زنگ واکسن

مریم سرخوش- خبرنگار

«قرار پنجشنبه 10 صبح، ورزشگاه تختی.» علی و حسین و مصطفی، پنجشنبه صبح مقابل مرکز واکسیناسیون ورزشگاه تختی، با هم قراری داشتند تا واکسن بزنند؛ نوجوانان 17 ساله‌ای که اگر مدارس باز شود، امسال باید پشت نیمکت‌های کلاس‌ دوازدهم بنشینند.
 از اواخر هفته گذشته واکسیناسیون افراد زیر 18سال در مراکز تزریق واکسن شروع شد؛ مراکزی که از صبح پنجشنبه گذشته پر از دانش‌آموزان 15تا 18ساله‌ای بود که به‌تنهایی یا همراه با خانواده‌هایشان به مراکز آمده بودند تا واکسن بزنند. با اینکه به تأکید مسئولان قرار بود واکسیناسیون این گروه سنی با ورود واکسن‌هایی در محموله‌های مجزا صورت بگیرد، اما از هفته گذشته گروه‌ سنی زیر 18سال هم همان واکسن سینوفارم بزرگسالان را دریافت کردند و در آمار ۳۴میلیون و ۷هزارو ۳۸۰نفر دوز واکسن تزریق شده در کشور قرار گرفتند. براساس اعلام وزارت بهداشت تا ظهر دیروز ۴۹میلیون و ۱۰۰هزار و ۶۷۲دوز واکسن تزریق شده که از این میزان، ۱۵میلیون و ۹۳ هزار و ۲۹۲ نفر هر دو دوز را دریافت کرده‌اند. گزارش میدانی همشهری از 4مرکز واکسیناسیون نشان می‌دهد، با ورود چندین محموله واکسن، دیگر خبری از صف‌های طولانی برای تزریق واکسن نیست و مراجعه‌کنندگان در کمتر از 10دقیقه واکسن دریافت می‌کنند. حالا دیگر تنها انتظار برای گروهی که به‌تازگی به جمع دریافت‌کنندگان واکسن اضافه شده‌اند، اعلام زمان بازگشایی مدارس است؛ هر چند که به‌گفته علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا تنها زمانی اجازه بازگشایی مدارس داده می‌شود که سلامت معلم و دانش‌آموزان تأمین شود: «برای بازگشایی مدارس تأکید بر تزریق واکسن نداریم. باید ایمن‌سازی والدین، معلمان و حتی رانندگان سرویس انجام شود و بازگشایی مدارس رابطه‌ای با واکسینه‌شدن دانش‌آموزان ندارد.» با اینکه هنوز واکسیناسیون برای افراد زیر15سال آغاز نشده، اما دانش‌آموزان زیر 15سال هم به مراکز واکسیناسیون مراجعه می‌کنند تا واکسن دریافت کنند، اما دست خالی برمی‌گردند.

