فرزندکشی به مثابه قتل عمد

سمیرا رحیمی ـ روزنامه‌نگار

گرفتن عامدانه جان انسان‌ها در هر قانونی سنگین‌ترین مجازات‌ها را دارد. اگرچه که تعریف سنگین‌ترین مجازات‌ها می‌تواند از کشوری به کشور دیگر تفاوت‌های قابل توجه و گاه شگفت‌آور داشته باشد. شاید جهان عجیب‌ترین نمونه مجازات برای نابخشودنی‌ترین جرم ممکن را در سال 2011تجربه کرده باشد. زمانی که آندرس بریویک نروژی در حمله به یک جزیره 69نفر را که عمدتا نوجوان بودند، با شلیک مستقیم و نزدیک به قتل رساند و برای این جرم مجازات 21سال زندان گرفت. این مجازات زمانی عجیب‌تر می‌شود که می‌دانیم در بسیاری از کشورها، به‌ویژه کشورهای مسلمان برای جرائمی بسیار سبک‌تر، حکم اعدام صادر می‌شود. قوانین جزا در کشورهای مختلف جهان معمولا متهم به قتل را فارغ از جنسیت و نسبتی که با مقتول دارد محاکمه می‌کنند و تفاوت چندانی میان قاتلی که با مقتول نسبت داشته با قاتلی که با قربانی غریبه بوده است قائل نمی‌شوند. از این‌رو میان شدت مجازات قتل افراد بزرگسال و قتل کودکان، به‌خصوص زمانی که عمدی بودن جرم و سلامت روان قاتل تأیید و اثبات شود، تفاوتی وجود ندارد. کودک‌کشی یا فرزند‌کشی هم یکی از شکل‌های این جنایت نابخشودنی است که معمولا در قوانین مختلف جزا مشابه قتل هر شکل قتل عمد دیگری بالاترین مجازات‌ها را دارد. اما در بعضی از کشورها مجازات برای پدرها و مادرهایی که مرتکب جرم شده‌اند، تحت شرایطی خاص می‌تواند سبک‌تر یا سنگین‌تر باشد. برای مثال جرم مادرانی که تحت شرایط ناپایدار روانی پس از زایمان، نوزاد یا کودک زیر یک‌سال خود را به قتل می‌رسانند، معمولا در دسته قتل غیرعمد بررسی می‌شود و مجازات خفیف‌تری از قتل عمد برای آنها صادر می‌شود. در ادامه به نمونه‌هایی از قوانینی که کشورهای مختلف برای قتل و فرزندکشی به اجرا می‌گذارند اشاره می‌کنیم‌.

استرالیا

قتل به‌دست هر فرد و به هر شکلی درصورت عمد بودن در قانون جزای استرالیا جرمی سنگین محسوب می‌شود و حداکثر مجازات آن حبس ابد است. در استرالیای جنوبی درصورت اثبات قتل صرف‌نظر از نسبت خونی قاتل و مقتول، مجرم باید به حبس ابد محکوم شود. در نیوساوت‌ولز هم حداکثر مجازات برای قتل براساس قانون جزای 1999،حبس ابد است و مجرم حداقل 20سال غیرمشروط را باید در زندان سپری کند. اما اگر جرم قتل کودک زیر 18سال باشد این حداقل به 25سال می‌رسد. یعنی اگر به دلایلی قاضی برای مجرم مجازات حبس ابد را درنظر نگیرد، دست‌کم 25سال حبس را برایش درنظر خواهد گرفت.

هندوستان

بند 315قانون جزای هندوستان می‌گوید هر عملی که عامدانه با هدف جلوگیری از زنده متولد شدن یا مرگ نوزاد پس از تولد انجام شود حداکثر 10سال حبس یا جریمه نقدی یا هردو مورد را به همراه خواهد داشت. اما طبق بند 302قانون جزای این کشور، کشتن نوزاد یا خردسال در گروه قتل عمد دسته‌بندی می‌شود و فارغ از نسبت خونی قاتل و مقتول، مجرم ممکن است به اعدام، حبس ابد و پرداخت غرامت و پرداخت دیه محکوم شود.

