کرونا هزینه های شهر را افزایش و درآمدها را کاهش داد

محمد سرابی_خبرنگار

جلسه پرسش و پاسخ مجازی شهردار تهران به مناسبت روز خبرنگار را می‌توان دومین نشست خبری او، پس از تصدی این سمت محسوب کرد. نشستی که اگرچه به‌خاطر مشکلات سیستم ارتباطی با تأخیر شروع شد، اما نکات مهمی داشت که می‌توان آنها را شفاف‌سازی پیروز حناچی درباره مسائل مطرح این روزهای تهران دانست. او هم درخصوص موضوعات ملک جماران توضیح داد، هم از تأثیرات مثبتی که حضور کلیددار پایتخت در هیأت دولت می‌تواند داشته باشد گفت و هم خبر از ادامه پیگیری تخلفاتی داد که سال‌ها پیش‌تر در مدیریت شهری رخ داده است. در جلسه‌ دیروز خبرنگاران روزنامه‌ها، خبرگزاری‌های رسمی و پایگاه‌های اطلاع‌رسانی سؤالات گوناگونی از مقابله با بیماری کرونا تا رسیدگی به تخلفات و بدهی‌های شهرداری را مطرح کردند. نشست مجازی پیش از ظهر دیروز، اما تفاوت محسوسی با اغلب نشست‌های دیگر خبری مسئولان رده عالی داشت؛ حناچی درباره برخی از موضوعات حتی با خبرنگاران وارد گفت‌وگو می‌شد تا بتواند جواب کاملی به سؤالات‌شان بدهد. اگرچه او در این نشست تأکید کرد که ادبیات تند و طلبکارانه را نمی‌پسندد و می‌توان با ممارست، پیگیری و استمرار در برخورد با تخلفات به نتیجه مطلوب رسید. به نظر او گفت‌و‌گو و تعامل راه گذر شهرها از مشکلات است.

کرونا با شهر چه کرد؟
شهردار پایتخت درباره تأثیرات شیوع ویروس کرونا بر شهر و شهرداری تهران گفت: «شیوع کرونا برای شهرداری تهران 2 معنی دارد؛ یکی افزایش هزینه و دوم کاهش درآمد. البته این مشکل همه شهرداری‌ها در اقصی نقاط جهان است و بسیاری از درآمدهای عادی شهرداری اعم از حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی و مجموعه‌های ورزشی و فضا‌‌های شهری که با تجمع افراد به‌دست می‌آمد از حیز انتفاع خارج شده؛ رعایت فاصله فیزیکی برای ما معنایش استفاده از ظرفیت کمتر با همان ناوگان قبلی است. هم‌اکنون مترو و اتوبوسرانی با ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند و ناوگان تاکسیرانی هم با اختلال مواجه است. یکی از کارهایی که دولت‌ها در حوزه مدیریت شهری در شرایط کرونایی انجام داده‌اند حمایت از شهرداری‌ها بوده که در این شرایط اقتصادی از آن بی‌بهره هستیم.»او سپس تحقق ۳۰ درصدی درآمدهای شهرداری در 3‌ماه اول سال را درست ندانست و افزود: «درواقع ۷۰ درصد درآمدهای نقدی شهرداری تهران تحقق یافته و در حوزه غیرنقدی مانند سال‌های قبل، اما معمولا با مشکل تحقق درآمد مواجه‌ایم. لایحه دو فوریتی در این زمینه ارائه و در شورای شهر تصویب شده، اما بندهایی از آن در دستگاه‌های نظارتی با مسائلی روبه‌رو شده که تلاش می‌کنیم آن‌را برطرف کنیم. همچنین برای آنکه بتوانیم منابع جدیدی برای بودجه شهر تهران محقق کنیم، ممیزی شهر تهران اصلاح خواهد شد. زیرا آخرین ممیزی مربوط به سال 86بود. در هزینه‌های جاری تلاش شده که کاهش پیدا کند و از سوی دیگر تلاش می‌کنیم تا ظرفیت‌هایی ایجاد شود. از سوی دیگر تلاش شد تا پول ناشی از اوراق مشارکت‌های سال 97و 98را نقد کنیم که این مهم هم تأثیر بسزایی در ادامه فرایندهای ما خواهد داشت.»