خانه‌نشینی خسته‌مان کرده، آموزش مجازی بی‌کیفیت است
صبح پنجشنبه نوجوانان زیر 18سال ایستاده در صف واکسن مرکز واکسیناسیون ورزشگاه شهیدتختی در شرق تهران، هیجان‌زده منتظرند. «تزریق واکسن به گروه سنی ما نباید فقط برای بازگشایی مدارس باشد، به هر حال سن ابتلا کم شده و ما هم در خطریم.»؛ این را دختر نوجوانی که دانش‌آموز کلاس یازدهم است به همشهری می‌‌گوید. «واقعا آرزو داشتم که مهر مدارس باز شود، اما تا همین چند روز پیش امیدی نداشتم و فکر می‌کردم امسال هم باید آموزش مجازی را تحمل کنم، اما حالا با واکسیناسیون 12تا 18ساله‌ها، منتظر زمان تزریق واکسن بودم.» آنها یک گروه 5نفره هستند که صبح پنجشنبه قرارشان را مقابل مرکز واکسیناسیون ورزشگاه تختی گذاشتند؛ قراری برای تزریق واکسن؛ «از اینکه بعد از تزریق واکسن، از یک‌ماه دیگر دوباره می‌توانیم کنار هم باشیم، احساس خوبی داریم.» آنها پس از یک سال، از بازگشتن به مدرسه خوشحالند؛ «احتمالا از اواسط آبان شرایط بازگشت به مدرسه فراهم خواهد شد.» در سوله مدیریت بحران الزهرا هم تعداد زیادی افراد کم‌سن در صف‌ها ایستاده بودند. برخی از آنها نگران عوارض تزریق واکسن بودند، اما برای بازگشت به مدرسه، ترس را به جان خریده‌اند. یکی از آنها مصطفی‌ است. او می‌گوید: «خانه‌نشینی خسته‌مان کرده، دلمان برای معلم‌ها و هم‌کلاسی‌هایمان تنگ شده. آموزش از راه دور خیلی خسته‌‌کننده است.» او می‌گوید واکسن می‌زند تا جان کسی را به خطر نیندازد؛ «می‌دانم که اگر کرونا بگیرم، شاید خیلی حالم وخیم نشود، اما ممکن است ناقل باشم و دیگران را در معرض خطر قرار دهم. همه باید واکسن بزنیم.» او درباره تمایل دیگر دوستانش برای تزریق واکسن هم حرف‌هایی می‌زند: «چند نفر از دوستانم هستند که با وجود اصرارهای من هیچ علاقه‌ای به تزریق واکسن ندارند و می‌گویند اگر واکسن بزنند ممکن است بیمار شوند یا حتی بمیرند، اما اگر قرار بود اتفاقی بیفتد برای این همه آدمی که واکسن زده‌اند، می‌افتاد.» او می‌گوید در میان دوستانش بیشتر کسانی که تمایلی به تزریق واکسن ندارند، همان‌هایی هستند که پدر و مادرشان هم واکسن تزریق نکرده‌اند. بیشتر آنها که در نوبت تزریق واکسن بودند، فکرش را هم نمی‌کردند به این زودی‌ها وقت واکسیناسیون گروه سنی‌شان برسد. «برادر من 28ساله است و تا همین چند روز پیش نوبتش نشده بود. ما که دیگر اصلا جزو گروه‌های از ابتدا تعیین شده برای واکسیناسیون عمومی نبودیم و تصورم این بود که امسال هم باید کلاس مجازی داشته باشیم.»‌ این را مهتاب 16ساله می‌گوید و ادامه می‌دهد: «یک سال در خانه بودیم و درس خواندیم، اما واقعا کیفیت خوبی نداشت.» با مجاز شدن تزریق واکسن برای متولدان 1385به قبل، حالا جمعیت بیشتری از این گروه سنی در صف‌ها دیده می‌شوند.

اصرار برای تزریق واکسن
مرکز واکسیناسیون خودرویی ورزشگاه آزادی هم شرایط مشابهی با مراکز دیگر داشت. شیرین، متولد سال 87است و به متصدی اصرار می‌کند ثبت‌نامش کند: «می‌دانم متولدان 85به قبل را واکسن می‌زنند، اما من امسال کلاس هشتمی هستم و تصور کردم شاید برای ما هم واکسن تزریق کنند. امسال درس‌هایمان سخت‌تر شده و سال گذشته هم با بدبختی گذشت. خودم فکر می‌کنم از سال اول دبیرستان هیچ‌چیزی یاد نگرفتم و اگر بخواهم به یادگیری‌هایم نمره بدهم، تنها 20درصد از آن چیزی را که باید، یاد ‌گرفته‌ام. به همین دلیل بهتر است که ما هم زودتر واکسن بزنیم و به مدرسه برگردیم.» او حرف‌های دیگری هم می‌زند: «از همان اول هم گفتند که 12تا 18سال را با هم واکسینه می‌کنند، اما حالا ما را جدا کرده‌اند؛ البته مسئول مرکز می‌گوید چند روز دیگر واکسیناسیون ما هم شروع خواهد شد.» چند نوجوان دیگر هم آمده‌اند و همین وضعیت را دارند؛ هر چند که به پاسخ منفی مسئولان مرکز می‌خندند و با شوخی می‌گویند: «انگار امسال هم مدرسه بی‌مدرسه.»
 
