بازگشت ثبات به اقتصاد در دوره شهیدرئیسی

سیدمصطفی موسوی‌نژاد؛ کارشناس اقتصاد

  دولت سیزدهم در حالی کار خود را شروع کرد که نرخ تورم به روایت بانک مرکزی به 59.3درصد در شهریور 1400رسیده بود که بالاترین نرخ تورم در 80سال اخیر بود. نرخ رشد نقدینگی در مهر 1400به 42.8درصد رسیده بود که رکورد پس از انقلاب شکسته شده بود. نرخ فقر به‌شدت افزایشی شده و به بالای 30درصد رسیده و 9میلیون نفر به جمعیت فقرای کشور افزوده شده بود.
شهیدرئیسی در سال 1400در چنین شرایط اقتصادی ریاست‌جمهوری را تحویل گرفت. از مهم‌ترین خصوصیات شهیدرئیسی، مردمی بودن بود که به‌شدت دغدغه مردم را داشت. وی در نخستین روزهایی که بر صندلی ریاست‌جمهوری نشست، برای حل بحران کرونا وارد میدان شد. تماس با رئیس‌جمهور چین به‌منظور واردات واکسن کرونا برای رفع شرایط بیماری در کشور، شروع خدمت به مردمی بود که سال‌ها در حال رنج بردن از بیماری کرونا از یک‌سو و وصل کردن واردات واکسن کرونا به FATF از سوی دیگر بودند. این اقدام مؤثر واقع شد و به‌سرعت تعداد فوتی‌ها کاهش یافت و کشور به حالت طبیعی برگشت.
سپس شهیدرئیسی شروع به اقدامات اساسی برای حل یک به یک معضلات طولانی‌مدت کشور کرد. این امر نیاز به تغییر ریل دادن در حوزه‌های مختلف داشت.
 در سیاست خارجه تغییر ریل داده شد. نتیجه آن، افزایش فروش نفت، عضویت در شانگهای و بریکس، رشد چشمگیر تجارت با همسایگان و رکوردشکنی مبادلات تجاری و رکوردشکنی ترانزیت خارجی کشور بود.
هر چند در ساخت 4میلیون مسکن توفیق حاصل نشد، اما رشد تولید مسکن پس از سالیان طولانی مثبت شد،‌ دوباره ساخت‌وساز مسکن در حال رونق گرفتن بود و فرآیند ساخت حدود 2.5میلیون مسکن آغاز شد. در این دوره توجه ویژه‌ای به فقرا شد و یارانه نقدی از 45هزار تومان به  400-300هزارتومان افزایش پیدا کرد. برای مادرانی که باردار بودند یا کودکان زیر 5سال داشتند و در دهک‌های پایین بودند، یارانه جداگانه‌ای درنظر گرفته شد. درمان کودکان زیر 7سال رایگان شد. کالابرگ الکترونیک راه‌اندازی شد و 120هزارتومان یارانه مازاد برای کسانی که از کالابرگ الکترونیک استفاده کردند، درنظر گرفته شد. تلاش ویژه‌ای برای احیای کارخانجات و کارگاه‌ها صورت پذیرفت که منجر به احیای چیزی بیش از 8هزار واحد شد. مجموعه این اقدامات بود که در کاهش فقر مؤثر افتاد؛ به‌گونه‌ای که به گزارش بانک جهانی باعث کاهش 6.5میلیون نفری جمعیت فقرا در ایران شد.
تغییر ریل بعدی، حرکت از سمت نوسانات شدید اقتصادی به سمت ثبات بود. در دهه 90ما هم با رشد 10درصدی اقتصاد مواجه بودیم و هم با رشدهای منفی و سنگین اقتصادی. سرمایه‎گذاری در برخی سال‌ها به‌شدت مثبت و در برخی سال‌ها به‌شدت منفی بود. فروش نفت در برخی سال‌ها بیش از 2میلیون بشکه بود و در برخی مواقع تا 200هزار بشکه کاهش می‌یافت. این نوسانات شدید، برای اقتصاد کشور سم خالص است و سرمایه و سرمایه‌گذار را فراری می‌دهد، مردم را آزار می‌دهد و در نتیجه اقتصاد کشور را به هم می‌ریزد.
با روی کار آمدن شهیدرئیسی شاهد یک ثبات در حوزه‌های مختلف اقتصاد کلان بودیم. منشأ اصلی این ثبات، اعتقاد او به حل مشکلات از طریق توجه و اتکای به داخل بود. او مشکلات کشور را به خارج حواله نمی‌داد، همه‌‌چیز را بند مذاکرات نمی‌کرد؛ لذا تلاش برای حل مشکلات از داخل کشور را بیش از پیش ارتقا داد. نتیجه آن، این شد که فروش نفت به یک محدوده با ثبات در حدود 1.5میلیون بشکه در روز رسید. رشد اقتصادی به روایت بانک مرکزی، در محدوده 4تا5درصد تثبیت شد. سرمایه‌گذاری در این سال‌ها مثبت و مداوم بود. تجارت خارجی کشور به سمت بهبود، روند با ثباتی به‌خود گرفته بود. نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی که در ابتدای دولت بالای 40درصد بود، با روندی آرام و با ثبات کاهشی شد و به کانال 20درصد بازگشت.  شهیدرئیسی حد جدیدی از مدیریت و مسئولیت را در کشور تعریف کرد. مشخص شد کسی که در جایگاه ریاست قوه مجریه می‌نشیند می‌تواند مجموعه این خصوصیات علمی و عملی را در کنار هم داشته باشد. او به روایت رهبر انقلاب چه به‌لحاظ کیفی و چه به‌لحاظ کمی در مسئولان پس از انقلاب کم‌نظیر بود. شخصیت جامع‌الاطرافی بود و دوره او را بی‌شک می‌توان با دوره کوتاه و 3ساله امیرکبیر مقایسه کرد. در نهایت نیز در مسیر خدمت به مردم، جانش را از دست داد و در ذهن مردم ماندگار شد. یادش گرامی!