افزودن لایه «شهر و زنان» روی نقشه تهران

زهرا بهروز آذر ـ مدیرکل امور بانوان شهرداری

در دنیای امروز و به‌ویژه در شرایط کنونی که بحران کرونا موجب شده تا ترددها در شهر کاهش یابد و با احتیاط انجام شود شاید باید به‌صورت جدی‌تری تمام اقدامات و زیرساخت‌های لازم برای ایجاد شهر هوشمند یا شهر الکترونیک برقرار شود تا علاوه بر کاهش معضلات شهری و قطع زنجیره کرونا کمکی به ارتقای کیفیت زندگی شهری شود. در این بین باید دید با توجه به تردد بیشتر زنان به‌دلیل نقش‌های محوری‌تری که در اجتماع به نسبت مردان بر دوش دارند  یا حداقل همپای مردان در اجتماع حضور دارند، شهرداری در طرح شهر هوشمند چه طرح‌هایی برای رفاه حال این قشر در دست اجرا دارد؛ چرا که مدیریت شهری موظف است برای یک مادر شاغل، یک زن تنها یا زن سرپرست خانوار، یک دختر نوجوان و یک مادری که نوزاد شیر‌ده دارد همان قدر امنیت، رفاه و آسایش ایجاد کند که برای سایر گروه‌ها در جامعه شهری ایجاد می‌کند و باید خدماتی را فراهم کند تا این قشر بتواند راحت‌تر و بدون داشتن دغدغه فکری و روانی و بدون لطمه خوردن به اعتمادبه‌نفسش در شهر تردد کند. شاید زمان آن فرا رسیده در طرح شهر هوشمند به جایگاه زنان و معضلات و مشکلات آنها بیش از قبل پرداخته و اهمیت داده شود.

ایجاد امکان مسیریابی راحت 
تهران زمانی به خوبی «شهری برای همه» می‌شود که در اجرای طرح‌های شهری همه گروه‌ها را در نظر بگیرد و از ظرفیت همه افراد استفاده کند، در مدیریت شهری زنان و مردان همه با هم و در کنار هم حضور داشته باشند و امکانات و خدمات عادلانه طراحی و اجرا شود. زهرا بهروز‌آذر، مدیرکل امور بانوان شهرداری در گفت‌وگو با همشهری با بیان این مطالب در خصوص سهم بانوان از طرح شهر هوشمند می‌گوید: «ارتقای کیفیت زندگی شهری زنان شهروند تهرانی از رسالت‌های ماست و ما باید تلاش کنیم تا پاسخگوی نیاز دختران نوجوان و جوان، زنان شاغل باشیم. لذا در این راستا یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که شهر هوشمند دارد بحث جمع‌آوری و ارائه اطلاعات و در اختیار گذاشتن داده‌ها به شهروندان است. یکی از داده‌های مهمی که ما در سطح شهر داریم زیرساخت‌های موجودی است که در حوزه زنان وجود دارد و شهروندان می‌توانند به اشکال مختلف از آن استفاده کنند». وی ادامه می‌دهد: «فاز اول طرح هوشمندسازی شهر برای زنان مسیریابی راحت برای اماکنی است که مختص آنهاست. فضاهایی مانند بوستان‌های بانوان، شهربانوها، شهردخت و مجموعه‌های ورزشی که با مدیریت شهرداری اداره می‌شود و متعلق به این سازمان است. اطلاعات اولیه برای انجام این کار استخراج شده است و روی سامانه نقشه تهران کارهای زیرساختی آن انجام شده است تا اطلاعات وارد نقشه تهران شود. زمانی که این کار انجام شود لایه‌ای روی نقشه تهران ایجاد می‌شود به اسم لایه «شهر و زنان». البته هنوز اسم آن نهایی نشده اما بعد از اتمام اقدامات، شهروندان وقتی وارد نقشه شوند می‌توانند به راحتی به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند. نقطه‌ای که هستند را به‌عنوان مبدا انتخاب و مسیر را پیدا کنند و با استفاده از وسیله نقلیه شخصی یا وسیله حمل‌ونقل عمومی مانند مترو و اتوبوس از طریق مسیریابی در کوتاه‌ترین زمان به مقصد برسند». فراهم آوردن ابزاری برای مسیریابی کمک بزرگی برای زنانی است که تردد کمتری در شهر دارند و سرگردانی آنها را در یافتن مکان‌هایی که مختص بانوان است آسان‌تر می‌کند. این سبک مسیر‌یابی علاوه بر کارآمدتر کردن و توانمند‌کردن زنان در این زمینه، زمان آنها برای رسیدن به مقصد را کمتر می‌کند و از طرفی برای آنها آرامش روانی ایجاد می‌کند تا بدون کمک گرفتن از مردان و با اتکا به توانایی خود مسیریابی کنند و بدون دغدغه و نگرانی به مقصد برسند. شهر امن برای زنان، شهری است که هنگام خروج از خانه و برای دستیابی به خدمات مورد‌‌نیاز خود در سطح شهر با موانعی که موجبات آزارشان را فراهم سازد و سبب ایجاد احساس ناامنی در آنها شود، مواجه نشوند.