بازپس‌گیری املاک متعلق به شهرداری 
حناچی همچنین درباره با بازپس‌گیری املاکی که در دوره پیشین مدیریت شهری به تعدادی از مدیران واگذار شده بود، گفت: «در گزارش اولیه املاک مشخص شد که بیش از 3هزار ملک از املاک شهرداری در اختیار افراد غیراست. بخشی از این املاک به استناد ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها به‌صورت فضاهای اجتماعی شهر قرار دارد. برای واگذاری املاکی که مصوبه شورای شهر را نداشته‌اند یک کمیته 3 نفره شامل معاونان مربوطه و رئیس املاک شهرداری تشکیل دادیم تا تشخیص دهند کدام املاک باید پس گرفته شود. تاکنون تعداد زیادی از املاک پس گرفته شده و بخشی هم با همکاری دادستانی در حال پیگیری است. البته مقاومت‌هایی هم وجود دارد که با کمک دادستانی رفع می‌شود.» به گفته او، فروش املاک شهرداری براساس مزایده انجام می‌شود؛ در این راستا بخشی از مزایده‌ها ممکن است متقاضی نداشته باشند و بخشی هم کم متقاضی باشند، اما به هر دلیلی مزایده روش عمل ما در فروش املاک است. ملک اقدسیه هم به مزایده گذاشته شده و متقاضی هم دارد، فرایند در حال انجام است. شهردار ادامه داد: «در ساختمان شماره 2 شهرداری (ساختمان روزنامه اطلاعات) هم وضعیت 5 دانگ از مالکیت آن روشن شده و یک دانگ باقی مانده در حال تعیین تکلیف است تا ۶ دانگ آن کاملا در اختیار شهرداری قرار گیرد.»

پیگیری پرونده‌های تخلف 
«پرونده‌های فساد و احقاق حقوق شهرداری، بدون سر و صدا در دست پیگیری است، اصراری به جار زدن این موضوع نداریم. حق و حقوق شهرداری و پرونده‌های آن و تخلفات دوره‌های قبلی از سوی بخش حقوقی شهرداری در حال پیگیری است و بسیاری از موارد احقاق حق شده است.» این نکته را حناچی در ادامه صحبت‌هایش و در پاسخ به سؤالی از خبرنگار همشهری عنوان کرد. او گفت: «اطلاع‌رسانی و نام بردن از اشخاص در پرونده‌هایی که جنبه قضایی دارد، قبل از صدور حکم خلاف رویه قضایی است، اما بسیاری از موارد وجود دارد که مقامات قضایی از ما گزارش می‌خواهند و ما هم بی‌سر و صدا گزارش‌ها را ارسال می‌کنیم و مدعی‌العموم آنها را بررسی می‌کند و بعد از صدور حکم اطلاع‌رسانی هم می‌شود. پرونده‌هایی که شهرداری در آنها متضرر شده باشد از سوی بخش حقوقی شهرداری پیگیری و اگر به نتیجه برسد اعلام می‌شود.»

سرنوشت اوراق مشارکت
شهردار تهران سپس به موضوع انتشار اوراق مشارکت ورود کرد و گفت: «اوراق به 2بخش تقسیم می‌شوند، بخشی برای سال ۱۳۹۷ بود که در آنها بانک آینده و بانک توسعه تعاون بانک‌های عامل شهرداری بودند. در این زمینه ۳۰۰ میلیارد تومان از بانک توسعه تعاون گرفته شد، اما ۹۱۰ میلیارد تومان بانک آینده باقی مانده بود که با همکاری و پیگیری بانک آینده این بخش هم کاملا محقق شد. بازپرداخت این اوراق هم به این صورت است که ۵۰ درصد بر عهده دولت و ۵۰ درصد بر عهده شهرداری قرار دارد.» حناچی با بیان اینکه از اوراق سال ۱۳۹8یک‌هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار داریم، افزود: «از این مقدار۵۰۰ میلیارد تومان متعلق به اتوبوسرانی بوده و یک‌هزار میلیارد تومان هم برای مترو است که در تکمیل خطوط 7و6، تکمیل ایستگاه‌ها و تجهیز زیرساخت‌ها هزینه می‌شود. همچنین بخش‌هایی از شبکه مترو از جمله بخش اول خط ۱۰ هم از همین منبع رسما به‌زودی افتتاح می‌شود.»