فنلاند

قتل در فنلاند مشابه بسیاری از دیگر کشورهای جهان جرمی سنگین است و درصورت داشتن4شاخص عامدانه بودن، وحشیانه بودن، به خطر انداختن امنیت عمومی و وقوع آن علیه مأمور قانون تردیدی در اثبات آن وجود نخواهد داشت. شدیدترین مجازات ممکن برای هرنوع قتلی در فنلاند حبس ابد است که این مجازات هم تحت شرایطی خاص مشمول تخفیف مجازات شده و به 14تا 15سال حبس می‌رسد. شیوه قتل تأثیری بر مجازات قاتل ندارد و از سال 2006به بعد، مقررات عفو توسط قاضی به کمیته بازبینی سپرده شد تا در صورت اطمینان از خطرناک نبودن مجرم برای جامعه، او را پس از گذراندن حداقل 15سال حبس آزاد کنند. کشتن نوزاد درصورتی که تحت فشار روانی بارداری و زایمان باشد دست‌کم 4‌ماه و حداکثر 4سال حبس خواهد داشت. درصورت نقش نداشتن اختلالات روانی در قتل نوزاد، با جرم مشابه قتل‌های عادی برخورد خواهد شد.

کانادا

در قانون جزای کانادا قتل عمد یکی از سنگین‌ترین جرائم عمد محسوب می‌شود و پس از آن قتل غیرعمد و نوزادکشی در درجه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. قتل نوزاد در قانون کانادا به جرمی اطلاق می‌شود که نوزادی به‌دست مادرش تحت‌تأثیر اختلالات روانی دوران زایمان و پس از آن به قتل برسد. مجازات قتل در کانادا مشابه بسیاری از دیگر کشورها ارتباطی با نسبت قاتل و مقتول ندارد و درصورت اثبات جرم، مجرم حداکثر به حبس ابد محکوم خواهد شد. اما امکان درخواست تخفیف در مجازات در کانادا وجود دارد. با این همه مجازات قتل درجه یک به‌طور کلی 25سال حبس غیرمشروط است. درصورتی که مجرم در زمان وقوع جرم 17سال داشته باشد 10سال حبس و درصورتی که 14یا 15ساله باشد 5تا 7سال حبس مجازات قطعی مجرمان خواهد بود. مجازات قتل درجه دو برای مجرمان 10تا 25سال حبس خواهد بود اما مجرمان 17ساله 7سال حبس اجباری و مجرمان 14تا 15ساله 5تا 7سال حبس اجباری خواهند داشت.

انگلستان و فرانسه



در انگلستان قتل فرزند به‌دست پدر و مادر جرمی مشابه با هر قتل عمد دیگری درنظرگرفته می‌شود و حداکثر مجازات آن حبس ابد مشروط است. یعنی قاضی این امکان را دارد تا پس از بازبینی وضعیت مجرم پس از طی کردن دوره‌ای غیرمشروطی که قانون متناسب با جرم تعیین کرده است، مجرم را از ادامه حبس معاف کند. با این‌همه در مورد قتل کودک و نوزاد شرایط متفاوت است. اگر مادری به واسطه رها کردن یا اقدامی عمدی تحت‌تأثیر وضعیت روانی حاصل از بارداری و زایمان منجر به مرگ نوزاد کمتر از 12ماهه خود شود، جرم او قتل غیرعمد درنظر گرفته می‌شود که می‌تواند متناسب با رأی قاضی مجازاتی کمتر از حبس ابد داشته باشد. مجازات این جرم در فرانسه اما برای مادر 10تا 20سال حبس است، چه به‌صورت مستقیم در قتل مشارکت داشته باشد چه غیرمستقیم. اما شرکای قتل مجازات‌هایی کمتر از او دریافت خواهند کرد. مجازات عمومی قتل در فرانسه حداکثر 30سال زندان است اما قتل‌های غیرعادی و خاص مانند فرزند‌کشی و قتل کودکان زیر 15سال مجازات حبس ابد به همراه دارد.