پیدا کردن نزدیک‌ترین اتاق مادر و کودک
بسیاری از مادران پس از به دنیا آمدن فرزندانشان به این علت که نمی‌توانند مانند قبل از این شرایط به کارهای خود برسند احساس محدودیت می‌کنند اما خوشبختانه بسیاری از فضاهای عمومی شهری تهران مانند مراکز خرید، مراکز سلامت و بهداشت، مترو، سینماها و پارک‌ها مجهز به اتاق مادر و کودک شده‌اند تا مادران به همراه نوزادانشان بتوانند به راحتی و بدون دغدغه مدت زمان بیشتری در شهر حضور پیدا کنند تا اقدامات لازم هر چه بیشتر برای تهران، شهر دوستدار کودک فراهم شود اما یکی از ایرادها شاید این باشد که بسیاری از مادران در آن نقطه‌ای که قرار دارند ندانند نزدیک‌ترین و در دسترس‌ترین اتاق مادر و کودک به آنها کجاست. مدیرکل امور بانوان شهرداری در این خصوص می‌گوید: «یکی دیگر از بحث هوشمندسازی، دادن خدمات اتاق‌های مادر و کودک است که فرد می‌تواند در نقشه اعلام کند تا نزدیک‌ترین فضای شیر‌دهی مادر و کودک و تعویض کودک را پیدا کند. کارهای زیرساختی این طرح را امیدواریم تا اواسط خرداد بتوانیم انجام دهیم تا بتوانیم آن را رونمایی کنیم».

یکپارچه‌سازی‌ خدمات فروش بلیت
بهروز آذر همچنین به طرح دیگری در راستای هوشمند کردن خدماتی که به بانوان شهر قرار است ارائه شود اشاره می‌کند و می‌گوید:«از دیگر اقداماتی که در راستای هوشمند‌سازی‌ انجام می‌دهیم بحث یکپارچه‌سازی‌ خدمات فروش بلیت و استفاده از ظرفیت‌های ورزشی در شهربانوهاست که به‌عنوان کارت خدماتی مجموعه بزرگ‌تری از فعالیت‌های شهرداری در حال انجام است. بانوان با دارا بودن این کارت‌ها می‌توانند از این مجموعه‌ها استفاده کنند و امکان رزرو برای آنها فراهم می‌شود. مطالعات اولیه این طرح در حال نهایی شدن است و امیدواریم بتوانیم تا پاییز به بهره‌برداری برسانیم». اجرای طرح یکپارچه‌سازی‌ خدمات فروش بلیت قطعا سطح رضایت بانوان را در استفاده از مجموعه‌های شهربانو افزایش می‌دهد چون آنها می‌توانند خدمات بهتری بگیرند و این هوشمندسازی موجب تسریع در امر خدمات‌رسانی می‌شود. وی در پایان به بحث بودجه نیز اشاره می‌کند و می‌افزاید: «بودجه هوشمند‌سازی‌ از بودجه‌های جاری شهرداری تامین می‌شود و آنچه در این طرح بسیار اهمیت دارد جمع‌آوری اطلاعات است که کارشناسان ما در مناطق در حال انجام اقدامات لازم هستند».