نبض خبر
«بازگشت آمریکا» به جای «اول آمریکا»
جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا هفته گذشته در نخستین نشست خبری‌اش بعد از انتخابات گفت که به رهبران کشورهای جهان که با او تماس گرفته‌اند، تأکید کرده که آمریکا به صحنه جهانی بازگشته است. او گفت: «ما به بازی برمی‌گردیم.»
اهمیت سخنان بایدن چیست؟
2 ماه تا زمان ورود جو بایدن و معاونش، کاملا هریس، به کاخ سفید باقی‌مانده، اما تیم انتقالی آنها از حالا در حال تلاش برای به‌دست گرفتن امور هستند. بدون شک، مهار بحران کرونا و اثرات آن بر اقتصاد آمریکا، مهم‌ترین چالش دولت بایدن خواهد بود اما در عرصه سیاست خارجی نیز دولت جدید آمریکا با مسائل مهمی روبه‌رو خواهد شد. مواضع بایدن آنقدرها ناشناخته نیست و طی هفته‌های اخیر او بارها در مورد مهم‌ترین مسائل بین‌المللی موضع‌گیری کرده است. برای رهبران جهان به‌خصوص کشورهای اروپایی اما مهم است که صاحب کرسی ریاست‌جمهوری در کاخ سفید، معتقد به چندجانبه‌گرایی باشد، نه یکجانبه‌گرایی. شعار «بازگشت آمریکا»ی بایدن به‌معنای تغییر بنیادین میراث دونالد ترامپ در عرصه سیاست خارجی خواهد بود.
اولویت‌های بایدن در سیاست خارجی چه خواهد بود؟
بایدن قصد دارد بلافاصله پس از ورود به کاخ سفید، آمریکا را به توافقنامه آب‌وهوایی بازگرداند، تعهدات این کشور در پیمان ناتو را تقویت کند و بار دیگر همکاری با سازمان بهداشت جهانی را از سر بگیرد.
توجه دوباره به مسئله حقوق بشر، یکی از اولویت‌های بایدن در زمینه سیاست خارجی خواهد بود. تقابل او با عربستان سعودی احتمالا از مسیر همین مسئله حقوق بشر اتفاق خواهد افتاد.
بایدن بلافاصله باید پیمان هسته‌ای استارت نو (NEW START) را با روسیه تمدید کند. این پیمان با هدف کاهش تسلیحات هسته‌ای میان دو طرف در سال2010 امضا شده و 15روز بعد از ورود بایدن به کاخ سفید، منقضی خواهد شد.
کره‌شمالی شاید در اولویت سیاست خارجی بایدن نباشد اما پیونگ‌یانگ احتمالا خود را به او تحمیل خواهد کرد. کره‌ای‌ها در محک‌زدن روسای جمهور آمریکا در بدو ورودشان به کاخ سفید سابقه طولانی دارند. آنها شاید دست به یک آزمایش هسته‌ای بزنند. بایدن در جریان رقابت‌های انتخاباتی، رهبر کره‌شمالی را «گردن‌کلفت» نامیده و کره‌شمالی هم بایدن را «سگ هار» خطاب کرده است. انتظار می‌رود روابط 2کشور در دوره بایدن با تنش همراه شود.
بایدن میراثدار ترامپ در جنگ افغانستان هم خواهد بود. در همین ابتدای کار، مسئله خروج نیروها از افغانستان و یک توافقنامه صلح مبهم با طالبان روی دست بایدن مانده است.
تکلیف توافق هسته‌ای ایران چه می‌شود؟
مسئله توافق هسته‌ای ایران در بالای فهرست اولویت‌های بایدن خواهد بود. او اعلام کرده در برابر بازگشت ایران به تعهداتش، به برجام بازخواهد گشت. بازگشت به برجام، به‌معنای لغو تحریم‌های ایران خواهد بود. بایدن اما باید فکری هم به حال تحریم‌هایی کند که از سوی ترامپ خارج از چارچوب توافق هسته‌ای با ایران وضع شده است. ایران احتمالا این‌بار صرفا به لغو تحریم‌‌ها در چارچوب توافق هسته‌ای بسنده نخواهد کرد.