والدین: نگرانیم
دانش‌آموزان با خانواده‌هایشان آمده‌اند، اما به پدر و مادرها برای ورود به مراکز اجازه داده نمی‌شود. آنها بیرون از مراکز در انتظار فرزندانشان ایستاده‌اند. «نگران تزریق واکسن به فرزندانتان هستید؟» پدر و مادری که مقابل مرکز واکسیناسیون کردستان ایستاده‌اند، پاسخ می‌دهند: «نگرانی طبیعی است، اما  نمی‌توان تا آخر عمر در این شرایط زندگی کرد، در تمام کشورها واکسیناسیون در حال انجام است. اگر واکسن باعث می‌شود تا به حالت عادی زندگی برگردیم؛ بنابراین باید همه بزنند.» مادر یکی از دانش‌آموزان هم می‌‌گوید: «خوب است که فرزندانمان واکسن می‌زنند، حداقل دیگر نگران وخامت حالشان درصورت ابتلا نخواهیم بود. خواهرزاده 20ساله‌ام را به‌دلیل ابتلا به کرونا از دست دادم، کاش واکسن هم به او می‌رسید.» بیشتر آنهایی که در مقابل این مرکز ایستاده بودند، امید به بهبود شرایط با کاهش شیوع کرونا و بازگشت فرزندانشان به مدارس را دارند؛ هر چند که هنوز برنامه‌ای برای بازگشایی مدارس وجود ندارد: «امیدواریم زودتر مدرسه‌ها باز شود، در گروه مدرسه هم اعلام کرده‌اند؛ پس از واکسیناسیون تمام بچه‌ها، زمان بازگشایی مدارس هم اعلام می‌شود.» با اینکه گروه سنی برای تزریق واکسن اعلام شده، اما تعدادی از والدین فرزندان کوچک‌شان را آورده‌اند به این امید که بتوانند برای آنها هم واکسن تزریق کنند. مادر یک پسر متولد سال88 به همشهری می‌گوید: «دخترم داخل است و منتظریم واکسنش را تزریق کند، هر قدر اصرار کردیم برای پسر کوچکم هم واکسن بزنند، قبول نکردند. امیدواریم زودتر نوبت تزریق واکسن به بچه‌های کم‌سن‌تر هم برسد. یک سال و نیم است که روزهای بدی داریم. تیرماه، خانوادگی کرونا گرفتیم و حال همسرم بسیار وخیم شد. هزینه زیادی برای درمان کردیم. دلم نمی‌خواهند فرزندانم دوباره آسیب ببینند.»

ماهانه 200، 300هزار تومان پول اینترنت می‌دهیم
 پدر یکی از دانش‌آموزان در مرکز واکسیناسیون تختی هم از وضعیت اقتصادی نگهداری بچه‌ها در خانه می‌گوید: «اصلا نباید این گونه به ماجرا نگاه کرد که چون بچه‌ها در خانه هستند، خرج کمتری دارند، ماهانه 200، 300هزار تومان پول اینترنت پرداخت می‌کنیم. همان اول شیوع کرونا با اعلام آموزش از راه دور، 2گوشی تلفن همراه به قیمت 4میلیون تومان برای فرزندانم خریدم تا بتوانند در کلاس‌ها شرکت کنند.» یکی دیگر هم به آسیب‌های روحی در خانه ماندن اشاره می‌کند: «ماندن در خانه برای بچه‌ها آنقدر سخت است که باید برای جلوگیری از آسیب‌های روح و روانی، بیشتر از زمانی که می‌توانستند بیرون بروند، خرج کنید.» نکته جالب دیگر آگاهی والدین نسبت به ضرورت رعایت پروتکل‌ها در مدارس است و اینکه با بازگشایی مدارس نباید این وظیفه را تنها روی دوش مدارس انداخت. یکی از والدین در این‌باره می‌گوید: «با 2پسر 16 و 18ساله‌ام آمده‌ام، اما از صبح مدام به آنها می‌گویم که واکسن به‌معنای تمام شدن کرونا نیست و زمان مدرسه رفتن باید به‌شدت مراعات کنند. در این‌باره هم معتقدم که نباید تمام مسئولیت حفاظت از دانش‌آموزان را برعهده مدرسه و وزارت بهداشت انداخت. خود ما باید به فرزندان‌مان خیلی موارد را آموزش دهیم و آنها را آگاه کنیم.»

