توفان از سر سیستان و بلوچستان گذشت

سامانه بارشی جدید در روزهای گذشته 17 استان کشور را با کاهش دما، بارش باران و برف و در مناطق کوهستانی، کولاک مواجه کرد و موجب تصادف مرگبار در آزادراه قزوین- زنجان، سقوط اتوبوس در جاده چالوس، ریزش بهمن در جاده‌های هراز و کرج- چالوس، گرفتاری عشایر در سیلاب و انسداد مسیرهای روستایی و کوهستانی شد. در همین زمان اما در سیستان‌وبلوچستان شاهد وقوع یکی از شدیدترین‌ توفان‌های شن چند سال اخیر با سرعتی بین 100تا 110کیلومتر بر ساعت بودیم؛‌ اتفاقی که برای اهالی سیستان (5شهرستان شمالی استان سیستان‌وبلوچستان) در نیمی از سال عادی است.

اولین توفان شن 
بادهای 120روزه در گذشته از اواسط بهار تا اواخر تابستان با رد شدن از هامون پرآب هوای خنکی را برای سیستانی‌ها به ارمغان می‌آوردند؛ اتفاقی که با خشکی هامون و خشکسالی‌های شدید در 2دهه اخیر طور دیگری رقم می‌خورد. این بادها در سال‌های اخیر به جای 6ماه از سال9 ماه می‌وزند و با عبور از هامون خشک، ریزگرد و شن را به خانه و زندگی مردم روانه می‌کنند. در روزهای گذشته هم نخستین توفان شن از همین بادهای 120روزه شهرهای سیستان‌وبلوچستان را با خاک و شن یکی کرد به‌طوری که اهالی می‌گویند در زاهدان دید عادی در شهر با مشکل مواجه شده‌بود. بنابراعلام محسن حیدری، مدیرکل هواشناسی سیستان و ‌بلوچستان غلظت غبار و آلودگی هوا در زاهدان به 44برابر حد مجاز رسید.

مشکلات تنفسی در روزگار کرونا
زاهدان، خاش، تفتان، میرجاوه، هیرمند، هامون، زهک، زابل، نیمروز، شمال شهرستان‌های ایرانشهر، دلگان، سراوان، سیب و سوران، مهرستان و گلشن در معرض این توفان بودند، اما سرعت باد در زاهدان بیشتر بود. در زابل هم اوضاع بهتر نبود و گردوغبار دید افقی در این شهرستان را به 300متر کاهش داد.
مدیریت بحران استانداری سیستان وبلوچستان با بیان اینکه توفان تاکنون خسارت جانی نداشته است، گفت: گرد و خاک در شمال سیستان و بلوچستان ۳۴بیمار تنفسی را روانه بیمارستان کرد که از این تعداد ۳۱بیمار به‌صورت سرپایی درمان و 3بیمار تنفسی هم بستری شدند.
علیرضا شهرکی با اشاره به سقوط چند تیربرق‌ و درخت‌ افزود: این توفان برخی مسیرهای روستایی را هم مسدود کرد.
در زابل هم خسارت جانی گزارش نشده است. فرماندار این شهرستان با بیان اینکه توفان به زیرساخت‌های کشاورزی، شهرداری و برق زابل خسارت وارد کرده است، گفت: در حال جمع‌بندی خسارت‌ها هستیم، اما مهم‌تر از آن مشکلات تنفسی‌ای است که مردم در این روزهایی که کرونا هم جولان می‌دهد با آن مواجه می‌شوند.
عباسعلی ارجمندی البته توضیح داد که با توجه به اخطارهای صادرشده و همچنین فعالیت بیمارستان تنفسی زابل، مراکز درمانی بیمارانی را که با توفان دچار مشکل تنفسی می‌شدند، جدا از بیماران کرونایی پذیرش می‌کردند، اما به هر حال نمی‌توان منکر مشکلات مردم شد.

حقابه بلاتکلیف هامون
سیستان‌وبلوچستان، نخستین توفان شن را در بازه زمانی فعلی بادهای 120روزه پشت سر گذاشت، اما این ماجرا تا اوایل پاییز سال بعد ادامه دارد؛‌ اتفاقی که مردم و کارشناسان آن را نتیجه خشکی هامون و خشکسالی‌های 20ساله می‌دانند.
محیط‌زیست یا مدیریت بحران سیستان‌وبلوچستان هر سال سهمی از بودجه را برای مقابله با ریزگرد و کنترل آن دریافت می‌کنند، اما اعتبار کم و مساحت گسترده مبارزه با ریزگردها موجب شده در کوتاه‌مدت اتفاق خاصی در این بخش نیفتد.
اجرای صد در صد طرح مقابله با ریزگردها و اختصاص حقابه هامون دو عامل مهمی است که به اعتقاد کارشناسان می‌تواند بخش زیادی از مشکلات را در سیستان‌وبلوچستان، کرمان و خراسان جنوبی که تحت‌تأثیر بادهای 120روزه هستند، حل کند. مورد اول با اعتبار اندک به جایی نرسیده و مورد دوم هم با توجه به خشکسالی در افغانستان و عدم‌پایبندی این کشور به حقابه هامون رها شده است. هرچند مسئولان استانی تأکید می‌کنند افغانستان در سال آبی نرمال به حقابه هامون پایبند است، اما به‌نظر می‌رسد در عمل این کشور فقط در سال پربارش و از سرریز هیرمند، حقابه‌ای را روانه هامون می‌کند.