میزان ریزش کارگاه‌های صنعتی در تحریم

آمارهای رسمی از ریزش 3.8درصدی تعداد کارگاه‌های صنعتی دارای 10نفر شاغل و بیشتر در سایه بازگشت تحریم‌ها حکایت دارد که زمینه‌ساز حذف 2.5درصد از شاغلان این حوزه را فراهم آورده است. البته با وجود فشارهای تحریم و خروج آمریکا از برجام، جهش نرخ ارز و رشد نرخ تورم باعث شده ارزش تولید،  سرمایه‌گذاری و ایجاد ارزش‌افزوده واحدهای صنعتی نسبت به دوره قبل از تحریم بهبود یابد. اما آسیب وارده به فعالیت‌های صنعتی و کاهش اشتغال آنها جبران نشده است.
به گزارش همشهری، نتایج طرح آمارگیری از کارگاه‌های صنعتی ۱۰ نفر شاغل و بیشتر در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد در این سال تعداد کارگاه های صنعتی فعال دارای ۱۰ نفر شاغل و بیشتر در کشور به 29هزار و 170واحد رسیده که نسبت به سال قبل از آن 8/3 درصد کاهش داشته است. به‌عبارت‌دیگر در طول سال 97، همزمان با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها   فعالیت هزار و 162کارگاه متوقف شده است. در این شرایط، 43هزار و 780نفر از شاغلان واحدهای صنعتی بیکار شده‌اند.

کارگاه‌های متوسط زیر ضرب تحریم
اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد 79.1درصد از مجموع واحدهای صنعتی بالای 10نفر که در سال 97فعال بوده‌اند، بین 10تا 49نفر کارکن داشته‌اند و 20.9درصد از این کارگاه‌ها بیش از 50کارکن داشته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش عمده فشارهای اقتصادی سال 1397، دامن‌گیر واحدهای صنعتی متوسط که کمتر از 50 کارگر دارند شده و 4.6درصد از آنها را غیرفعال کرده؛ درحالی‌که تعداد واحدهای صنعتی دارای بیش از 50نفر کارگر فقط 0.1درصد نسبت به سال 96کمتر شده است.
براساس نتایج این طرح، تعداد کارگاه‌های غیرفعال صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر در سال ۱۳۹۷ به 3هزار و 750واحد رسیده که معادل 10.6درصد کل این واحدهاست.

ریزش اشتغال صنعتی
آمارها نشان می‌دهد به‌دنبال تغییرات بنیادین در شرایط اقتصادی و فعالیت‌های صنعتی در سال نخست تحریم‌ها، 2هزار و 615کارگاه دارای بیش از 10نفر، نیروی کار خود را کاهش داده‌اند و به جرگه کارگاه‌های کمتر از 10نفر پیوسته‌اند. بررسی‌ها حاکی از این است که در سال ۱۳۹۷ تعداد کارکنان کارگاه‌های صنعتی ۱۰ نفر و بیشتر یک‌میلیون و 733هزار و 789نفر بوده که نسبت به سال قبل 5.2درصد کاهش داشته و 43هزار و 780نفر از شاغلان این بخش حذف شده‌اند. همچنین 26.8درصد از مجموع شاغلان صنعتی در کارگاه‌های 10نفره و بیشتر در کارگاه‌های متوسط (دارای 10تا 49 کارگر) حضور داشته‌اند و 73.2درصد باقی‌مانده در کارگاه‌های صنعتی بالای ۵۰ نفر فعال بوده‌اند.

رشد ارزش‌افزوده و سرمایه‌گذاری
با وجود فشار اقتصادی دوره تحریم بر بنگاه‌های صنعتی در سال اول تحریم‌ها، جهش نرخ ارز و رشد تورم باعث شده ایجاد ارزش‌افزوده کارگاه‌های صنعتی با وجود فشاری‌هایی که روی فعالیت این کارگران وجود داشته افزایش پیدا کند و تا 44.2درصد بیشتر شود. در این شرایط هزینه مواداولیه مشاغل صنعتی به‌طور میانگین 64درصد افزایش یافته و یکی از دلایل غیرفعال شدن بخشی از کارگاه‌ها نیز بروز مشکلاتی بوده که از این محل به تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌ها وارد شده است. براساس آمارها، مجموع ارزش‌افزوده ایجاد شده در کارگاه‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر کشور در سال ۱۳۹۷ به 283هزار و 321میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال قبل 44.2درصد افزایش نشان می‌دهد. از مجموع این ارزش‌افزوده، 14.8درصد سهم کارگاه‌های دارای 10تا 49 کارگر بوده و 85.2درصد آن به کارگاه‌های دارای 50کارگر و بیشتر اختصاص داشته است.
از سوی دیگر رشد ارزش‌افزوده کارگاه‌های صنعتی، به افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه نیز منجر شده به‌گونه‌ای که در این دوره زمانی کارگاه‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر کشور حدود 63هزار و 972میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اند که نسبت به سال قبل ۱۴۸. ۶ درصد افزایش نشان می‌دهد. آمارها حاکی از این است که 6.5درصد از این رقم معادل 4هزار و 150میلیارد تومان به کارگاه‌های دارای 10تا 49 کارگر و 93.5درصد باقی‌مانده به کارگاه‌های دارای 50 کارگر و بیشتر اختصاص داشته است.