بازگشت به گذشته

مرتضی کاردر - روزنامه‌نگار

جمعه‌ای که گذشت در حقیقت آخرین روز فعالیت گالری‌ها در سال جدید بود و در پی وضعیت قرمز تهران گالری‌ها تا اطلاع ثانوی تعطیل شده‌‌اند، اگرچه بسیاری از گالری‌داران بر این باورند که شمار بازدیدکنندگان گالری‌ها آن‌قدر زیاد نیست که مشکلی ایجاد کند و رعایت اصول بهداشتی و فاصله اجتماعی در گالری‌ها بیشتر از صنف‌های دیگر بوده است.  راهکاری که بسیاری از گالری‌ها در ماه‌های اخیر، به‌ویژه زمانی که وضعیت کرونا حاد می‌شود، اندیشیده‌اند برپایی نمایشگاه‌های درازمدت‌تر‌ است که تعطیلی‌های احتمالی نتواند نمایشگاه‌ها را به طور کامل از کار بیندازد. در ماه‌های گذشته کم نبوده‌اند  نمایشگاه‌هایی که به‌مرور آثار یا بررسی رویکردی ویژه در میان مجموعه‌ای از نقاشان پرداخته‌اند. نمایشگاه‌های گروهی تماشاگران بیشتری دارند و در درازمدت بیشتر دوام می‌آورند. همچنان‌که بسیاری از گالری‌ها نمایشگاه‌های نوروزی خود را روزهای میانی اسفند آغاز و پایان نمایشگاه را به آخر فروردین موکول کردند...

خلوت نقاشان

تالار این‌جا نام «نگاه او: نقاش» را برای آخرین نمایشگاه خود برگزیده است. بنابر آنچه در بیانیه نمایشگاه آمده است، نگاه او منتخب آثاری است که «تصویری از احوالات هنرمند» به دست می‌دهد. یعنی آنچه نقاش «بدون تعیین و تصمیم قبلی و به دلیل احوالات شخصی» کشیده است.  آنچه در نگاه اول به چشم می‌آید جلوه هنر نقاشی است، هنر نقاشی که فارغ از گرایش و جریان و مکتب تجلی می‌کند. در خلوت نقاش عیار او در نقاشی معلوم می‌شود و قدرت دست و تکنیک نحوه استفاده از رنگ جلوه می‌کند، چه هنرمند به سراغ طبیعت رفته باشد، چه پرتره، چه طبیعت بی‌جان و... .  انتخاب آثار نمایشگاه «نگاه او: نقاش» به‌گونه‌ای است که تصویری متنوع از نقاشان امروز ایران پیش چشم می‌گذارد، به‌ویژه نقاشانی که بسیاری از آنها فارغ از هیاهوی رسانه‌ای یا رقابت گالری‌ها و حراجی‌ها و بازار هنر، در خلوت به نقاشی مشغول بوده‌اند و سال‌هاست خطی را در نقاشی پی گرفته‌اند و هنرمندانی روشمند و صاحب‌سبک به شمار می‌روند، از علی گلستانه و پروانه اعتمادی و ثمیلا امیرابراهیمی تا حسین ماهر و الهه حیدری و شهره مهران. 

سلوک بی‌پایان

علی گلستانه سلوک نقاشانه‌ای است که بیش از نیم‌قرن امتداد داشته. سلوک بی‌پایانی برای رسیدن به کمال در تصویرکردن اشیا. پیوسته طرح و نقش زدن و تصویر کردن تا انتها. کوشش برای برای خلق مجموعه آثاری که شاید یکی بهتر از دیگری دربیاید. نوعی تجربه‌گرایی و تمرین بی‌پایان. بازی بی‌پایان خطوط و سایه‌روشن‌ها.  انگار کمال نقاش درست لحظه‌ای است که مشغول خلق اثر است.  آثار ارائه شده از علی گلستانه مربوط به دهه 50 است اما در مقایسه با نمایشگاه‌های سال‌های اخیر او تفاوتی ندارد. یعنی هنرمند از همان زمان تا امروز مشغول تجربه بوده و در بسیاری از تجربه‌های نقاشانه او می‌توان کمال آقای نقاش را به چشم دید. 

حداقل‌ها

کمینه‌گرایی (مینی‌مالیسم) اصلی‌ترین رویکرد الهه حیدری در نقاشی است. چه زمانی که مشغول خلق پرتره است و صورت‌ها را با کمترین المان‌ها خلق می‌کند، چه زمانی که مثل بسیاری از نقاشی‌های سال‌های اخیرش نشستن را تصویر می‌کند. 
زن‌های نشسته بر صندلی نقاشی‌های الهه حیدری، به‌مرور زمان  از پیکری کامل و میز و صندلی و فنجان قهوه و اشیای پیرامونشان کمتر و کمتر شده‌اند و جزئیات بیشتری از آنها حذف شده است. حالا تنها دستی روی میز باقی مانده که فنجانی را دربرگرفته و همه جزئیات نقاشی‌های گذشته او را نمایندگی می‌کند.  
کمینه‌گرایی او نه فقط شامل اجزای نقاشی که متوجه رنگ‌ها نیز بوده است. او اغلب از حداقل رنگ‌ها بهره می‌برد و ترکیب نهایتاً دو‌سه رنگ همه بوم او را می‌پوشاند. در طول سال‌ها نقاشی در ترکیب رنگ‌ها به سبزها و قهوه‌های مکدری رسیده که ویژه خود او است. 

نمایشگاه تالار این‌جا نمایشگاه نوروزی تالار این‌جا بوده/ است که قرار بود تا ۲۷ فروردین ادامه داشته باشد اما در پی وضعیت قرمز تهران از شنبه تعطیل شده است. کارهای نمایشگاه را در سایت تالار این‌جا می‌توان دید.