زنگ دوم بورس؛ بازار سهام در انتظار وین

با پایان‌یافتن سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، بازارسهام اکنون در انتظار رفع دومین ابهام بزرگ سیاسی است که از مدت‌ها پیش بر سر بورس سایه افکنده. به‌نظر می‌رسد با وجود اینکه احیای برجام به‌صورت مقطعی می‌تواند به افت اندک بورس منجر شود اما در بلندمدت بر بورس آثار مطلوبی دارد. به گزارش همشهری، بروز ابهام‌های مختلف سیاسی و اقتصادی در طول ماه‌های گذشته معاملات بازار سهام را تحت‌تأثیر قرار داده است.از نظر اقتصادی بازار سهام تحت‌تأثیر مسائلی از قبیل کسری بودجه دولت، نرخ بهره، قیمت دلار و مسائلی از این دست است، از نظر سیاسی هم انتخابات ریاست‌جمهوری و مذاکرات هسته‌ای موضوعاتی هستند که به تغییرکنش فعالان بازار سرمایه منجر شده است. با این حال وزن عوامل سیاسی بر بازار سرمایه سنگین‌تر از سایر عوامل بوده زیرا هر نوع تغییر در این مناسبات سیاسی می‌تواند عوامل اقتصادی را هم تحت‌تأثیر قرار دهد. به همین دلیل بخش عمده توجه بازار سرمایه ظرف ماه‌های گذشته به سمت متغیرهای سیاسی متمرکز بوده است.

زنگ دوم؛ خوش‌بینی یا بدبینی؟
اکنون با پایان‌یافتن سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نخستین ابهام سیاسی که بر بازار سهام سایه افکنده بود رفع شده و با پایان زنگ اول، حالا بازار سرمایه در زنگ دوم منتظر احیای برجام است. زنگ سوم نیز تشکیل کابینه و تعیین تیم اقتصادی دولت است. حمید صفری، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره می‌گوید: در ماه‌های گذشته بازار با نااطمینانی مواجه و از نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری نگران بود. طبیعی بود که خریداران قبل از انتخابات اقدام به خرید نمی‌کردند. اکنون اما پس از مشخص‌شدن نتیجه، این نگرانی برطرف شده است. به‌گفته او بازار سهام در حال رسیدن به روندی باثبات است. البته تداوم این روند بسته به این است که خبر‌های منفی از مذاکرات برجام به گوش نرسد. البته آخرین خبر‌های دریافتی از وین متناقض است، برخی خبرها نشان می‌دهد دوطرف به توافق سیاسی نزدیک شده‌اند، اما برخی دیگر، از خروج هیأت آمریکایی از وین و افزایش احتمال شکست مذاکرات حکایت دارد.

