زمان در گذر زمان

آوین آزادی ـ روزنامه‌نگار

زمان، همه آن چیزی است که در اختیار ماست. می‌توانیم ساعت‌ها و دقیقه‌هایی را که در اختیار داریم، بسوزانیم و به بطالت بگذرانیم و می‌توانیم پای کاغذهای کتاب‌ها باشیم. می‌توانیم زمان بیشتری در اختیار آرامش خود بگذاریم و می‌توانیم تمام روز را به‌کار کردن اختصاص دهیم. آمارهای مختلفی از گذران وقت در بین ایرانی‌ها در تمام این سال‌ها منتشر شده است. بسته به سن، تحصیلات، طبقه اجتماعی و... افراد جامعه برنامه‌ریزی‌های متفاوتی برای گذران زمان خود دارند اما حقیقت غیرقابل انکار این است که کتابخوانی از برنامه زمانبندی روزانه ایرانی‌ها، خارج شده است. براساس آمارهای منتشر شده، در دهه 80 زمان‌های بیشتری به خواندن کتاب می‌گذشت و امروز بیشترین زمان غالب افراد جامعه پای تلفن‌های همراه و گشت و‌گذار در شبکه‌های اجتماعی می‌گذرد. مرکز آمار در گزارشی در سال97، اعلام کرده آمارهای فرهنگ رفتاری خانوارهای ایرانی نشانگر آن است که ایرانیان کمتر از ۱۰دقیقه در روز کتاب‌های غیردرسی و غیرمذهبی و کمتر از ۳ دقیقه روزنامه می‌خوانند. این در حالی است که نتایج پژوهش‌ها در سال81 حکایت از آن دارد که ایرانی‌ها در آن زمان به‌طور میانگین روزی 41دقیقه کتاب می‌خوانده‌اند؛ زمان مطالعه ایرانی‌ها با گذشت حدود 18سال، 75درصد کاهش پیدا کرده است. همچنین اگر بخواهیم سایر پیمایش‌ها را مدنظر قرار دهیم، نتایج نظرسنجی «اوقات فراغت در دوران کرونا» که به همت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات انجام شده و در اردیبهشت سال‌جاری منتشر شده، نشان می‌دهد هم‌اکنون، حدود ۷۳درصد مردم، بیننده تلویزیون داخلی هستند و ۲۹درصد از جمعیت کشور هم ماهواره تماشا می‌کنند. گفتنی است افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، نسبت به پاسخگویانی که تحصیلات دانشگاهی دارند، بیشتر اعلام کرده‌­اند میزان تماشای برنامه‌های تلویزیون برای آنان در قیاس با قبل از شیوع کرونا افزایش یافته است. ساکنان روستاها نیز در قیاس با شهرنشینان، بیشتر برنامه‌های تلویزیون ایران را نسبت به قبل از شیوع کرونا می‌بینند. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارد که با افزایش سن، تحصیلات، منزلت شغلی و پایگاه اقتصادی افراد، استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای نیز بیشتر می‌شود. بیکاران بیشترین و افراد دارای درآمد بدون کار کمترین استفاده را در مقایسه با دیگر گروه‌های فعالیت دارند.