لابیگری اماراتیها در بروکسل
سازمان دیدهبان اروپا در تازهترین گزارش خود از وجود شبکه لابی امارات در بروکسل، پایتخت مقر اتحادیه اروپا پرده برداشت. براساس این گزارش، ابوظبی طی سالهای گذشته، هزینه قابل توجهی برای تشکیل شبکه منسجمی از رسانهها، متخصصان، سیاستمداران و حتی سرمایهداران اروپایی با هدف تامین منافع خود پرداخت کرده است؛ منافعی که میتوان آنها را ذیل 2 عنوان «افزایش تأثیرگذاری امارات در مناسبات داخلی اروپا» و «جلوگیری از ایجاد اجماع علیه جنایتهای این کشور در لیبی و یمن» تعریف کرد. این در حالی است که طی سالهای گذشته، بیشترین حمایت مالی تامین شده برای شبکههای لابی در آمریکا نیز از سوی امارات و عربستان سعودی بوده است.
ساختار لابی برای تأثیرگذاری بر سیاستها
طبق گزارش دیدهبان اروپا آمده، فعالیت نیروهای وابسته به امارات بهطور مشخص در بروکسل متمرکز است. این نیروها مجموعهای از نخستوزیران و وزرای سابق اروپایی، شرکتهای دیپلماسی خصوصی (Privatised Diplomacy) شامل دیپلماتهای بازنشسته و اساتید دانشگاه و همچنین شرکتهای متخصص در امور رسانه و ساخت کمپینهای اجتماعی هستند. حمایت از این مجموعهها تحت عنوان «تقویت قدرت نرم امارات و افزایش روابط فرهنگی این کشور با اروپا» صورت میگیرد، اما برای همه روشن است که اهداف جدیتری پشت این فعالیتها وجود دارد.
دیدهبان اروپا مدعی است شبکه لابی مورد حمایت ابوظبی به شکل سازمان یافته تلاش میکند تصویر ویژهای از امارات، وضعیت داخلی و سیاستهای خارجی این کشور ارائه کرده و آن را بهعنوان «الگوی اعتدال و میانهرو در منطقه خاورمیانه» نزد افکار عمومی اروپا معرفی کند. فعالیت برای ایجاد ائتلافهای دوجانبه و حمایت از قدرتگیری جریانات راستگرا، ازجمله دیگر برنامههای شبکه لابی امارات در اروپا عنوان شده است. پیش از این، روزنامه لوموند در گزارش مفصلی به بررسی حمایت مالی امارات از کمپین انتخاباتی مارین لوپن، رهبر راستگرایان افراطی فرانسه پرداخته بود. در گزارش دیدهبان اروپا آمده است: شبکه لابی امارات در بروکسل تلاش میکند هرگونه برپایی دمکراسی یا جنبشهای سیاسی آزادیخواهانه در منطقه خاورمیانه و مخصوصا خلیجفارس را به مثابه تهدیدی برای منافع کشورهای اروپایی نشان دهد. این در واقع بازتابی از سیاست خارجی امارات در سطح منطقه بهحساب میآید؛ سیاستی که براساس آن تحولاتی نظیر کودتای سال 2014مصر، جنگ داخلی لیبی و اشغال بخشهای جنوبی از خاک یمن صورت گرفته است.
کانون علمی-پژوهشی بوسولا در بروکسل، شرکت روابط عمومی پروجکت اسوشیت در لندن و شرکت مشاوره و دیپلماسی خصوصی وستفالیا گلوبال ادوایزری ازجمله مراکزی هستند که وابستگی کامل آنها به ابوظبی در گزارش اخیر دیدهبان اروپا مورد بررسی قرار گرفته است. این مراکز طی سالهای اخیر، فعالیتهای متعددی برای حمایت از منافع امارات در کشورهای اروپایی انجام دادهاند.
شبکه مالی مبهم
سال گذشته شبکه الجزیره در یک گزارش تحقیقی مفصل مدعی شد مجموعه اموالی که به روشهای گوناگون توسط امارات برای نفوذ در شبکه لابی آمریکا بهکار برده شده نزدیک به 4میلیارد دلار ارزیابی میشود. این در حالی است که دیدهبان اروپا مینویسد؛ تلاشهای این سازمان برای کشف و ارزیابی شبکه مالی امارات در لابیهای بروکسل بینتیجه باقی مانده است. علت این امر به عدم شفافیت مالی لابیها در اروپا بر میگردد.
در آمریکا نیز از سال 2017، مجموعههای لابیگر الزامی به انتشار «حمایتهای مالی خارجی» از خود نداشته و صرفا اطلاعات مربوط به منابع داخلی خود را منتشر میکنند. با این حال قدرت رسانههای آمریکایی و البته امکان دسترسی به بخشی از اطلاعات مالی این مجموعهها باعث میشود ردیابی حمایت مالی کشورهایی همچون امارات یا عربستان کار چندان سختی نباشد؛ کاری که دستکم فعلا در اروپا ممکن نیست.
دیدهبان اروپا بر همین اساس در بخش پایانی گزارش خود از پارلمان اروپا و سایر نهادهای مؤثر در این زمینه خواسته تا به وضعیت مالی گروههای لابیگر در این قاره توجه کرده و قوانین لازم برای شفافیت مالی، مخصوصا از سوی منابع خارجی را تنظیم کنند. با این حال روشن نیست در سایه منافع گستردهای که فعالیت چنین شبکههایی برای سیاستمداران و تجار اروپایی ایجاد میکند، آیا قوانین لازم برای شفافیت مالی در آیندهای نزدیک به تصویب خواهد رسید یا نه؟
ایران، قطر و ترکیه در راس اهداف
به روایت دیدهبان اروپا، گفتمان مشترک تمام مراکز لابی مورد حمایت امارات در اروپا بر 2 اصل استوار است:
کشورهای اروپایی نباید به بهانه حمایت از حقوق بشر مانع از مبارزه دائمی امارات با تروریسم در سطح منطقه شوند.
ایران، قطر و ترکیه اصلیترین پایگاههای منطقهای برای حمایت از تروریسم دولتی هستند.
بر این اساس مراکز مورد حمایت امارات علاوه بر تقویت جایگاه این کشور نزد نهادهای سیاسی اروپا، تلاش میکنند تا در مسیر روابط 3کشور نامبرده با اتحادیه اروپا سنگ اندازی کرده و حتی در این زمینه ایجاد تنش کنند. حمایت از تشدید تحریمها علیه ایران، دعوت به اتخاذ سیاستهای سختگیرانهتر علیه ترکیه و کاهش حمایتهای سیاسی از قطر، ازجمله اهداف این مراکز به شمار میرود.