رسمی مثل غیر رسمی

مسعود میر/ روزنامه‌نگار:

 رهبر معظم انقلاب در محوطه‌ای قدم می‌زند، هوای بارانی و چتری که دست ایشان است نمایی تازه از تصاویر معمول جلسات و دیدارهای رهبری را پیش چشم می‌گذارد. چند لحظه بعد تصاویر یک دیدار قدیمی در دهه70 با شمایل جوان رامبد جوان و رضا عطاران و عباس کیارستمی آن روزها سرحال و در قید حیات مشخص می‌کند که این روایت غیررسمی است. گلایه‌های علی نصیریان از شرایط بد تئاتر در سال85 ناگهان ختم می‌شود به احوالپرسی حمید نعمت‌الله با رهبری و تاریخ زمستان سال95 که پای تصویر می‌نشیند دیگر غیررسمی رسما آغاز شده است. حرف از مستندی است که پنجشنبه شب در شبکه سوم سیما خیلی‌ها را غافلگیر کرد. مستندی که براساس تصاویر دیدارهای غیررسمی رهبر معظم انقلاب با اهالی فرهنگ در سال‌های گذشته ساخته شده است. تصاویر این دیدارها از سوی مؤسسه حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در اختیار سیدمحمدعلی صدری‌نیا به‌عنوان کارگردان و گروه فیلمسازی‌اش قرار گرفته تا دیدارهای غیررسمی برای همه مردم دیدنی شود.

غروب‌های فرهنگی پنجشنبه
همه‌‌چیز از یک زمان آزاد کوتاه در روزهای شلوغ زندگی رهبری شروع شده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال1395 به دفتر خود اعلام کردند در غروب‌های پنجشنبه و بعد از نماز مغرب و عشا زمان فراغتی برایشان حاصل شده و مایل هستند این زمان را به دیدار با اهالی علم و فرهنگ اختصاص دهند. این پنجشنبه‌ها و دیدارهای غیررسمی‌اش تا پیش از شیوع کرونا هم ادامه داشته است. در همین دیدارهاست که رهبری به حمایت تمام قد از فیلم مارمولک ساخته کمال تبریزی می‌پردازد و به حرف‌های عبدالحسین برزیده درباره اینکه آیا تمام مردم ایران را دوست دارد یا نه پاسخ می‌دهد. در همین دیدارهاست که حسین ترابی مستندساز پیشکسوت از ایشان می‌خواهد فیلم مستندش با نام «برای آزادی» را ببیند.
مستند غیررسمی راوی این اتفاقات و خاطرات و حواشی جالبی است که به سیاق همه مستندهای مهم درباره شخصیت‌های مهم سعی می‌کند از کلیشه‌های رایج خارج شود و تصویری غیررسمی و برخلاف معمول از سوژه اصلی که در این مستند شخص رهبر انقلاب اسلامی است ارائه کند.

غیررسمی کی رسمی شد؟
کارگردان مستند غیررسمی که البته هنوز تعداد قسمت‌هایش نهایی نشده و فعلا کار ساخت آن براساس تصاویر آرشیوی و مصاحبه با برخی مهمانان حاضر در جلسات ادامه دارد در گفت‌وگو با همشهری درباره زمان رسمی شدن ساخت مستند غیررسمی چنین می‌گوید: «ایده ساخت این مجموعه مستند از اسفند97 جدی شد و صحبت‌های اولیه انجام شد و طراحی سناریو و طراحی فرم کار به نتیجه نهایی رسید. البته دیدارهای غیر‌رسمی رهبری همواره در سال‌های گذشته استمرار داشته اما از همان سال95 به این طرف به عنوان جلسات پنجشنبه‌ای معروف شد. این جلسات ابتدا در پاییز و زمستان و پنجشنبه‌ها بعد از نماز مغرب و عشا بود و کم‌کم به جلسات دائمی هر پنجشنبه با اهالی علم و فرهنگ بدل شد اما هیچ‌گاه رسانه‌ای نمی‌شد و تنها افراد حاضر در جلسات گاهی حاشیه‌نویسی‌هایی درباره این جلسات منتشر می‌کردند.»

جذابیت‌های غیررسمی
«من به آنهایی که به فیلم مارمولک معترض بودند گفتم اعتراض نکنید، استقبال کنید.» همین نقل قول از رهبر انقلاب درباره فیلم مارمولک در یکی از همین جلسات پنجشنبه‌ها کافی است تا مشخص شود چقدر حرف‌ها و حواشی این جلسات جذاب و مهم است. صدری‌نیا می‌گوید: «همواره از طرف حضار در این جلسات این درخواست وجود داشت که جلسات رسانه‌ای شوند تا اینکه بالاخره مؤسسه حفظ و نشر آثار رهبری دست به‌کار شد و تولید این مستندها از سال97 آغاز شد. بخاطر جذابیت اتفاقات و حرف‌ها در این جلسات ما تصمیم گرفتیم از برخی مهمانان هم دعوت کنیم تا جداگانه نظر و برداشت خود درباره این جلسات را بازگو کنند که در مستند غیررسمی از آنها استفاده کرده‌ایم. به‌هرحال در تمام دنیا فقط بخشی از جلسات مقامات و شخصیت‌ها رسانه‌ای می‌شود و بخش غیررسمی و غیررسانه‌ای این جلسات همواره جذاب بوده است و ما هم از این ظرفیت استفاده کردیم.»
صدری‌نیا که پیش‌تر ساخت مستندهایی مثل قائم‌مقام و تهران دمشق را در کارنامه داشته درباره دریافت شخصی خود به‌عنوان یک مستندساز در مواجهه با این تصاویر آرشیوی می‌گوید: «شاید مهم‌ترین نکته در مواجهه اول من با این تصاویر همان اصل ارتباط رهبری با نخبگان حوزه‌های مختلف و این تعامل و گفت‌وگو برای پیشبرد اهداف بود. این گفت‌وگو و اقناعی که شکل می‌گرفت و این اطلاع از دستاوردها، مشکلات و مسئله‌ها و البته پیگیری‌های ایشان برای رفع معضلات واقعا برای من و همکارانم حیرت‌انگیز بود. اصلا بعد از تماشای این تصاویر و حین کار بود که من متوجه دلایل رهبری برای امیدواری به وضع کشور می‌شدم و درمی‌یافتم امید ایشان به‌خاطر همین تعامل‌ها، امیدی واقعی است.»