جماران باید حریم داشته باشد
همانطور که پیش‌بینی می‌شد موضوع حضور شهردار تهران در جلسه هیأت دولت و تخریب طبقه غیرمجاز ملک واقع در محله جماران مورد سؤال واقع شد. پیروز حناچی هم در پاسخ گفت: «مطابق با قانون و آیین‌نامه‌های اجرایی هیأت وزیران نیست؛ زیرا شهردار عضو هیأت وزیران محسوب نمی‌شود. این کار سنتی است که از زمان دولت آقای هاشمی رفسنجانی و زمانی که آقای کرباسچی شهردار تهران بود آغاز شد. در دولت هشتم و نهم هم شهردار درجلسات حضور نداشته است. با این حال حضور شهردار تهران در دولت در خیلی از موارد مثبت است؛ زیرا کارها مستقیم دنبال می‌شود. چند مثال در این زمینه آمادگی در مقابل بارندگی‌های سال ۱۳۹۸، کمک به سیل‌زدگان خوزستان، حوادث آبان‌ماه، سقوط هواپیما و... بود که شهرداری مستقیما دخیل بوده است.» او ادامه داد: «در 12فروردین پارسال به راحتی ممکن بود در تهران هم سیل رخ دهد تا جایی که حتی تا آستانه سیل در غرب تهران رفتیم، اما با آمادگی و هماهنگی که در اثر حضور شهردار در هیأت دولت ایجاد شده بود، از وقوع این مشکل جلوگیری شد. به نتیجه رسیدن اوراق مشارکت هم نتیجه کار شهردار در حاشیه هیأت دولت و پیگیری از رئیس بانک مرکزی و دیگر مسئولان مربوطه بود. بنده به‌عنوان شهردار تهران، رئیس مجمع کلانشهرها نیز هستم و این سمت ۵۰ میلیون نفر جمعیت را پوشش می‌دهد. همه این‌ها نشان می‌دهد که دولت و شهرداری‌ها نیازمند همیاری یکدیگر هستند.»شهردار تهران همچنین درباره جماران گفت: «جماران تنها یک محله نیست؛ باید در 3سطح جهانی، ملی و محلی به آن نگاه کنیم. نمایندگان کشور‌های خارجی که چه در زمان حیات امام و چه بعد از درگذشت ایشان به جماران می‌رفتند تحت‌تأثیر فضا و سادگی آن قرار می‌گرفتند و ما باید این فضا را حفظ کنیم. جماران جزو میراث فرهنگی ثبت شده است اما باید حریم هم داشته باشد. در شورای‌عالی شهرسازی مصوبه از گذشته درباره این محله وجود دارد و پیش از این هم اتفاق افتاده است که شورا در موارد خاص ورود کند. اکنون طرح‌های مربوط به این محله اجرا شده و به جز چند مورد از آنها عدول نشده است.» پیروز حناچی در پرسش و پاسخ با خبرنگاران موضوعات دیگری را نیز مطرح کرد که به تفکیک در کادرها می‌خوانید.

بدهی‌های دولت به شهرداری از چند جهت پیگیری می‌شود 
شرایط مالی دولت هم شرایط غیرعادی و حادی است و نمی‌توان انتظار زیادی داشت. وقتی برای کرونا از صندوق توسعه ملی استقراض می‌شود یعنی بودجه عمومی کشش نداشته است. ما برای بازسازی بخش‌های جدید در مترو و اتوبوسرانی نیز از دولت قول گرفته‌ایم. اما من ادبیات تند و طلبکارانه را نمی‌پسندم و فکر می‌کنم با ممارست، پیگیری و استمرار می‌توان به نتیجه رسید.
بدهی‌های دولت به شهرداری از چند جهت پیگیری می‌شود. مواردی که دولت به موجب آن به شهرداری بدهکار می‌شود یکی در بخش کمیسیون ماده۱۰۰ دستگاه‌های دولتی است، موضوع بعدی در بخش حمل‌ونقل ازجمله بلیت‌ها و امور زیرساختی سرمایه‌گذاری و در نهایت مواردی است که از سوی وزارت دارایی تأیید می‌شود. در این زمینه طبق قانون بودجه امکان تهاتر وجود دارد اما دولت تمایلی به این موضوع ندارد چرا که بدهی بانک مرکزی را بیشتر نشان می‌دهد. با این حال در این زمینه 5‌هزار میلیارد تومان تهاتر انجام شده است. در بخش بلیت‌ها هم معمولا روزهای آخر سال سازمان برنامه و بودجه بعد از خالی شدن خزانه کمک‌هایی به شهرداری می‌کند. همچنین امتیازاتی هم از محل صرفه‌جویی در مصرف سوخت به شهرداری داده می‌شود که از سال گذشته شروع شده و روند صعودی داشته و به خوبی پیش می‌رود و اگر بدهی‌هایی که از سال گذشته باقی مانده است محاسبه شود، رقم قابل توجهی خواهد شد. درباره بدهی‌های دولت در بخش کمیسیون ماده۱۰۰ هم هر زمان که نقل و انتقالی صورت گیرد و یا در بودجه مشخص شده باشد قابل تعقیب خواهد بود.
در زمینه اعتبارات کرونایی آنچه به شهرداری تعلق می‌گیرد در بخش بازسازی اتوبوس‌ها خواهد بود. برای بازسازی ۵۰۰دستگاه اعتبارات گرفته شده و قراردادهای آن در حال امضاست. بازسازی اتوبوس‌ها انجام می‌شود و اتوبوس‌ها تقریبا نو می‌شوند الان هم ۵۰۰دستگاه در دستور کار است که با اعتبارات ستاد کرونا انجام می‌شود.

