سوگند‌هشتمین رئیس‌جمهور

امیرمحمد حسینی- خبر‌نگار

 مراسم تحلیف سیدابراهیم رئیسی امروز، چهاردهم مرداد‌ماه، همزمان با صدور فرمان مشروطیت برگزار می‌شود. او امروز سوگند یاد می‌کند که «پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی» باشد و «همه استعدادها و صلاحیت خویش را» ‌در راه ایفای مسئولیتی که به‌عهده گرفته است، به‌کار گیرد. در این مراسم که ساعت 17 امروز برگزار خواهد شد، 115مقام رسمی از 73کشور جهان نیز مهمان این مراسم هستند که از میان آنها ۱۰نفر از سران کشورها، ۲۰رئیس مجلس، ۱۱وزیر خارجه، ۱۰‌وزیر دیگر، فرستادگان روسای دولت‌ها، نواب رئیس مجالس، هیأت‌های پارلمانی، رؤسا و نمایندگان ۱۱سازمان بین‌المللی و منطقه‌ای حضور دارند. البته مقام‌های داخلی نیز در بهارستان حاضر می‌شوند اما حضور رئیس قوه قضاییه و اعضای شورای نگهبان طبق قانون اساسی به این مراسم رسمیت می‌دهد. البته طبق شنیده‌ها به‌دلیل شرایط کرونایی حضور مسئولان داخلی نیز چندان پررنگ نیست و به‌طور مثال، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام از غایبان مراسم تحلیف به شمار می‌روند. از سوی دیگر، حضور مقام‌های داخلی و خارجی در بهارستان، رنگ‌وبوی خاصی به پایتخت داده و سختگیری‌هایی برای تردد درنظر گرفته شده است. همه ادارات، بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی تهران نیز به همین سبب تعطیل هستند. اما ببینیم مراسم تحلیف چگونه و در چه شرایطی برگزار می‌شود و می‌تواند در‌بردارنده چه پیام‌هایی باشد.

سخنرانی روسای 3 قوه در مقابل نمایندگان کشورهای خارجی
مراسم تحلیف طبق روال ادوار گذشته با خوشامدگویی و سخنرانی رئیس مجلس آغاز می‌شود. در ادامه رئیس قوه قضاییه پشت تریبون مجلس سخنرانی می‌کند و سپس نوبت به بخش اصلی مراسم یعنی سوگند یاد‌کردن رئیس‌جمهور منتخب است. طبق عرف، قرآن را رئیس قوه قضاییه می‌آورد و کنار رئیس‌جمهور منتخب می‌ایستد. سپس رئیس‌جمهور سوگند یاد می‌کند و پس از امضای سوگندنامه، آن را به دبیر شورای نگهبان تحویل می‌دهد. بنابر اصل‌121 قانون اساسی جمهوری اسلامی متن سوگندنامه رئیس‌جمهور چنین است: «من به‌عنوان رئیس‌جمهور در پیشگاه قرآن کریم و در برابر ملت ایران به خداوند قادر متعال سوگند یاد می‌کنم که پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور باشم و همه استعداد و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت‌هایی که بر عهده گرفته‌ام، به‌کار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق، پشتیبانی از حق و گسترش عدالت سازم و از هرگونه خودکامگی بپرهیزم و از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است، حمایت کنم.» در ادامه سوگندنامه که رئیس‌جمهور هنگام قرائت آن دست خود را روی قرآن می‌گذارد، آمده: «در حراست از مرزها و استقلال سیاسی و اقتصادی و فرهنگی کشور از هیچ اقدامی دریغ نورزم و با استعانت از خداوند و پیروی از پیامبر اسلام و ائمه‌اطهار (علیهم‌السلام) قدرتی را که ملت به‌عنوان امانتی مقدس به من سپرده است، همچون امینی پارسا و فداکار نگاهدار باشم و آن‌را به منتخب ملت پس از خود بسپارم.» پس از این نوبت به سخنرانی سیزدهمین رئیس‌جمهوری می‌رسد و مراسم تحلیف با پایان سخنان او تمام می‌شود.

محدودیت‌های امنیتی و تعطیلی فرودگاه‌های تهران و اطراف پایتخت
از جمله اخباری که مورد توجه بسیاری قرار گرفته تعطیلی فرودگاه‌های تهران و اطراف پایتخت شامل فرودگاه امام خمینی، مهرآباد و قزوین است. سخنگوی سازمان هواپیمایی حتی گفته که از ابتدای مرداد از شرکت‌های هواپیمایی خواسته شده تا برای تاریخ‌های تنفیذ و تحلیف در ساعت‌های اعلام شده بلیت‌فروشی نداشته باشند. به‌گفته رئیس پلیس راهور ناجا، متروی بهارستان فردا تعطیل است و از ساعت 24 چهارشنبه نیز هیچ وسیله نقلیه‌ای نمی‌تواند در معابر اطراف مجلس پارک کند. سردار محمدحسین حمیدی تأکید کرد که در محدوده‌های درنظر گرفته شده تیم‌های گشتی به همراه جرثقیل خودروهای پارک‌شده را جابه‌جا می‌کنند. همچنین تمام معابر منتهی به اطراف مجلس مسدود می‌شود و حتی از شهروندان نیز خواسته شده تا از ساعت ۱۳ روز پنجشنبه در اطراف مجلس و معابر پیرامونی شامل خیابان جمهوری، مصطفی خمینی، ابن‌سینا و مجاهدین اسلام تردد نکنند. همچنین پمپ بنزین‌های اطراف مجلس نیز در روز مراسم تحلیف از ابتدای وقت تا پایان مراسم تعطیل هستند و به‌گفته رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تردد کامیونت‌ها، وانت‌بارها، وانت‌بارهای مسقف و کامیون‌‌ها در طول روز پنجشنبه از ابتدای وقت تا پایان مراسم ممنوع است و تردد همه کامیون‌ها از ساعت 24 چهارشنبه در همه خیابان‌های شهر تهران به‌جز کمربندی ممنوع خواهد بود.

