خشکسالی
اسکندر روماسکویچ در کتاب «مجمع المنتخبات از روزنامجات حالیه ایران» گزارشی از ایران سال1309 منتشر می‌کند
امیر حمیدی‌نوید
«نظر به اینکه موضوع لوله‌کشی در مجاری آب‌های تهران فوق‌العاده جلب توجه هیأت دولت را نموده است حسب الامر مقام ریاست وزراء عظام مقرر گردید کمیسیونی مرکب از چند نفر مهندسین و متخصصین و اشخاص بصیر و مطلع در وزارت فواید عامه تشکیل شده و پروژه‌هایی که برای اجرای منظور فوق تا‌کنون از طرف اداره بلدیه و سایر مؤسسات دولتی تنظیم و تهیه گردیده است تحت مطالعه قرار داده و تصمیمات قطعی در باب لوله‌کشی و میزان مخارج آن در نظر گرفته زودتر راپورت کمیسیون را به هیأت وزرا تقدیم دارند». اسکندر روماسکویچ در کتابش «مجمع المنتخبات از روزنامجات حالیه ایران» که شامل روایت‌هایی از تاریخ ایران در سال1309 منتشر شده در جراید وقت است، این بخش را درباره لزوم لوله‌کشی آب در تهران یادآوری کرده است. این تبعه و کارمند سفارت شوروی سابق در جای دیگری از همین کتاب متنی را با موضوع خشکسالی آورده که از کنار هم قرار دادن این دو می‌توان به تصویر روشنی از معضلات شهری تهران در سال‌های آغازین قرن و همینطور منش و روش برخورد دولتمردان وقت در حل مشکل و نیز نوع نگاه و خواسته ساکنان تهران دست یافت. متن از مردمی یاد می‌کند که بالنسبه زندگانی ساده‌تری دارند و خوب یا بد به آب و نانی قانع و اینگونه ادامه داده است که «روا نیست وقتی‌که ملل متمدنه که وسایل حیاتی را از هر حیث دارا هستند در برابر این مانع نتوانند و نتوانسته‌اند مقاومت کرده و این بلا را تحمل کنند؛ در مقابل از مردمی که تمام ادوات و اسباب زندگی را فاقدند و هیچ‌چیز جز آب و نان ندارند چه توقعی باید داشت». حال در آستانه ورود به قرن تازه و به لطف یادداشت‌های مکتوب جراید آن زمان و کار درست گردآوری‌کننده می‌توان به چهره درستی از رفتارشناسی تهرانی جماعت در تحقق و رسیدگی یک خواسته عمومی دست یافت. زیرا هر آنچه ما از سال‌های دور و گذشته می‌بینیم در حد تصاویری سیاه وسفید و مردمی خاکستری بوده که گرفتار زندگی روزمره‌اند و صدایی نمی‌شنویم. باشد که این نوشته صدای رسا و تصویری رنگی باشد از آن دوران برای همه روزها و ماه‌ها و سال‌های قرن بعد.
