آزمون و خطا در قلب پایتخت

  محمد سرابی 

پس از انقلاب اسلامی موضوع تامین زمین و مسکن برای مستضعفان، محور اصلی بحث‎‌‎ در اداره شهر‎‌‎ها بود. تصفیه مقام‎‌‎های قبلی و تغییر امور اداری همزمان انجام می‎‌‎شد، اما مهم‎‌‎ترین اتفاقی که درست یک سال بعد از انقلاب اسلامی در مدیریت شهر تهران افتاد، اجرای «طرح ترافیک» برای جلوگیری از ورود خودرو‎‌‎های شخصی به مرکز شهر بود.
در سال58 مسلم شده بود که جمعیت تهران به‎‌‎دلیل توسعه در سال‎‌‎های پیش از انقلاب زیاد شده و مهاجرت‎‌‎های اخیر اقشاری که نیازمند مسکن بودند، به آن افزوده است. ترافیک در خیابان‎‌‎های مرکزی به‎‌‎شدت زیاد بود و دود و آلودگی هوا به‌سادگی احساس می‎‌‎شد. به گفته پلیس راهنمایی و رانندگی در بعضی معابر سرعت حرکت خودرو‎‌‎ها از 10کیلومتر بر ساعت هم کمتر شده بود. تلاش برای کاهش ترافیک با یکطرفه‌کردن بعضی خیابان‎‌‎ها و افزایش تعداد اتوبوس‎‌‎ها از بهار سال58 آغاز شد، اما به نتیجه مؤثری نرسید. طرح ترافیک ابتدا بر مبنای اختصاص بخشی از خیابان‎‌‎ها به میسر ویژه اتوبوس طراحی و از شهریور این سال برای ساعاتی در خیابان‎‌‎های مرکزی اجرا شد. این طرح با آزمون و خطا در زمینه ساعت اجرا، میزان جریمه و خودرو‎‌‎هایی که استثنا محسوب می‎‌‎شوند، پیش می‎‌‎رفت و دائما تغییر می‎‌‎کرد، چنان‎‌‎که چندبار در عمل لغو و مجددا اجرا شد. با این‎‌‎ حال در پایان سال مشخص بود که دیگر رانندگی در مرکز شهر تهران آزادانه نخواهد بود. از دیگر اتفاقات سال58 اعدام غلامرضا نیک‎‌‎پی، شهردار تهران بود. او که از سمت مادر نوه ظل‌السلطان، فرزند ناصرالدین‌شاه محسوب می‎‌‎شد، از 1348 تا شهریور1356 شهردار پایتخت بود و در فروردین58 پس از محاکمه، تیرباران شد. از شهریور56، جواد شهرستانی به‎‌‎عنوان شهردار تهران تعیین شد. او در بهمن57 به دیدار امام‎‌‎خمینی(ره) رفت و استعفای خود را تقدیم کرد. شهرستانی پس از آن برای مدت کوتاهی همچنان شهرداری تهران را اداره ‎‌‎کرد. در اسفند همین سال محمد توسلی، عضو نهضت آزادی، شهردار تهران شد و تا حدود 2سال در این سمت باقی ماند.