تعلیق طرح ترافیک تأثیری در کاهش شیوع کرونا ندارد
ما در اواخر سال گذشته و از اسفندماه به‌صورت داوطلبانه و دوران اوج کرونا طرح ترافیک را در شورای ترافیک تهران برداشتیم. بعدها که می‌خواستیم برقرار کنیم در ستاد کرونا مطرح شد و آنها گفتند چون این کار به دستور ما نبوده در شورای ترافیک می‌توانید انجام دهید. برخلاف شهرستان‌ها در تهران ریاست شورای ترافیک تهران برعهده شهردار تهران است و در شورا هم این مسئله مطرح و مقرر شد که این کار انجام شود، اما به‌دلیل اینکه دوستان در استانداری تهران در این رابطه مصاحبه کرده بودند، ما به احترام حرف دوستان این مسئله را به‌مدت یک هفته به تعویق انداختیم. با توجه به افزایش آمار مبتلایان و متوفیان مبتلا به کرونا گزارشی در این خصوص ارائه شد که نتیجه لغو طرح ترافیک باعث افزایش سفر‌های درون‌شهری غیرضروری می‌شود. ما در شهرداری تهران تقاضای سفر را سفارش نمی‌دهیم و ما بازه سفر را مدیریت می‌کنیم و تقاضای سفر در جای دیگر شکل پیدا می‌کند. در کمیته مربوط به ستاد ملی مقابله با کرونا این مسئله مطرح و چند پیشنهاد در این خصوص ارائه شد. اول اینکه تعداد دورکاری اداری از 30درصد موجود به 50درصد افزایش پیدا کند که این مسئله قبلا تا 30 درصد مصوب شده بود هرچند که این مسئله هم تبعاتی دارد چراکه وقتی ادارات تعطیل می‌شوند ممکن است سفر‌های بین شهری افزایش پیدا کند، در نتیجه ستاد ملی مقابله با کرونا با این پیشنهاد موافقت نکرد و مقرر شد که اگر این طرح مورد موافقت قرار نگرفت، طرح ترافیک به‌مدت یک هفته معلق شود و تأثیرات آن را از جهت ترافیک، آلودگی هوا، طول مسیرهای ترافیکی مورد بررسی قرار دهیم که این کار در حال انجام است. در مورد پزشکان و پرستاران بودجه خاصی اختصاص نیافته بلکه سهمیه‌ای درنظر گرفته می‌شود که با تأیید وزارت بهداشت به آنها تعلق پیدا می‌کند. اشتباه در اعلام زمان طرح ترافیک و پیامکی که برای رانندگان ارسال شده بود اصلاح شد و جریمه‌ای انجام نشده است. مطالعات ما نشان می‌دهد که در اکثر کشور‌های دنیا نه‌تنها با شدت گرفتن کرونا طرح ترافیک را ملغی نکردند بلکه شدت آن را افزایش دادند به این معنی که هم هزینه‌هایش را افزایش دادند و هم خیلی سختگیرانه‌تر به اجرا درآوردند و در کنار آن مردم را به استفاده از مسیر‌های دوچرخه و پیاده‌رو‌ها توصیه کردند.