سویه خوش‌بینانه وین
در سوی خوش‌بینانه ماجرا، روز گذشته میخائیل اولیانوف، رئیس هیأت مذاکره‌کننده روسیه در وین، احتمال داد مذاکرات وین درباره احیای برجام حداکثر تا هفته آینده از سر گرفته ‌شود. در آخرین نشست برجام هیأت‌های مذاکره‌کننده برای دریافت دستورالعمل‌های سیاسی درباره مسائل باقیمانده راهی پایتخت‌های خود شده بودند. دیروز حتی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، به پیشواز رفت و از آمریکا خواست تحریم‌های ایران را لغو و معافیت‌ها در تجارت نفت و پروژه‌های منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، در چارچوب برجام را تمدید کند. به‌گفته کارشناسان اگر اخبار خوش‌بینانه نزدیک به صحت باشد و احتمال انجام یک توافق سیاسی بالا باشد این موضوع احتمالا از همین هفته اثرش را بر بورس نمایان خواهد کرد و معامله‌گران به پیشواز این موضوع خواهند رفت. اما آثار احیای دوباره برجام یا شکست مذاکرات بر بازار سهام چیست؟ سهامداران در هفته‌های آینده درصورت احیا یا شکست برجام باید در انتظار چه نتایجی باشند؟ آن‌طورکه کارشناسان می‌گویند امضای توافق هسته‌ای در وین و احیای دوباره برجام در گام نخست و به‌صورت فوری می‌تواند به نزول بازار سهام منجر شود. مقایسه نمودارهای شاخص کل بورس با قیمت دلار نشان می‌دهد هر نوع نوسان قیمت دلار می‌تواند به فراز و فرود شاخص منجر شود و چون احتمال می‌رود با احیای برجام قیمت دلار کاهش یابد می‌توان انتظار داشت که بازار سهام در کوتاه‌مدت با نزول مواجه شود. اما به‌نظر می‌رسد این نزول خیلی عمیق نخواهد بود زیرا اولا بازار سهام از قبل آثار کاهش قیمت دلار را پیشخور کرده و دوم اینکه امکان کاهش بی‌امان قیمت دلار به‌دلیل متغیر‌های اقتصادی وجود ندارد.
همه اینها درحالی است که تحلیل‌گران انتظار ندارند قیمت جهانی مواد خام (کامودیتی) نیز در ماه‌های آینده با کاهش زیادی مواجه شود و چون قیمت جهانی مواد خام تأثیر زیادی بر قیمت سهام شرکت‌های بورس دارد این موضوع می‌تواند وزن کاهش قیمت دلار را بر شاخص‌های بورس خنثی کند.
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان، در این‌باره می‌گوید: در صورت احیای برجام، صادرات نفت تا حدودی افزایش می‌یابد و بخشی از درآمدهای نفتی به کشور بازمی‌گردد. او با بیان اینکه با احیای برجام، منابع ارزی بلوکه‌شده در برخی از کشورها ازجمله عراق و کره‌جنوبی نیز آزاد خواهد شد تأکید می‌کند: بنابراین اگر برجام نهایی شود شاهد کاهش قیمت دلار به محدوده 20هزار تومان خواهیم بود. نادر اسراری، کارشناس بازار سرمایه هم معتقد است: برای فعالان بازارمشخص شده کف قیمت دلار نمی‌تواند به کمتر از ٢٠هزار تومان برسد، همچنین به‌نظر می‌رسد قیمت جهانی مواد خام در جهان با نزول چندانی مواجه نشود. او تأکید می‌کند: باتوجه به پایان ریسک حاکم در بازار مانند انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، روند صعودی بازار می‌تواند ادامه‌دار باشد. به‌گزارش همشهری، با این استدلال‌ها چنانچه قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد به زیر 20هزار تومان سقوط نکند می‌توان انتظار داشت که شاخص‌های بورس بعد از امضای توافق هسته‌ای در وین با نزول چندانی مواجه نشوند، به‌ویژه آنکه اثر دلار 20هزار تومانی از مدت‌ها پیش بر معاملات بورس منعکس شده و می‌توان گفت بازار سهام اثر این رویداد را پیشخورکرده است. حتی به‌زعم برخی تحلیل‌گران، سهام شرکت‌های بورس هم‌اکنون با دلار کمتر از 20هزار تومان در حال دادوستد است و حتی افت قیمت دلار تا این محدوده نمی‌تواند اثرات عمیقی برای شاخص‌های بورس داشته باشد.

آثار بلندمدت
هرچند این احتمال وجود دارد با احیای دوباره برجام شاخص بورس تحت‌تأثیر افت قیمت دلار به‌صورت مقطعی اندکی نزول کند اما در بلندمدت هیچ چشم‌اندازی برای آثار منفی احیای برجام بر بازار سهام قابل‌تصور نیست و تقریبا اغلب کارشناسان بر این باورند که احیای برجام آثار به‌مراتب عمیقی بر بازار سهام در بلندمدت دارد و می‌تواند به افزایش درآمد شرکت‌های بورس، به‌ویژه شرکت‌های صادرات‌محور منجر شود. احیای برجام و رفع تحریم‌ها همچنین می‌تواند مشکلات شرکت‌های بورس را در نقل‌وانتقال ارز کمتر کند و این عامل خود زمینه‌های بهبود تولید و سودآوری را در شرکت‌های بورس فراهم می‌کند. پیمان حدادی، کارشناس بازار سرمایه، در این‌باره می‌گوید: اگر با برداشته‌شدن تحریم‌ها گشایش اقتصادی حاصل شود و شرکت‌ها بتوانند صادرات خود را راحت‌تر انجام دهند، وضع اقتصاد بهتر می‌شود و افزایش امید به آینده در میان‌مدت باعث رشد بازار سهام می‌شود. همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه، هم با بیان اینکه درصورت بازگشت آمریکا به برجام انتظار می‌رود بورس به جای رشد تورمی با رشد واقعی مواجه شود می‌گوید: بازگشت آمریکا به برجام برای شرکت‌های بنیادی، بزرگ و شرکت‌هایی که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از مبادلات ما را انجام می‌دهند می‌تواند خبر خوبی باشد.
احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه، در این‌باره می‌گوید: هر اندازه سیاست‌ها به سمت و سوی واقعی‌شدن اقتصاد پیش برود و از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها خارج شویم، وضع خوبی در بنگاه‌های اقتصادی حاکم می‌شود. چنانچه در ماه‌های آینده فاکتورهایی به بازار مخابره شود که تأثیر منفی و کاهشی روی بازار نگذارد با درنظرگرفتن شرایط بنیادی شرکت‌ها می‌توان به روزهای آینده بازار امیدوار بود.