بازگشت معماران برجام

رسانه‌های آمریکایی در 2روز اخیر نام افرادی را منتشر کرده‌اند که احتمالا در زمان روی کار آمدن جو بایدن در کاخ‌سفید تصدی امور دیپلماتیک را عهده‌دار می‌شوند؛ حوزه‌ای که تأثیرات مهمی بر سرنوشت برجام خواهد داشت. در همین روزها مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ در منطقه دوره افتاده تا به قول خود فشار بر ایران را افزایش دهد. خبرگزاری بلومبرگ دیروز گزارش داد که بایدن پیش از آنکه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، به شکست خود در انتخابات اقرار کند، ترکیب کابینه خود را مشخص خواهد کرد.  پایگاه خبری Just security ، در تحلیلی درباره تصمیم دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای[برجام] به نقل از یک منبع آشنا به تفکرات بایدن نوشت: با توجه به اینکه از زمان تحلیف جو بایدن تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در ژوئن ۲۰۲۱ فقط ۵‌ماه فرصت است، انتظار می‌رود که بایدن در همین مدت باقیمانده تلاش کند بازگشت ایران به تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای را تضمین کند. در ادامه این تحلیل، همچنین به نقل از این منبع آمده که ایده بایدن درباره توافق هسته‌ای، مبنی بر اینکه «اگر ایران به تعهدات خود بازگردد، واشنگتن به‌عنوان نقطه آغاز مذاکرات بعدی به برجام بازخواهد گشت» که پیش از انتخابات آن را مطرح کرده بود، ثابت است. به نوشته بلومبرگ، 3منبع تأیید کرده‌اند که چهره موردنظر جو بایدن برای وزارت خارجه مشاور قدیمی او، آنتونی بلینکن است که به سنا معرفی خواهد شد. بلینکن در زمان دولت اوباما، معاون وزیر خارجه بوده و ازجمله افرادی است که نقش مؤثر در مذاکرات مربوط به توافق هسته‌ای داشته و منتقد جدی خروج آمریکا از برجام و حتی اقدامات ترامپ در زمینه تلاش برای فعال کردن مکانیسم ماشه و جلوگیری از لغو تحریم تسلیحاتی ایران است. همزمان با انتشار خبر معرفی بلینکن به‌عنوان گزینه تصدی وزارت خارجه آمریکا در فضای مجازی عکسی از زمان مذاکرات هسته‌ای منتشر شد که در آن اوباما به‌صورت تلفنی در حال دریافت خبری از حل یک گره مذاکرات برجام است و در تصویر چهره بلینکن دیده می‌شود که دست‌های خود را به نشانه شعف و شادی بالا برده است. رسانه‌های آمریکایی پیش از این از سوزان رایس نماینده سابق آمریکا در سازمان ملل، سناتور کریس کونز، سناتور کریس مورفی و ویلیام برنز قائم‌مقام سابق وزارت خارجه آمریکا در کنار آنتونی بلینکن به‌عنوان گزینه‌های احتمالی تصدی وزارت خارجه نام برده بودند. نقش جدی بلینکن در توافق هسته‌ای و انتصاب او به سمت وزیر خارجه آمریکا احتمال بازگشت دوباره واشنگتن به توافق هسته‌ای را قوت می‌بخشد. بلومبرگ در ادامه گزارش خود همچنین به نقل از 2منبع مطلع نوشته که بایدن احتمالا جک سالیوان، دستیار هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا را نیز به‌عنوان مشاور امنیت ملی معرفی کند. جک سالیوان هم از طرفداران برجام است؛ هرچند او ادعای لزوم مذاکرات جدید با ایران و توافق تکمیلی برای لغو تحریم‌های ایران را مطرح کرده است؛ درخواستی که ایران بارها آن را رد کرده است. ظریف ‌ماه جاری گفته بود اگر ایران قصد مذاکره دوباره درباره توافق را داشت 4سال قبل با ترامپ این کار را می‌کرد. 2روز قبل هم سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه تأکید کرد، مذاکرات برجام انجام شده و پایان پذیرفته است. سالیوان گفته بود، دولت آینده دمکرات باید بلافاصله دیپلماسی هسته‌ای با ایران را تقویت کرده و به‌دنبال ایجاد توافقی تازه در راستای معامله هسته‌ای باشد. سالیوان که از او به‌عنوان دیپلمات پشت پرده مذاکره با ایران یاد می‌شود جزو تیم ویلیام برنز، معاون سابق وزیر خارجه آمریکا بوده که در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد در عمان مذاکرات محرمانه با ایران را آغاز کردند و همان مذاکرات در زمان دولت حسن روحانی به نتیجه‌ای به نام برجام ختم شد. تحرکات بایدن برای به‌کار گماردن تیم دیپلماتیک معتقد به مذاکره با ایران در حالی است که همزمان دولتمردان آمریکایی معتقد به فشار بر ایران در حال فعالیت هستند. وزارت امور خارجه آمریکا در گزارشی درباره ایران مدعی شد که این کشور با پیشبرد کارزار فشار حداکثری علیه ایران به میزان ۷۰میلیارد دلار به درآمد نفتی ایران خسارت زده است. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هم که به منطقه آمده در مصاحبه با رسانه سعودی‌العربیه با تأکید بر اینکه سیاست ترامپ علیه ایران در دوران ریاست‌جمهوری‌اش منسجم و ثابت بوده، تأکید کرد: این مسئله در دوران‌ گذار تغییری نمی‌کند و «فشار حداکثری» آمریکا در قبال ایران ادامه می‌یابد. پمپئو به سرزمین‌های اشغالی رفته بود امارات، قطر، عربستان‌سعودی و ترکیه نیز در این تور خاورمیانه‌ای بوده‌اند. .