، می‌گوید: «قطعا کرونای اومیکرون هم در چند هفته آینده گریبان ما را خواهد گرفت، بنابراین نباید نسبت به وضعیت کنونی ساده‌انگاری و عادی‌انگاری صورت بگیرد. دلخوشی به وضعیت کنونی استان‌ها و کاهش موارد بستری و مرگ‌ها به هیچ عنوان مورد تأیید نیست و نباید تصور کنیم که این روند نزولی حاکی از بهبود‌ وضعیت است و ثبات دارد. همان چیزی که در چند روز اخیر شاهد هستیم و این مسئله را تأیید می‌کند. ما در محدوده‌ای متوقف شده‌ایم و تناوب مختصر در ابتلا و مرگ داریم که تغییرات 20تا 30درصدی در روز را با کاهش یا افزایش موارد رقم زده است.» او همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا وضعیت استان‌هایی با آمارهای مرگ و بستری بیشتر از میانگین کشوری، خطرناک است یا کاهش این اعداد در روزهای آینده رقم خواهد خورد، هم توضیح می‌دهد:‌ «به این وضعیت «طغیان» گفته می‌شود و می‌تواند خطر بالقوه‌ای برای جامعه باشد. به همین دلیل بسیاری از کشورها، تیم‌های واکنش سریع به‌صورت محلی و منطقه‌ای را در اختیار دارند و کنترل مؤثر و به موقع نسبت به مهار این طغیان‌ها صورت می‌گیرد. اما در کشور ما تیم واکنش سریع به دلایل نامعلومی منحل شد و فرصتی که بتوانیم چنین طغیان‌هایی را به موقع شناسایی کنیم از دست رفته است. هر چند اکنون ستاد ملی مقابله با کرونا لزوم این کار را تشخیص داده و قرار است به‌زودی کمیته واکنش سریع شکل بگیرد».

وضعیت شکننده است؛ واکسیناسیون باید تکمیل شود
مهرناز رسولی‌نژاد، عضو کمیته علمی کشوری کنترل و مقابله با کرونا هم با تأکید بر اینکه وضعیت کنونی شکننده است، به همشهری می‌گوید: «براساس بررسی‌های صورت گرفته اکنون آمار بستری و مرگ در بسیاری از استان‌های کشور روند صعودی چندانی ندارد، اما نکته مهم اینجاست که این وضعیت با توجه به کامل‌نشدن پوشش واکسیناسیون و کاهش رعایت پروتکل‌ها شکننده است. به‌ویژه اینکه آمار بستری‌ و فوتی در برخی استان‌ها هنوز بالاتر از میانگین کشوری است.» عضو هیأت علمی گروه عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران به تأثیر رعایت پروتکل‌های بهداشتی بر شرایط فعلی شیوع کرونا اشاره می‌کند و می‌گوید: «تمام تأکید کمیته علمی مقابله با کرونا، رعایت پروتکل‌های بهداشتی است، باید میزان رعایت پروتکل‌ها به عدد بالاتر از 64درصد برسد. این در حالی است که ما با عادی‌انگاری‌ها مواجهیم و این مسئله را می‌توان در تشکیل تجمعات دید که همچنان مرکز اصلی انتشار آلودگی و انتقال بیماری‌اند.» او ادامه می‌دهد: «توجیه افراد برای حضور در این تجمعات ازجمله مراسم شادی و عزاداری تزریق 2 دوز واکسن است، اما باید به این نکته توجه داشت که هنوز چند میلیون نفر از جامعه هدف واکسینه نشده‌اند؛ بنابراین تجمعات همچنان خطرآفرینند. واکسینه نشده‌ها به‌شدت در معرض ابتلا به فرم شدید بیماری هستند و می‌توانند منجر به انتقال ویروس به افراد واکسینه شده هم باشند. از سوی دیگر در هیچ‌یک از مطالعات واکسیناسیون عنوان نشده که واکسن‌زدن مانع ابتلاست؛ به همین دلیل با وجود تکمیل پوشش واکسیناسیون هم باید رعایت پروتکل‌ها مورد توجه باشد.» به‌گفته رسولی‌نژاد، پیک‌های متعدد در کشور منجر به کسب تجربه، هم برای کادر درمان در مواجهه با بیماری و هم برای مردم در رعایت هر چه بهتر پروتکل‌ها شده است:‌ «برای اینکه وضعیت ثبات در کشور را حفظ کنیم مردم باید همکاری کنند. واکسن‌ها هم تا اندازه‌ای مؤثر هستند، اما این مسئله هنوز به‌صورت قطعی نیست.» او معتقد است ایران نیز مانند دیگر کشورها ورود این ویروس را تجربه خواهد کرد و احتمالا با توجه به قدرت بیشتر سرایت‌پذیری اومیکرون نسبت به واریانت قبلی یعنی دلتا، افزایش موارد ابتلا هم وجود خواهد داشت؛ به همین دلیل همچنان تأکید بر رعایت پروتکل‌ها و تکمیل هرچه سریع‌تر واکسیناسیون از سوی واکسینه نشده‌ها‌‌‌ست.