نیستی ژاپنی

مهدیا گل‌محمدی

 هر سال بیش از 10هزار نفر از اهالی ژاپن بدون اینکه کسی از آنها خبری داشته باشد، ناگهان ناپدید می‌شوند. این آمار به‌حدی مستند است که مستندسازها درباره‌اش فیلم می‌سازند، بی‌بی‌سی هر‌از‌گاهی خبری با موضوع آنها منتشر می‌کند و برخی از آنها هم ناگهان پیدا می‌شوند. ناپدیدشوندگان نه قربانی آدم‌ربایی هستند، نه به قتل می‌رسند و نه حادثه‌ای برای آنها پیش می‌آید. آنها در جست‌و‌جوی آرامش به قول ما ایرانی‌ها خودشان را از دست دیگران گم و گور می‌کنند؛ چیزی که ژاپنی‌ها آن را «jouhatsu» می‌نامند. ناپدیدشوندگان از فشارهای خانواده، مشکلات اقتصادی و فشارهای سیاسی به مکان نامعلومی پناه می‌برند که هیچ‌کس از محل آن با‌خبر نیست. مطابق قوانین ژاپن کسی حق افشای مکان کسانی که جوهاتسو (jouhatsu) کرده‌اند را ندارد. درست مانند پناهنده‌ها برای آنها هم شرکت‌هایی وجود دارد که این افراد را مانند یک پناهنده از محل یا حتی کشور خود خارج کرده و مقدمات اسکان او در شهر و کشور دیگری را فراهم می‌کنند. به گزارش بی‌بی‌سی، یکی از جامعه‌شناس‌های ژاپن به نام هیروکی ناکاموری (Hiroki Nakamori) که درباره این پدیده تحقیق می‌کند، می‌‌گوید: «نخستین علت فرار و پناهنده‌شدن ژاپنی‌ها نبود فرهنگ تبادل فکری و حرف‌زدن از احساسات و باورهای درونی است؛ موردی که باعث فرار آدم‌ها از شهر و دیار و حتی همسرشان می‌شود». به‌گفته او، تحقیقات نشان می‌دهد ناپدیدشونده‌‌ها اغلب از قشری هستند که توانایی‌ها و استعدادهای بیشتری نسبت به دیگر اعضای جامعه دارند و بنابراین به‌دنبال راهی برای استفاده از این قابلیت‌ها هستند؛ پتانسیلی که آن‌را در خانواده خود پیدا نمی‌کنند. در این بازی دو سر باخت، برخی ناپدیدشوندگان متخصصان سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای رایانه‌ای هستند که در شرکت‌های کشورهای خارجی کار می‌کنند. حس میهن‌دوستی آنها هنگامی که در رقابت با ژاپنی‌های ساکن ژاپن موفق می‌شوند، اجازه نمی‌دهد طعم بردن را بچشند؛ موردی که باز هم دو سر باخت بودن این بازی را ثابت می‌کند.