تهران من/ فصل خوب چنارستان
سارا کریمان
پاییز در رقص برگ‌های چنار غایت می‌یابد. اگرچه هر سبزی خزان می‌گیرد، چنار نمادِ کمال‌یافته گردش ایام است؛ یگانه‌ای که در جمع معنا می‌یابد.
کاشت درختان چنار در تهران به دوران ناصرالدین شاه برمی‌گردد، که از این میان چنارهای باغ امین‌السلطان، باغ فردوس و چنارهای تنومند داخل ارگ سلطنتی مثال‌زدنی است. لذا چنار به یکی از نمادهای هویتی شهر تهران بدل شده است. تعدد و زیبایی‌ای که چنارها به معابر و باغ‌های این شهر بخشیده‌اند موجب شده است تهران را «چنارستان» نیز بنامند؛ چنارهای بلند‌قامتی که بر معابر سایه می‌افکنند و خنکایی را در میان آفتاب نیم‌روزی پدید می‌آورند. اهمیت چنار در باور و فرهنگ عمومی تا بدانجاست که چندین محله ازجمله هفت‌چنار وپاچنار با تأثیر از این درخت نامگذاری شده‌اند. علاوه بر این برخی از چنارها در تهران مقدس بودند که معمولا در جوار امامزاده‌ها قرار داشتند و درختانی کهن و تنومند بودند، زائران این چنارها را تزئین می‌کردند و ادعیه و دخیل به آن می‌بستند و در کنارش شمع روشن می‌کردند. چنار امامزاده‌صالح از آن جمله بود. چنار امامزاده‌یحیی احتمالا کهنسال‌ترین شهروند تهران است. مشهور‌ترین چنارهای تهران مربوط به خیابان ولیعصر است که طویل‌ترین خیابان خاورمیانه به شمار می‌رود. در حاشیه این خیابان که از میدان راه‌آهن آغاز می‌شود و به میدان تجریش ختم می‌شود درختان چنار قد علم کرده‌اند. این خیابان در ادوار مختلف تغییر و توسعه یافت؛ ولی ابتدا مسیری برای اتصال کاخ مرمر به کاخ سبز در سعدآباد بود. امروزه امتداد چنارهای کهن در سعدآباد تا مسیر کاخ سبز، گواه این مسئله است. قدمت و اهمیت فرهنگی خیابان ولیعصر تا حدی است که امروزه پایگاهی برای مطالعه ابعاد گوناگون آن و موزه‌ای با عنوان موزه خیابان ولیعصر تاسیس شده است. سهم زیادی از خاطرات جمعی، رویدادهای فرهنگی- اجتماعی و بسیاری از اماکن عمومی مهم در این خیابان واقع شده است و چون کالبدی جاندار پذیرنده و انعکاس‌بخش تحولات و تغییرات مختلف اجتماعی است که در قامت تحولات شهری حلول می‌یابد. بسیاری از نخستین‌ها و قدیمی‌ترین‌ها در خیابان ولیعصر پدید آمدند. پاییز، تهران باز چنارستان می‌شود و احوال درختانش بیش از پیش به‌چشم می‌آید، اگرچه پاییز فرایندی طبیعی است اما در خیابان ولیعصر در یک روز بارانی اوایل آبان پاییز رخ می‌دهد؛ همان روزی که درخت‌ها برگ‌های سست‌شان را به‌دست باد می‌بخشند.
در همینه زمینه :