تنش‌زدایی در روابط خارجی از مراسم تحلیف آغاز می‌شود؟
از جمله مهمانانی که حضور آنها مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته، نماینده وی‍ژه اتحادیه اروپا است. حضور انریکه مورا در این مراسم که در مذاکرات وین نیز ریاست جلسات کمیسیون مشترک را بر عهده داشت، می‌تواند پیامی برای ادامه مسیر دیپلماسی میان ایران و غرب باشد. مورا دیروز در تهران با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دیدار کرد. طبق گزارش‌های مورا در این سفر با عباس عراقچی، رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایران نیز دیدار می‌کند. در این دیدار آخرین وضعیت برجام و موضوع ادامه مذاکرات مورد بررسی قرار خواهد گرفت. هرچند سرنوشت ادامه مذاکرات در دولت سیزدهم رقم می‌خورد و مشخص نیست که عباس عراقچی که تاکنون 6دور گفت‌وگوها را پیش برده، چه نقشی در ادامه آن‌ خواهد داشت. البته از فروردین سال‌جاری تاکنون 3دور گفت‌وگو میان هیأت‌های امنیتی 2کشور در عراق برگزار شده که هر دو طرف نسبت به روند و نتیجه آن ابراز امیدواری کرده‌اند. برخی کارشناسان نیز بر این باور هستند که سیدابراهیم رئیسی باید از آغاز کار سیاست تنش‌زدایی با کشورهای منطقه را پیش بگیرد و پیام صلح و سازش را به دنیا بدهد. به این ترتیب متن سخنرانی رئیسی می‌تواند از این منظر حائز نکات و پیام‌های مهمی باشد. چشم‌امید‌ بسیاری در ایران به دولت سیزدهم دوخته شده است. در شرایطی که توافق هسته‌ای پس از 6دور مذاکره هنوز احیا نشده و به‌گفته حسن روحانی فرصت احیای آن از دولت دوازدهم گرفته شد. از سوی دیگر واکسیناسیون عمومی و گسترده و تغییر وضعیت اقتصادی از وعده‌های عمده این دولت است که باید دید چگونه و در چه زمانی می‌تواند آنها را محقق کند.

مکث
کابینه 13 و حضور زنان
سیدابراهیم رئیسی امروز پس از ادای سوگند ریاست‌جمهوری فهرست اعضای کابینه دولت سیزدهم را هم به رئیس مجلس خواهد داد. پیش از این نیز برخی رسانه‌ها ازجمله خبرگزاری تسنیم خبر انتصاب محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام را منتشر کردند که با تکذیب دفتر رئیسی روبه‌رو شد. به این ترتیب تا لحظه تنظیم این خبر گمانه‌زنی‌‌ها درباره معاون اول و اعضای کابینه رئیسی ادامه دارد. اما نکته‌ای که در همه این فهرست‌ها مشترک است، غیبت زنان در پست‌های کلیدی و وزارتخانه‌هاست. اگر زنان در دولت سیزدهم نیز به‌عنوان وزیر حضور نداشته باشند، مرضیه وحید دستجردی همچنان تنها وزیر زن در تاریخ جمهوری اسلامی خواهد بود. وحید دستجردی در دولت دهم وزارت بهداشت را بر عهده داشت و سال‌91 محمود احمدی‌ن‍ژاد او را برکنار کرد. او خواهر سردار احمد وحیدی، وزیر دفاع دولت دهم، عضو فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس دانشگاه دفاع ملی است. پس از دستجردی نیز در دولت یازدهم و دوازدهم  همواره زمزمه‌های معرفی وزیر زن وجود داشت که به واقعیت نپیوست. هر چند به‌گفته معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان تعداد مدیران زن از ۵درصد در سال‌۹۲ به بیش از ۲۵درصد رسیده است. طبق گزارش معاونت زنان رئیس‌جمهوری ۱۷۰۲۲ مدیر پایه، ۳۴۹۸ مدیر میانی و ۱۰۳مدیر عالی زن در پایان دولت حسن روحانی مشغول به‌کار بوده‌اند. حال باید دید که این روند در دولت رئیسی چطور ادامه پیدا می‌کند. البته به‌نظر می‌رسد با توجه به هماهنگی و همسویی مجلس با رئیس‌جمهور سیزدهم چالشی برای رأی اعتماد کابینه وجود نداشته باشد. بررسی صلاحیت وزرا در مجلس از شنبه آغاز می‌شود و به‌گفته حسینعلی حاجی‌دلیگانی تا روز سه‌شنبه رأی‌گیری نهایی انجام خواهد شد. حاجی‌دلیگانی تأکید کرد که «قطعا در جلسه رأی اعتماد به کابینه سیزدهم تنشی را نخواهیم داشت.» حاجی‌دلیگانی همچنین گفته مجلس قطعا به افرادی که از مجلس به دولت می‌روند، رأی اعتماد خواهد داد.