مذاکره با شرکای شرقی

اسماعیل سلطنت‌پور ـ خبر‌نگار

  خروج آمریکا از برجام و رفتار یکجانبه ترامپ علیه ایران و نیز ناتوانی اروپایی‌ها در تامین خواسته‌های تهران باعث شده ایران در واپسین ماه‌های دولت روحانی بیش از پیش به سمت شرق متمایل شود. وزیر خارجه دیروز به دعوت همتای چینی به این کشور سفر کرد و حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران هم با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه تبادل نظر کرد.
در دیدار محمد جواد ظریف با وانگ‌یی، وزیر خارجه چین که با حضور هیأت‌های عالی رتبه دو طرف در شهر «تنگ چونگ» استان «یونن» در جنوب چین برگزار شد، ظریف و «وانگ‌یی» در مورد روابط و همکاری‌های تهران و پکن و مسائل مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کردند.
ایران و چین در جریان سفر رئیس‌جمهور این کشور به تهران مذاکراتی را برای رسیدن به برنامه جامع همکاری‌های اقتصادی 25ساله آغاز کردند و به‌نظر می‌رسد این مذاکرات حالا به نتیجه رسیده است.
قرارداد جامع ایران در ماه‌های اخیر با حملات برخی جناح‌های داخلی و خارجی همراه شده بود؛ تا جایی که وزارت خارجه آمریکا آن را ترکمانچای نامید!
اعتراض به این همکاری پس از آن آغاز شد که شایعاتی درباره واگذاری جزیره کیش و یا فروش نفت ارزان به چین منتشر شد؛ درحالی‌که وزارت خارجه با تأکید بر مضحک بودن این ادعا‌ها خاطرنشان کرد که هنوز ایران و چین وارد جزئیات نشده‌اند. با این حال محمد جواد ظریف وزیر خارجه چندی قبل گفته بود چینی‌ها نظرات خود را درباره طرح همکاری 25ساله ارائه داده‌اند و ایران مشغول بررسی آن است.
ظریف تیرماه گفته بود: در تماس ویدئوکنفرانسی که با وزیر خارجه چین داشتم، به آنها اطلاع دادم که ما آماده مذاکره برای نهایی کردن این سند هستیم و شروع به مذاکره کرده‌ایم. زمانی که این متن نهایی شود و مورد توافق دو طرف قرار بگیرد، در مراجع قانونی به تصویب خواهد رسید. سفر ظریف به چین دو هفته بعد از سفر او به مسکو انجام شده است، ظریف در جریان سفر به روسیه در اوایل مهر که چهارمین سفر او به روسیه ظرف 6ماه و سی و یکمین سفرش به این کشور در دوران تصدی وزارت خارجه بود با سرگئی لاوروف، همتای روس تبادل نظر کرد. وزیر خارجه تیرماه هم در سفر به روسیه به‌صورت تلفنی پیام حسن روحانی، رئیس‌جمهور را به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه رساند.
تماس تلفنی ظریف با پوتین از طریق یک خط امن انجام شد، اما جزئیاتی از محتوای پیام منتشر نشده است. با این حال به‌نظر می‌رسد روحانی در رابطه با همکاری های اقتصادی با روسیه پیشنهادی به طرف روس ارائه داده است؛ در همان سفر ظریف از تمدید قرارداد 20ساله بین ایران و روسیه که در حال منقضی شدن است خبر داده بود.


 مکث
رایزنی یک ساعته روحانی و پوتین

حسن روحانی روز شنبه در تماس تلفنی با رئیس‌جمهور روسیه، با بیان اینکه درگیری نظامی 2  کشور همسایه آذربایجان و ارمنستان برای ما بسیار تلخ و نگران‌کننده است، اظهار داشت: مداخله احتمالی برخی کشورهای ثالت در این درگیری موجب گسترده و طولانی شدن بحران خواهد شد و آن را به نفع کشور‌های منطقه نمی‌دانیم.
رئیس‌جمهور با ابراز نگرانی از حضور و مشارکت برخی گروه‌های تروریستی در درگیری منطقه قره باغ، تأکید کرد: حضور تروریست‌ها می‌تواند هم برای ایران و روسیه و هم کل منطقه خطرناک باشد.
روحانی در ادامه این گفت‌وگو با اشاره به آثار منفی شیوع ویروس کرونا بر تبادلات اقتصادی 2 کشور خواستار از سرگیری روابط اقتصادی و مبادلات ایران و روسیه ازجمله برقراری پروازها و تردد کامیون‌های ترانزیتی 2 کشور با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی شد.
رئیس‌جمهور همچنین علاقه‌مندی ایران برای همکاری با روسیه در زمینه تولید واکسن کرونا را مورد تأکید قرار داد.
روحانی در ادامه با قدردانی از مواضع حمایتی روسیه در مجامع بین‌المللی درخصوص قطعنامه‌های مختلف و همچنین مخالفت با اعمال تحریم‌های غیرقانونی علیه ملت ایران، اظهار امیدواری کرد رایزنی‌های مشترک و همکاری‌های 2 کشور در زمینه‌های مختلف بیش از پیش توسعه یابد.
رئیس‌جمهور روسیه در این تماس تلفنی که بیش از یک ساعت به طول انجامید، مداخله کشورهای ثالث و همچنین حضور برخی گروه‌های تروریستی در بحران قره باغ را برای منطقه خطرناک خواند و گفت: تلاش همه ما همسایگان باید پایان دادن به جنگ و خونریزی و حل بحران از طریق گفت‌وگو و مذاکره باشد.
رئیس‌جمهور روسیه در بخش دیگری از این گفت‌وگو با تأکید بر اینکه مواضع این کشور درمورد برجام و تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران روشن و شفاف است، افزود: همواره با اقدامات غیرقانونی علیه ایران مخالف بوده‌ایم.
 پوتین با اشاره به تأثیر شیوع ویروس کرونا بر روابط اقتصادی و تجاری کشورها ازجمله ایران و روسیه ابراز امیدواری کرد که با مهار کرونا سطح روابط دوباره به سطح قبل بازگردد و توافقات قبلی 2 کشور اجرایی و عملیاتی شود.