بازگشایی مدارس، برخی کاسبی‌ها را رونق می‌دهد
برخی دیگر هم معتقدند که واکسینه شدن بچه‌ها و بازگشت‌شان به مدرسه می‌تواند منجر به رونق گرفتن کسب‌وکارها شود. مرد جوانی در این‌باره توضیح می‌دهد: «من سرویس‌کار مدرسه هستم و یک‌سال بیکار بودم. خیلی از دوستانم وضعیتی مشابه من دارند و به‌دلیل تعطیل شدن مدارس کارشان را از دست داده‌اند یا رونقی در کسب‌وکارشان نداشتند.»‌ یکی دیگر از والدین هم محروم ماندن 12درصد دانش‌آموزان ایرانی از دسترسی به فضاهای مجازی و شبکه‌های اینترنتی در سال تحصیلی را آمار ناراحت‌کننده‌ای می‌داند؛ «بازگشایی مدارس موضوع مهمی است. ما به نسل اجتماعی و آموزش‌دیده نیاز داریم. حتی یونیسف هم یک تابلوی ساعت‌شمار از میزان ساعاتی که دانش‌آموزان جهان از زمان شیوع کرونا به‌خاطر تعطیلی در مدارس حضور نداشته‌اند، در سازمان ملل نصب کرده و شعار و اصرارش بر بازگشایی سریع و البته ایمن مدارس است؛ عددی که به 2تریلیون ساعت هم رسیده و نشان می‌دهد که بچه‌ها چقدر زمان را برای درس خواندن از دست داده‌اند.» او که به‌گفته خودش معلم دبیرستان است در پاسخ به این سؤال که آیا خبری درباره زمان بازگشایی مدارس به معلمان اعلام شده، می‌گوید: «هنوز که خبری نیست، اما فکر می‌کنم مدتی پس از تزریق 2دوز واکسن، بچه‌ها به‌تدریج به مدارس برگردند.» این معلم به روزهای سخت یک‌سال بدون حضور در مدرسه و آموزش آنلاین هم اشاره می‌کند: «برای من به‌عنوان یک معلم سال سختی بود و فرزند خودم و سایر دانش‌آموزان هم همین شرایط را داشتند. به هیچ‌وجه آموزش مجازی را دوست ندارم و اعتقاد دارم که یک‌سال را بیهوده سپری کردیم؛ چراکه کیفیت آموزش به‌شدت پایین بود و احتمالا در ماه‌های آینده هم وضعیت سختی را برای به‌روز کردن اطلاعات دانش‌آموزان خواهیم داشت.   تعداد قابل‌توجهی از دانش‌آموزان، آموزش ضعیفی داشته‌اند، اما با وجود همه این سختی‌ها تمام خواسته ما بازگشایی مدارس با واکسیناسیون کامل دانش‌آموزان است.»

آرامش در مراکز واکسیناسیون
در مراکز واکسیناسیون، آرامش نسبی برقرار است. دیگر از آن صف‌های طولانی و عجیب و سر و دست شکستن‌ها برای تزریق واکسن خبری نیست. تمام گروه‌های سنی اعلام شده، در صف‌ها ایستاده‌اند تا نوبت‌شان شود. آنها در کمتر از 10دقیقه واکسن دریافت می‌کنند و می‌روند. هر چند که به‌گفته یکی از مسئولان این مراکز در برخی ساعت‌ها، جمعیت بسیار بالاست، اما با توجه به 24ساعته شدن واکسیناسیون، شلوغی و صف‌های طویل گذشته دیگر وجود ندارد. رضا ترابی‌خراجی، مدیر مرکز واکسیناسیون مستقر در ورزشگاه تختی درباره افزایش مراجعات با وجود حذف محدودیت‌ سنی و آغاز واکسیناسیون دانش‌آموزان به همشهری می‌گوید: «یکی از نکات جالب تغییر در مراجعات برای واکسیناسیون با 24ساعته شدن این مرکز رقم خورد و از همان شب اول ما 7شب به بعد با مراجعه قابل‌توجهی از مردم مواجه شدیم. استقبال از واکسیناسیون شبانه خوب بود و مردم به‌صورت خانوادگی برای تزریق واکسن مراجعه می‌کنند.» به‌گفته ترابی‌خراجی با مراجعه نوجوانان برای واکسن شور و نشاطی بر مراکز واکسیناسیون حاکم شده؛ آن هم به این دلیل که در همین مدت کوتاه هم استقبال خوبی از سوی آنها وجود داشته است: «برای ما و عوامل واکسیناتور مرکز این اتفاق جالبی است که بچه‌ها اینقدر در واکسن زدن پیشقدم هستند. امیدوارم این اشتیاق در گروه‌هایی که واکسن نزده‌اند هم ایجاد شود. از چند روز پیش طرح ضربتی تزریق واکسن در تهران آغاز شده و با توجه به اینکه قرار است بسیاری از خدمات اجتماعی تنها در ازای داشتن کارت واکسن ارائه شود، امیدواریم مردم با هدف ایمنی خودشان و کل جامعه نسبت به تزریق واکسن اقدام کنند.»‌ به‌گفته یکی از واکسیناتورها هم واکسن زدن به بچه‌ها در یکی، دو روز اخیر شرایط جالبی داشته و متفاوت از بزرگ‌ترها بوده است: «در تمام مدتی که اینجا حضور دارم و در مواجهه با افراد بزرگسال اتفاقاتی دیدم که اصلا درباره نوجوان‌ها وجود نداشت. واکسن زدن به بچه‌ها حتی چند ثانیه هم طول نمی‌کشد، هیچ‌چیزی نمی‌پرسند و در آرامش واکسن می‌زنند و می‌روند. بیشترشان حتی اصراری ندارند که از واکسن زدن‌شان عکس بیندازند. ما قبل از تزریق باید به سؤالات بی‌شمار بزرگسالان پاسخ دهیم، اما برای افراد کم‌سن این اتفاق نمی‌افتد.»