موانع توسعه کارآفرینی بانوان

فرزانه لشکری/ رئیس اداره اموربانوان شهرداری منطقه ۵

کارآفرینی واژه عمومی که در این روزها به گوش همگان آشنا است، تعاریف مختلفی نیز در مراجع علمی برای آن وجود دارد ولی با همه تعاریفِ موجود، گستره این حوزه به قدری است که نمی‌توان به همه ابعاد آن در قالب یک مقاله و حتی کتاب پرداخت.
موضوعی که در اینجا به آن پرداخته می‌شود، چالش‌های زنان و کارآفرینی است. همان‌گونه که می‌دانیم زنان از ابتدای تاریخ تمدن تاکنون برای داشتن سهم و حقوق برابر جنگیده‌اند و همه مقاومت‌های ستودنی ایشان از ابتدای تاریخ تا به امروز به این امر منجر شده است تا در ۵ کشور دنیا سهم بالاتری از کارآفرینی و حق و حقوقِ برابر را از آنِ خود کنند. اما این تعدادِ انگشت‌شمار، نشان از چالش‌ها و دشواری‌های مسیری دارد که زنان می‌بایست در راه رسیدن به اهداف خود طی کنند. زنانِ کارآفرین موفق ما مسیرهای ناهمواری چون تبعیض‌های جنسیتی، نابرابری‌های اقتصادی، فقدان اعتماد و بار فکری مسئولیت‌های خانواده و آزار افرادی که می‌باید حامی آنها در این مسیر باشند را پشت سر می‌گذارند تا وارد عرصه کارآفرینی شوند. این یعنی یک اراده بی‌حد و مرز و تلاشی ستودنی و شبانه‌روزی. با بررسی‌های به عمل آمده و مشاهدات عینی انجام شده در فعالیت زنان کارآفرینِ منطقه ۵، چند چالش اساسی و مهم وجود دارد: ۱‌ـ مواجهه با تبعیض‌های جنسیتی در محیط‌های‌کاری برای اخذ مجوزهای لازم و یا کسب اعتبارهای بانکی، ۲‌ـ فقدان پشتوانه اقتصادی و اعتباری لازم، ۳‌ـ فقدان حمایت از سوی خانواده و اغلب تخریب، تحقیر و جهت‌دهی به سمت عقب‌نشینی به سبب بی‌اعتماد به توانمندی ایشان، ۴‌ـ سطح ضعیف اجتماعی و فرهنگی برخی خانواده‌ها که منجر به پرورش‌های تبعیض‌آمیز و در نتیجه آن، عزت نفس پایین و کمبود احساس خودباوری می‌شود و ۵‌ـ مسئولیت خانه، خانواده و مدیریت فرزندان و برقراری تعادل میان کار و رسیدگی به امورات خانواده.
در حال حاضر منطقه ۵ تهران با جمعیت نزدیک ۴۰۰ هزار نفری بانوان، بیش از ۴۰۰ بانوی صاحب شغل و حرفه دارد که خود به‌عنوان کارفرما برای ۴ هزار نفر شغل ایجاد کرده‌اند. برخی از آنها کارگاه‌های تولیدی با ظرفیت بیش از ۱۰۰ نفر نیروی انسانی را اداره می‌کنند و با همه مشکلات ذکر شده، چرخ اقتصادی و معیشت خانواده‌های بسیاری را می‌گردانند. از بین ۴۰۰ نفری که مطرح شد، برخی مدیر و هماهنگ‌کننده مشاغل خانگی و تسهیل‌گر افراد جویای شغل هستند و برخی نیز با ارزیابی نیازهای کارآفرینی در منطقه با راه‌اندازی مؤسسات خیریه در حیطه کارآفرینی اجتماعی فعالیت می‌کنند.
هم‌چنین ۴ مرکز «کوثر» در منطقه ۵ به همت بانوان کارآفرین راه‌اندازی و اداره می‌شود که در مجموع برای ۱۳۰ نفر ایجاد اشتغال کرده و علاوه بر آن در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی، خدمات رفاهی، درمانی و مشاوره نیز برای نیروی انسانی خود به‌صورت ماهانه و فصلی مهیا کرده است.