زیر باد کولر در دوره اپیدمی

زهرا رستگار مقدم_روزنامه نگار


بیماری‌ها همیشه واکنش یکسانی نسبت به تغییر فصول ندارند. بسیاری از بیماری‌های مسری با تغییر فصل کم و زیاد می‌شوند. مثلا آنفلوآنزا عموما در ماه‌های سردتر از راه می‌رسد، حصبه در تابستان به اوج می‌رسد و سرخک در تابستان کم می‌شود. اما در این بین، ویروس کرونا چه رفتاری با ما خواهد کرد؟ امید بعضی‌ها به این است که تکثیر بیماری کووید-‌۱۹با گرم‌ترشدن هوا رو به افول بگذارد، درحالی‌که بیماری‌های همه‌گیر همیشه مانند بیماری‌های فصلی رفتار نمی‌کنند. به همین علت، اصلا عجیب نیست که حالا خیلی‌ها دوست داشته باشند بدانند کووید-۱۹ نیز از  تغییر فصول پیروی می‌کند یا نه؟ 
کووید- 19یا به‌عبارتی ویروس کرونا اواسط‌ماه دسامبر گذشته در چین پدیدار شد و خیلی سریع اشاعه پیدا کرد. مدت زیادی نگذشت که روند تسری این ویروس در اروپا و ایالات‌متحده از بقیه دنیا پیشی گرفت. با گذشت چند‌ماه مشخص شد موارد شیوع گسترده این بیماری در مناطقی رخ داده که هوای سردی دارند و این مسئله گمانه‌زنی‌ها درباره کاهش احتمالی آن را با گرمای هوا دامن زده است. دانشمندان و محققان از زمان ظهور ویروس جدید کرونا درباره احتمال اینکه این ویروس با افزایش دما ضعیف‌تر می‌شود، تحقیق کرده‌اند. براساس مطالعه جدید آمریکا، ویروس جدید کرونا، در فضای گرم و مرطوب یا زیر اشعه‌های خورشید تضعیف می‌شود. با توجه به داده‌های آماری ارائه‌شده، نیمه‌عمر ویروس یعنی زمان لازم برای به نصف‌رسیدن قدرت آن، در دمایی بین ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد با ۲۰ درصد رطوبت در سطح غیرمتخلخل، ۱۸ ساعت است. اما این نیمه‌عمر وقتی میزان رطوبت به ۸۰ درصد می‌رسد به6ساعت کاهش پیدا می‌کند و زمانی که نور خورشید به آن اضافه شود تنها به 2دقیقه می‌رسد. وقتی ویروس در هوا معلق است، نیمه‌عمر آن در دمای ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد با رطوبت ۲۰ درصد، یک ساعت است. با همین میزان رطوبت و همین درجه دما، اما با اضافه‌شدن نور خورشید، این مدت به یک دقیقه و نیم کاهش پیدا می‌کند اما این بدان معنا نیست که عامل بیماری‌زا به‌طور کامل حذف می‌شود. همچنین گسترش کمتر این بیماری در کشور‌های نیم‌کره‌جنوبی جایی که پاییز آغاز شده و دمای هوا هنوز گرم است، از این فرضیه حمایت می‌کند.
البته این نظریه میان محققان به یک میزان کارکرد ندارد و با ابهاماتی همراه است. مثلا مارک لیپسیچ، اپیدمیولوژیست دانشگاه هاروارد گمان می‌کند که تغییرات هوایی تأثیری روی شیوع ویروس کرونا نداشته باشد. بیماری کووید-۱۹ اکنون در سراسر جهان شایع شده و پیش‌‌بینی بدون شواهد، گاه به‌عنوان یک واقعیت درنظر گرفته و موجب ایجاد امنیتی کاذب می‌شود. تأکید امروز باید همچنان بر مهار ویروس و حذف آن باشد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که SARS-CoV-2‌  احتمالا به یک بیماری آندمیک تبدیل خواهد شد و به ۴ ویروس کرونای دیگری که موجب سرماخوردگی ملایم می‌شوند، می‌پیوندد یا اینکه به تهدیدی فصلی مانند آنفلوآنزا تبدیل خواهد شد.
با این حال کارشناسان معتقدند حتی اگر تعداد موارد آلودگی به ویروس جدید کرونا در تابستان کاهش یابد، میزان آلودگی بار دیگر در فصل پاییز و زمستان افزایش خواهد یافت؛ مانند اتفاقی که با ویروس‌های فصلی مثل سرماخوردگی می‌افتد. کریستین اندرسون، ایمنی‌شناس در مؤسسه پژوهشی اسکریپس در کالیفرنیا مانند بسیاری از متخصصان عفونی کشورمان معتقد است که پاندمی در تابستان کاهش نخواهد یافت بلکه این امر بسیار وابسته به رفتار اجتماعی افراد است. گرما و رطوبت بالا می‌تواند به کم‌شدن توانایی ماندگاری کرونا کمک کند اما وقتی کسی سرفه یا عطسه می‌کند و به شخص دیگری نزدیک است، دیگر دما و رطوبت اهمیت چندانی ندارد. بنابراین بیش از اهمیت گرما در از بین‌رفتن یا کاهش اشاعه این ویروس متخصصان اعتقاد دارند این بهداشت فردی و اجتماعی است که باید رعایت شود.