هدف اصلی کاهش زباله شهر است
دفع زباله‌های پایتخت و انتقال آن به آرادکوه پیچیده و فرایندی گسترده است که از خانه‌های مردم شروع شده و به آرادکوه ختم می‌شود. اینکه این رویه باید چطور پیش رود تا حداقل زباله‌ها به آرادکوه برسد، نقطه هدف ماست. پیش از شیوع کرونا حدود ۷هزار تن در روز زباله جمع‌آوری می‌شد که با اجرای طرح‌هایی این موضوع به حدود 5700تن کاهش یافت. در این راستا ۶ ایستگاه میانی راه‌اندازی شده که بخشی از زباله‌های حجیم مانند مبل و لاستیک را تفکیک می‌کنند که به‌دلیل شیوع کرونا عقب افتاد، تفکیک متوقف شد و به نقطه قبلی بازگشتیم. با این حال هنوز طرح جامع پسماند آغاز نشده و ایده‌آل آن است که در ساختمان‌ها 3 سطل برای جمع‌آوری و تفکیک زباله قرار داده شود تا بتوانیم حجم و وزن زباله را کنترل کنیم و هزینه پسماند بیش از حجم و وزن استاندارد جدا محاسبه شود. این موارد از اقدامات طرح جامع پسماند است. در واقع هدف طرح کاپ هم همین است که به نقطه حداقل زباله به سمت آرادکوه برسیم. اگر این میزان به حداقل برسد و امکان سوزاندن باقیمانده زباله‌ها و تبدیل آن به انرژی به جای دفن فراهم شود ما به نقطه ایده‌آل خود رسیده‎ایم. ما در روز‌های گذشته جلسه‌ای با رئیس سازمان بهزیستی و رئیس بهزیستی تهران داشتیم که درباره کودکان کار و زباله گردها و معتادان متجاهر بود. ما روش‌های جلوگیری از قاچاق و قاچاقچی نداریم ولی بخشی که به پیمانکاران مربوط بوده را پیگیری می‌کنیم. البته گفته می‌شود در صورت گزارش به ۱۳۷ هم، تا شهرداری برسد این کودکان می‌روند.

دوچرخه‌سواری کم‌هزینه و پربازده است
دوچرخه‌سواری به جهت تأثیر در حمل‌ونقل عمومی و هم نشاط و سرزندگی در میان شهروندان، بسیار کم‌هزینه و پربازده است. در بلوار کشاورز، کریمخان و خیابان طالقانی هم‌اکنون مسیر دوچرخه وجود دارد و می‌خواهیم این مسیرها به هم وصل شوند. در منطقه۳ اخیرا در کل خیابان میرداماد 2 مسیر دوچرخه ایجاد شده است.  تجربه دنیا نشان می‌دهد یا شهری داریم که نمی‌توانیم در آن نفس بکشیم یا با همکاری مردم بتوانیم در مسیرهای کوتاه حداقل تا مترو از دوچرخه استفاده کنیم.

بازنگری بخش‌هایی از طرح تفصیلی 
بازنگری ضوابط طرح تفصیلی در دستور کار است اما قرار نیست همه بخش‌های طرح تفصیلی بازنگری شود، طرح یک‌بار تهیه شده و ضوابط آن روی پورتال شهرداری بارگذاری شده اما بخش‌هایی که تغییر لازم دارند، باید بازبینی شود.  طرح‌های موضوعی و موضعی در این زمینه در شورای‌عالی معماری و شهرسازی مطرح شده و بیش از ۲۰۰طرح در دست بررسی است. خط آسمان هم بخشی از ضوابط طرح تفصیلی است اما زمانی که آشفتگی بصری در حوزه‌های مختلف وجود دارد تا رسیدن به شرایط ایده‌آل فاصله زیادی داریم. رسیدن به خط آسمان در کوتاه‌مدت ممکن نیست چرا که همه مالکان همزمان با هم بازسازی انجام نمی‌دهند.

پیگیر حادثه پاکبانان هستیم
در حادثه‌ای که برای کارگران شهرداری در سیدخندان افتاد، بعضی از مصدومان بیمه هستند و مسائل آنها پیگیری می‌شود. در موارد دیگر هم پیگیری‌های لازم انجام خواهد شد. همانطور که می‌دانید طبق بخشنامه، نظافت در بزرگراه به وسیله افراد نباید انجام شود با این حال، مورد اخیر در حال پیگیری است و زمانی که گزارش آن اعلام شود، تصمیم می‌گیریم.

گودهای جنوب تهران ساماندهی می‌شود
ساماندهی تمامی گودهای جنوب تهران در دستور کار قرار دارد. این گودها به‌دلیل اینکه ارتفاع منفی زیادی دارند، در شرایط بارندگی آبگیری می‌شوند از همین رو همکارانمان در سازمان مشاور و معاونت فنی و عمرانی این موضوع را تعقیب می‌کنند، همچنین شهردار منطقه۱۸ هم پیگیر این موضوع است تا طرح‌های مناسب ارائه شود.